FAQ

Badacz i jego perspektywy interpretacyjne w studiach nad dziejami nauki

Data publikacji: 11.06.2021

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2021, Tom 66, Numer 2, s. 11 - 23

https://doi.org/10.4467/0023589XKHNT.21.010.13708

Autorzy

Jaromir Jeszke
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-1257-6061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Badacz i jego perspektywy interpretacyjne w studiach nad dziejami nauki

Abstrakt

A historian (also of medicine) should accept the values and canons of the studied culture, including medical ones, as their own. As Florian Znaniecki pointed out in his works, they should be the researcher’s highest authority. This means that the researcher should deviate from evaluating the ideas and practices of the studied culture from their own perspective. The category of minimal cultural imputation developed by Wojciech Wrzosek shows that it is not an easy process. However, the application of the subjective-rational perspective to the interpretation has already become an obvious approach. An open and much less obvious problem is the role of the historian of science when they venture to make comparisons between past and present scientific cultures. By doing so, do they still remain a historian, or – by undertaking such comparisons and evaluations – do they abandon the role, assuming the position of, for example, methodologist? The author of the article outlines the possibilities of separating these roles, presenting the attitude of a ‘methodologist’ who searches in the past for the roots and theoretical justifications for contemporary paradigms of their discipline, using the latter to evaluate the past. However, the possibility of a non-evaluative dialogue between the cognizing culture and the cognized culture is also shown, where the former also includes the specialist knowledge of a contemporary researcher interested in the past of their discipline. The historiography of a given science appears here as a record of the self-knowledge of a given generation of researchers – as their self-reflection. As Jan Pomorski calls it, a researcher assuming such a role appears as homo metahistoricus in their field of study.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Archer M.S., Structure, Agency and Internal Conversation. Cambridge 2003.
Archer M.S., Making our Way through the World: Human Reflexivity and Social Mobility, Cambridge 2007.
Banaszak G., Kmita J., Społeczno-regulacyjna koncepcja kultury, Warszawa 1991.
Fleck L., O niektórych swoistych cechach myślenia lekarskiego, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny oraz Nauk Przyrodniczych” t. 6, 1927, z. 1, s. 55–64.
Jeszke J., W poszukiwaniu paradygmatu polskiej historiografii medycznej, Poznań 2000.
Jeszke J., Koncepcje choroby w historycznych strukturach narracyjnych, „Historyka. Studia Metodologiczne” t. 48, 2018, s. 9–20, DOI 10.24425/hsm.2018.124605.
https://doi.org/10.24425/hsm.2018.124605.
Kmita J., Szkice z teorii poznania naukowego, Warszawa 1976.
Pomorski J., Homo metahistoricus. Studium sześciu kultur poznających historię, Lublin 2019.
Prinke R.T., Zwodniczy ogród błędów. Piśmiennictwo alchemiczne do końca XVIII wieku, Warszawa 2014.
Rheinberger, H-J., Epistemologia historyczna, tłum. J. Surman, Warszawa 2015.
Surman J., Historyzowanie nauki lub jak nowe przychodzi na świat. Rozmowa z Hansem-Jörgiem Rheinbergerem, „Historyka. Studia Metodologiczne” t. 44, 2014, s. 51–65.
Wróblewski A.K., Historia fizyki. Od czasów najdawniejszych do współczesnych, Warszawa 2007.
Wróblewski A.K., Prawda i mity w fizyce, Wrocław 1982.
Wrzosek W., Historia – kultura – metafora. Powstanie nieklasycznej historiografii, Wrocław 1995.
Wrzosek W., O myśleniu historycznym, Bydgoszcz 2009.
Znaniecki F., Przedmiot i zadania nauki o wiedzy, „Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój” t. 5, 1923, s. 1–78.
Znaniecki F., Społeczne role uczonych a historyczne cechy wiedzy (1937), [w:] idem, Społeczne role uczonych, tłum. i red. J. Szacki, Warszawa 1984, s. 520–602.

Informacje

Informacje: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2021, Tom 66, Numer 2, s. 11 - 23

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Badacz i jego perspektywy interpretacyjne w studiach nad dziejami nauki

Angielski:

The Researcher and Their Interpretative Perspectives in the Studies on the History of Science

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1257-6061

Jaromir Jeszke
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-1257-6061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

Publikacja: 11.06.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Jaromir Jeszke (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski