FAQ

Model baśni filmowej w złotym wieku wytwórni Walta Disneya (wraz z późniejszymi modyfikacjami)

Data publikacji: 26.07.2021

Wielogłos, 2021, Numer 1 (47) 2021, s. 151 - 181

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.007.13582

Autorzy

Maciej Skowera
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0299-3515 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Model baśni filmowej w złotym wieku wytwórni Walta Disneya (wraz z późniejszymi modyfikacjami)

Abstrakt

Model of a Film Fairy Tale in the Disney Golden Age (with Later Modifications)

The article attempts to determine the constitutive elements of a model film fairy tale in the so-called Disney Golden Age and to examine how it was used in later works, both these created by the studio and those by unrelated creators. After preliminary remarks, the author analyses three feature-length animated films: Snow White and the Seven Dwarfs (1937), Cinderella (1950), and Sleeping Beauty (1959). In these works, as he notes, one can notice a set of features that make up the classic Disney model of a film fairy tale. Next, the author discusses modifications applied to the pattern during the Disney Renaissance and Revival. Finally, he cites examples of cultural texts polemical to this paradigm which point to the cultural vitality and heterogeneity of the studio’s films.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Filmografia
Aladdin, prod., dir. R. Clements, J. Musker, Walt Disney Feature Animation – Walt Disney Pictures, USA 1992.
Beauty and the Beast, prod. D. Hahn, dir. G. Trousdale, K. Wise, Walt Disney Feature Animation – Walt Disney Pictures – Silver Screen Partners IV, USA 1992.
Beauty and the Beast, prod. D. Hoberman, T. Lieberman, dir. B. Condon, Walt Disney Pictures – Mandeville Films, USA 2017.
Cinderella, prod. D. Barron, S. Kinberg, A. Shearmur, dir. K. Branagh, Walt Disney Pictures – Kinberg Genre – Allison Shearmur Productions – Beagle Pug Films, USA 2015.
Cinderella, prod. W. Disney, dir. C. Geronimi, H. Luske, W. Jackson, Walt Disney Productions, USA 1950.
Enchanted, prod. B. Josephson, B. Sonnenfeld, dir. K. Lima, Walt Disney Pictures – Sonnenfeld Productions – Josephson Productions, USA 2007.
Frozen, prod. P. Del Vecho, dir. C. Buck, J. Lee, Walt Disney Animation Studios – Walt Disney Pictures, USA 2013.
Frozen II, prod. P. Del Vecho, dir. C. Buck, J. Lee, Walt Disney Animation Studios – Walt Disney Pictures, USA 2019.
Leaving Storybrooke, dir. R. Hemecker [w:] Once Upon a Time, prod. A. Horowitz,E. Kitsis, ABC Studios, USA 2011–2018.
Maleficent, prod. J. Roth, dir. R. Stromberg, Walt Disney Pictures – Roth Films, USA 2014.
Shrek, prod. J. Katzenberg, A. Warner, J.H. Williams, dir. A. Adamson, V. Jackson, DreamWorks Animation – PDI/Dreamworks, USA 2011.
Sleeping Beauty, prod. W. Disney, dir. C. Geronimi, E. Larson, W. Reitherman,L. Clark, Walt Disney Productions, USA 1959.
Snow White and the Seven Dwarfs, prod. W. Disney, dir. D. Hand, W. Cottrell,W. Jackson, L. Morey, P. Pearce, B. Sharpsteen, Walt Disney Productions, USA 1937.
Tangled, prod. R. Conli, dir. N. Greno, B. Howard, Walt Disney Animation Studios – Walt Disney Pictures, USA 2010.
The Little Mermaid, prod. H. Ashman, J. Musker, dir. R. Clements, J. Musker, Walt Disney Feature Animation – Walt Disney Pictures – Silver Screen Partners IV, USA 1989.
The Princess and the Frog, prod. P. Del Vecho, dir. R. Clements, J. Musker, Walt Disney Animation Studios – Walt Disney Pictures, USA 2009.
Bibliografia
Andersen H.Ch., Mała syrenka [w:] idem, Baśnie, przeł. B. Sochańska, Poznań: Media Rodzina 2005.
Bednarek M., Prince Charming na licencji? Totalizacja baśni, „Literatura i Kultura Popularna” 2019, t. 25.
Brus-Łapińska M., Baśniowa penologia. Kara w baśniach braci Grimm [w:] Grimm: potęga dwóch braci. Kulturowe konteksty „Kinder- und Hausmärchen”, red. W. Kostecka, Warszawa: Aspra-JR 2013.
Davis A.M., Good Girls and Wicked Witches. Women in Disney’s Feature Animation, New Barnet: John Libbey Publishing 2012.
Friedan B., Mistyka kobiecości, przeł. A. Grzybek, Warszawa: Czarna Owca 2012 [e-book].
Genette G., Palimpsesty. Literatura drugiego stopnia, przeł. T. Stróżyński, A. Milecki, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2014.
Górak-Sosnowska K., Między romansem a orientalizmem. Tysiąc i jedna opowieść o miłości, „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace” 2016, nr 1.
Greenhill P., Matrix S.E., Introduction: Envisioning Ambiguity. Fairy Tale Films [w:] Fairy Tale Films. Visions of Ambiguity, eds. P. Greenhill, S.E. Matrix, Logan, UT: Utah State University Press 2010.
Grimm W., Grimm J., Kopciuszek [w:] eidem, Baśnie dla dzieci i dla domu, t. 1, przeł. E. Pieciul-Karmińska, Poznań: Media Rodzina 2010.
Grimm W., Grimm J., Królewna Śnieżka [w:] eidem, Baśnie dla dzieci i dla domu, t. 1, przeł. E. Pieciul-Karmińska, Poznań: Media Rodzina 2010.
Helman A., Baśń w świecie filmu [w:] Kulturowe konteksty baśni, red. G. Leszczyński, t. 1: Rozigrana córa mitu, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka 2005.
Jones A., Disney Animation Has Gone Through 9 Phases, And I’m Here For ALL Of Them, https://www.theodysseyonline.com/nine-eras-disney-animation [dostęp: 20.04.2020].
Kostecka W., Baśniowe herstory. Postmodernistyczne strategie reinterpretacyjne Angeli Carter, Tanith Lee i Emmy Donoghue, „Creatio Fantastica” 2016, nr 2.
Kostecka W., Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2014.
Kowalczyk K., Baśń w zwierciadle popkultury. Renarracje baśni ze zbioru „Kinder- und Hausmärchen” Wilhelma i Jakuba Grimmów w przestrzeni kultury popularnej, Wrocław: Stowarzyszenie Badaczy Popkultury i Edukacji Popkulturowej „Trickster” – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2016.
Kowalczyk K., Przed „dawno, dawno temu” i po „żyli długo i szczęśliwie” – o filmowych i komiksowych prequelach i sequelach na podstawie „Jasia i Małgosi” braci Grimmów, „Literatura Ludowa” 2014, nr 4–5.
Kwiatkowska Z., Filmowe baśnie wyczerpane. Wpływ postmodernizmu na przeobrażenia filmowych adaptacji baśni produkcji Disneya, „Images” 2016, nr 27.
Lasoń-Kochańska G., Córki Penelopy. Kobiety wobec baśni i mitu, „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska” 2004, nr 3.
Lasoń-Kochańska G., Gender w literaturze dla dzieci i młodzieży. Wzorce płciowe i kobiecy repertuar topiczny, Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej 2012.
Leszczyński G., Książki pierwsze. Książki ostatnie? Literatura dla dzieci i młodzieży wobec wyzwań nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2012.
Magnus-Johnston K., Greenhill P., Bosc L., Preface. Traveling Beyond Disney [w:] Fairy-Tale Films Beyond Disney. International Perspectives, eds. J. Zipes,P. Greenhill, K. Magnus-Johnston, New York–London: Routledge 2016.
Maj K.M., Wymiary transfikcjonalności, „Przestrzenie Teorii” 2018, nr 30.
Marciniak P., Transfikcjonalność, „Forum Poetyki” 2015, nr 1.
McCarthy W.B., Introduction. Yarns Older than Uncle Sam [w:] Cinderella in America. A Book of Folk and Fairy Tales, ed. idem, Jackson, MS: University Press of Mississippi 2007.
Mik A., Od herosa do superbohatera, od „potwora” do celebryty. Disnejowski Herkules w drodze na popkulturowy Olimp, „Kultura Popularna” 2016, nr 3.
Mik A., Platońska jaskinia na dnie morza. Ukryte znaczenia kolekcji Ariel w filmie „Mała Syrenka” wytwórni Walta Disneya, „Maska” 2016, nr 3.
Mik A., Postmodernistyczne bestie. Transformacje wizerunku baśniowego „potwora” [w:] Czytanie menażerii. Zwierzęta w literaturze dziecięcej, młodzieżowej i fantastycznej, red. A. Mik, P. Pokora, M. Skowera, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2016.
Morys-Twarowski M., Korzenie kulturowe bohaterów filmu „Mała Syrenka”, „Ex Nihilo” 2011, nr 1.
Olkusz K., Transfikcjonalność w literaturze, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2018, z. 1.
Pakarinen F., The Disney Timeline, https://freytalksfilm.wordpress.com/2017/09/13/the-disney-timeline/ [dostęp: 20.04.2020].
Pallant C., Demystifying Disney. A History of Disney Feature Animation, New York–London: Continuum 2011.
Péju P., Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne, przeł. M. Pluta, Warszawa: Sic! 2008.
Perrault Ch., Kopciuszek albo szklany pantofelek [w:] idem, Baśnie, czyli opowieści z dawnych czasów, przeł. B. Grzegorzewska, Kalisz: Martel 2010.
Perrault Ch., O pięknej, co w lesie spała, czyli Śpiąca Królewna [w:] idem, Baśnie, czyli opowieści z dawnych czasów, przeł. B. Grzegorzewska, Kalisz: Martel 2010.
Pieciul-Karmińska E., Trzy baśnie braci Grimm z oryginalnego wydania „Kinder- und Hausmärchen”. Pierwszy przekład na język polski w kontekście badań nad biografią i wkładem informatorów w powstanie zbioru, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura” 2019, nr 2.
Polsson K., Chronology of the Walt Disney Company, http://kpolsson.com/disnehis/ [dostęp: 20.04.2020].
Propp W., Morfologia bajki magicznej, posłowie E. Mieletinski, przeł. P. Rojek, Kraków: Nomos 2011.
Rodriguez M., The Fall of Hand Drawn Animation, https://disneyit.wordpress.com/2015/09/06/the-fall-of-hand-drawn-animation/ [dostęp: 20.04.2020].
Saint-Gelais R., Fictions transfuges. La transfictionnalité et ses enjeux, Paris: Seuil 2011.
Sitkiewicz P., Film animowany w cieniu Disneya [w:] Historia kina, t. 2: Kino kla-syczne, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków: Universitas 2011.
Sitkiewicz P., Między tradycją i nowym Hollywood. Ewolucja pełnometrażowej animacji dla dzieci [w:] Sztuka dla dziecka – tradycja we współczesności, red.G. Leszczyński, współpr. H. Gawrońska, Poznań: Centrum Sztuki Dziecka 2011.
Skowera M., Postmodernistyczny retelling baśni – garść uwag terminologicznych, „Creatio Fantastica” 2016, nr 2.
Smith D., Disney A to Z (Fourth Edition). The Official Encyclopedia, Los Angeles–New York: Disney Editions 2015.
Tatar M., The Hard Facts of the Grimms’ Fairy Tales, Princeton, NJ–Oxford: Princeton University Press 2003.
Tiffin J., Animation [w:] The Greenwood Encyclopedia of Folktales and Fairy Tales, vol. 1, ed. D. Haase, Westport, CT–London: Greenwood Press 2008.
Valente C.M., O pewnej dziewczynce i jej podróży wokół Krainy Czarów na okręcie własnoręcznie wykonanym, przeł. K. Socha-Duśko, Kraków: Wydawnictwo M 2015.
Woźniak M., Adaptacja w przekładach dla dzieci – gawęda terminologiczna, „Filoteknos” 2012, t. 3.
Zielińska K., „Bo dla niektórych warto się roztopić” – o roli zwierząt w animacjach o księżniczkach studia Walt Disney Animation Studios [w:] Zazwierzęcenie. O zwierzętach w literaturze i kulturze, red. M. Pranke, Toruń: Koło Lektury Filologiczno-Filozoficznej UMK 2018.
Zipes J., Breaking the Disney Spell [w:] From Mouse to Mermaid. The Politics of Film, Gender, and Culture, eds. E. Bell, L. Haas, L. Sells, Bloomington, IN–Indianapolis, IN: Indiana University Press 1996.
Zipes J., Fairy Tale as Myth, Myth as Fairy Tale, Lexington, KE: University Press of Kentucky 1994.
Zipes J., Foreword: Grounding the Spell. The Fairy Tale Film and Transformation [w:] Fairy Tale Films. Visions of Ambiguity, eds. P. Greenhill, S.E. Matrix, Logan, UT: Utah State University Press 2010.
Zipes J., Why Fairy Tales Stick. The Evolution and Relevance of a Genre, New York–London: Routledge 2006.
Zornado J., Disney and the Dialectic of Desire. Fantasy as Social Practice, Cham: Palgrave Macmillan 2017.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2021, Numer 1 (47) 2021, s. 151 - 181

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Model baśni filmowej w złotym wieku wytwórni Walta Disneya (wraz z późniejszymi modyfikacjami)

Angielski:

Model of a Film Fairy Tale in the Disney Golden Age (with Later Modifications)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0299-3515

Maciej Skowera
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0299-3515 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 26.07.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Maciej Skowera (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski