„Pesymizm jako siła twórcza". Idee wychowawcze Mariana Zdziechowskiego

Stanisław Gałkowski

„Pesymizm jako siła twórcza". Idee wychowawcze Mariana Zdziechowskiego

Data publikacji: 14.11.2022

Polska Myśl Pedagogiczna, VIII (2022), Numer 8, s. 193-207

https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.010.16063

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

Tytuły

„Pesymizm jako siła twórcza". Idee wychowawcze Mariana Zdziechowskiego

Abstrakt

Artykuł przedstawia główne założenia koncepcji Mariana Zdziechowskiego, szczególnie koncentrując się na ich wychowawczych implikacjach. Jego wizja świata i człowieka, inspirowana, jak sam pisał, przede wszystkim chrześcijaństwem i romantyzmem, jest na wskroś pesymistyczna. Pesymizm Zdziechowskiego ma charakter metafizyczny; obserwując dzieje ludzkości i kultury ludzkiej widzi on towarzyszący nieuchronnie człowiekowi ból, cierpienie, rozpacz i śmierć, utożsamia wręcz byt i cierpienie na płaszczyźnie ontologicznej. Niemniej, Zdziechowski znajduje w pesymizmie duży potencjał twórczy, wywodzi z niego nie tylko swoją konserwatywną myśl społeczną, ale przede wszystkim odwołuje się do niego podczas formowania swoich idei wychowawczych akcentujących konieczność rozwoju i podejmowania odpowiedzialności.

The article presents the main assumptions of Marian Zdziechowski’s conception, focusing especially on their educational implications. His vision of the world and man, which was inspired, as he himself wrote, mainly by Christianity and Romanticism, is thoroughly pessimistic. Zdziechowski’s pessimism is metaphysical in its nature. Observing the history of humanity and human culture, he sees pain, suffering, despair, and death inevitably accompanying man, and he even identifies existence and suffering on an ontological level. Nevertheless, Zdziechowski finds great creative potential in pessimism; not only does he derive from it his conservative social thought but, above all, he refers to it when forming his educational ideas which emphasize the need for development and for taking responsibility.

Słowa kluczowe

pesymizm, konserwatyzm, edukacja, chrześcijaństwo, romantyzm, Zdziechowski

pessimism, conservatism, education, Christianity, romanticism, Marian Zdziechowski

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Borzym, Stanisław. Aktualność Zdziechowskiego. W: Marian Zdziechowski, Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa, II–IX. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 1992.

Burzacka, Irena. Ideał a rzeczywistość: o krytyce moralistycznej Mariana Zdziechowskiego. Warszawa: PWN, 1982.

Dreher, Rod. Opcja Benedykta. Jak przetrwać czasy neopogaństwa, tłum. Małgorzata Samborska. Kraków: Wydawnictwo AA, 2017.

Gałkowski, Jerzy W., Gałkowski, Stanisław K. Wartości. Kultura. Humanistyka. Wokół filozofii wychowania. Kraków: Wydawnictwo Ignatianum, 2019.

Gawor, Leszek. Katastrofizm konsekwentny. O poglądach Mariana Zdziechowskiego i Stanisława Ignacego Witkiewicza. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1998.

Gehlen, Arnold. Człowiek i instytucje. W: Arnold Gehlen. W kręgu antropologii i psychologii społecznej. Studia, tłum. Krystyna Krzemieniowa, 111–123. Warszawa: Czytelnik, 2001.

Gorski, Konrad. „Marian Zdziechowski (1861–1938)”. Ateneum Kapłańskie 13 (2) (1938): 2–15.

Kaźmierczak, Paweł. Neoarystotelesowska filozofia edukacji w ujęciu Alasdaira MacIntyre’a. Kraków: Wydawnictwo Ignatianum, 2019.

Krasicki, Jan. Eschatologia i mesjanizm. Studium światopoglądu Mariana Zdziechowskiego. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 1994.

MacIntyre, Alasdair, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, tłum. Adam Chmielewski. Warszawa: PWN, 1996.

Michalski, Cezary. Humanistyka jako moralizowanie. W: Marian Zdziechowski, W obliczu końca, 2–7. Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 1999.

Modzelewski, Piotr. „Edukacyjna skuteczność optymizmu – optymizm a oceny szkolne, wytrwałość w realizacji celów i przystosowanie szkolne”. W: Wspomaganie rozwoju kompetencji diagnostycznych nauczycieli, red. Bolesław Niemierko, Maria Krystyna Szmigel, 279–290. Kraków: Toami, 2018.

Oakeshott, Michael. Postawa konserwatywna. W: Michael Oakeshott, Wieża Babel i inne eseje, tłum. Adam

Lipszyc, 191–220. Warszawa: Aletheia, 1999.

Pilch, Tadeusz. „Optymizm i pesymizm – dwie orientacje życia indywidualnego i dwie strategie budowania świata społecznego”. Pedagogika Społeczna 4 (62) (2016): 9–25.

Skarżyński, Ryszard. Konserwatyzm. Zarys dziejów filozofii politycznej. Warszawa: Scholar, 1998.

Skoczyński, Jan. Pesymizm filozoficzny Mariana Zdziechowskiego. Wrocław: Ossolineum, 1983.

Speck, Otto. Być nauczycielem. Trudności wychowawcze w czasie zmian społeczno-kulturowych. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005.

Zdziechowski, Marian. Chateaubriand i Burbonowie. Wilno: Komitet Pomocy Naukowej, 1934.

Zdziechowski, Marian. Europa, Rosja, Azja. Szkice polityczno-literackie. Wilno: Księgarnia Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego, 1923.

Zdziechowski, Marian. O okrucieństwie. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1928.

Zdziechowski, Marian. Mesjaniści i słowianofile. Szkice z psychologii narodów słowiańskich. Kraków: Gebethner i spółka, 1888.

Zdziechowski, Marian. Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 1992.

Zdziechowski, Marian. W obliczu końca. Warszawa: Wydawnictwo Fronda, 1999.

Zdziechowski, Marian. Wychowanie a religia, nadbitka z: „Nasza Przyszłość. Wolna Trybuna Zachowawczej Myśli Państwowej”, XXV (listopad 1932): 16–33.

Zdziechowski, Marian. Walka o dusze młodzieży. Z czasów rektorstwa. Wilno: Księgarnia Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego, 1927.

Zdziechowski, Marian. Widmo przyszłości. Szkice historyczno-publicystyczne. Wilno: Grafika, 1939.

Informacje

Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, VIII (2022), Numer 8, s. 193-207

DOI: https://doi.org/10.4467/24504564PMP.22.010.16063

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Pesymizm jako siła twórcza". Idee wychowawcze Mariana Zdziechowskiego

Angielski:

“Pessimism as a Creative Force”: Educational Ideas of Marian Zdziechowski

Autorzy

Stanisław Gałkowski

https://orcid.org/0000-0003-1084-0487

Uniwersytet Ignatianum w Krakowie, Mikołaja Kopernika 26, Kraków
ul. Mikołaja Kopernika 26, Kraków, Polska

Publikacja: 14.11.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Stanisław Gałkowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 881

Liczba pobrań: 468

<p> „Pesymizm jako siła twórcza". Idee wychowawcze Mariana Zdziechowskiego</p>

Pobierz xml