Vargas Llosa i tubylcy. O poznaniu Innego dla siebie samego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 09.2019
Konteksty Kultury, 2019, Tom 16 zeszyt 3, s. 358 - 375
https://doi.org/10.4467/23531991KK.19.033.11737Autorzy
W poniższym tekście przyglądam się napięciu, które tworzy się między tematyką postkolonialną a tradycją powieści skupionej na przemianach wewnętrznych białego bohatera w dwóch książkach Maria Vargasa Llosy: Raju tużza rogiem (2003) i Marzeniu Celta (2014). W obu tych powieściach występują postacie historyczne (malarz Paul Gauguin i irlandzki patriota Roger Casement), Europejczycy, którzy podróżują do terytoriów kolonialnych na przełomie XIX i XX wieku. Także w obu tubylcy pełnią wobec europejskich bohaterów funkcję służebną: zarówno dosłownie, zajmując wobec nich pozycję podległą, jak i na poziomie fabuły – kontakt z nimi katalizuje przemiany wewnętrzne głównych bohaterów. Wyjaśniam skrótowo szczególną sytuację intelektualistów hispanoamerykańskich, których więź kulturowa z dawnym imperium jest silniejsza niż w innych rejonach kolonialnych. Następnie komentuję relację Europejczyk–tubylcy, dowodząc, że postkolonialny charakter powieści Vargasa Llosy jest ograniczony, poprzez, paradoksalnie, udaną i atrakcyjną realizację schematu tradycyjnej powieści europejskiej, w której wizje i plany bohatera wchodzą w konflikt ze światem zewnętrznym.
Anderson B., Wspolnoty wyobrażone. Rozważania o źrodłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, tłum. S. Amsterdamski, Kraków 1997.
Ashcroft B., Griffiths G., Tiffin H., The Empire Writes Back. Theory and Practice in Post-Colonial Literatures, London–New York 1989.
Bhabha H.K., Location of Culture, London–New York 1994.
Bhabha H.K., Of Mimicry and Man: The Ambivalence of Colonial Discourse, „October” 1984, nr 28, www.jstor.org/stable/778467, dostęp: 24.07.2019.
Cadera S.M., Mario Vargas Llosa y la tematica postcolonial, „Antípodas. Journal of Hispanic and Galician Studies” 2016, nr 27.
Dussel E., Hacia una filosofia politica critica, wprowadzenie E. Mendieta, Bilbao 2001.
Fanon F., Piel negra, mascaras blancas [oryg. Peau noire, masques blanches, 1952], tłum. na hiszp. A. Useros Martín, Madrid 2009.
Fanon F., Wyklęty lud ziemi [1961], tłum. H. Tygielska, przedmowa E. Rekłajtis, posł. J.-P. Sartre, Warszawa 1985.
Kokotovic M., Vargas Llosa in the Andes: The Racial Discourse of Neoliberalism, „Confluencia” 2000, nr 2, www.jstor.org/stable/27922749, dostęp: 20.06.2019.
López-Calvo I., El anti-indigenismo en „El hablador y Lituma en los Andes”, de Mario Vargas Llosa, „Desde el Sur” 2009, nr 2.
Lukács G., Teoria powieści, tłum. J. Goślicki, posłowie A. Brodzka, Warszawa 1968.
Ługowska U., Mario Vargas Llosa. Literatura, polityka i Nobel, Warszawa 2012.
Łukaszyk E., Od podległości do horyzontalnego diagramu relacji. Studium relacji transkolonialnych [w:] Debaty Artes Liberales, t. 10: Perspektywy postkolonializmu w Polsce, Polska w perspektywie postkolonialnej, red. J. Kieniewicz, Warszawa 2016.
Mbembe A., Polityka wrogości, tłum. U. Kropiwiec, K. Bojarska, Kraków 2018.
Mignolo W.D., Historias locales/disenos globales. Colonialidad, conocimientos subalternos y pensamiento fronterizo, tłum. na hiszp. J.Ma Madariaga, C. Vega Solís, Madrid 2003.
Mignolo W.D., The Darker Side of the Renaissance. Literacy, Territoriality, and Colonization, Ann Arbor 1995.
Mroczkowska-Brand K., Postkolonialna lekcja uważności, „Konteksty Kultury” 2019, nr 3.
Ortiz Rodríguez Ma. de las M., La fisura irremediable: indigenas, regiones y nacion en tres novelas de Mario Vargas Llosa, „Antípoda: Revista de Antropología y Arqueología” 2012, nr 15, http://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/4085032.pdf 2012, dostęp: 21.06.2019.
Pindel T., Mario Vargas Llosa. Biografia, Kraków 2014.
Pineyro J.C., La construccion de la alteridad en „Lituma en los Andes”, „Studia Neophilologica” 2014, nr 2.
Quijano A., Colonialidad del poder, eurocentrismo y America Latina [w:] La colonialidad del saber: eurocentrismo y ciencias sociales. Perspectivas latinoamericanas, red. E. Lander, Buenos Aires 2000, http://bibliotecavirtual.clac-so.org.ar/ar/libros/lander/quijano.rtf, dostęp: 17.06.2019.
Rodríguez J.C., De que hablamos cuando hablamos del marxismo, Madrid 2013.
Rozmowa D. Gallaghera z Vargasem Llosą z 20 sierpnia 1989 roku (w trakcie prezydenckiej kampanii wyborczej) w Centro de Estudios Públicos w Santiago de Chile, „Estudios Públicos” 1989, nr 36, https://cs.uwaterloo.ca/~alopez-o/politics/mario.html, dostęp: 24.07.2019.
Sartre J.-P., Czarny Orfeusz, przeł. W. Leopold, „Przegląd Socjologiczny” 1969, t. 23.
Vargas Llosa M., La orgia perpetua. Flaubert y „Madame Bovary”, Barcelona 1975.
Vargas Llosa M., Marzenie Celta, tłum. M. Chrobak, Kraków 2016.
Vargas Llosa M., Raj tuż za rogiem, tłum. D. Rycerz, Kraków 2010.
Informacje: Konteksty Kultury, 2019, Tom 16 zeszyt 3, s. 358 - 375
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Vargas Llosa and the Natives. On the Understanding the Other for Yourself
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska
Publikacja: 09.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1242
Liczba pobrań: 1215