FAQ

Nowoczesność, kolonializm i Zagłada Romów

Data publikacji: 28.08.2024

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 23 - 45

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.039.19630

Autorzy

Sławomir Kapralski
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4215-7693 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Nowoczesność, kolonializm i Zagłada Romów

Abstrakt

Artykuł przedstawia związek między europejskim kolonializmem, modernizacją europejskiego społeczeństwa i nazistowskimi prześladowaniami Romów jako związek przyczynowo- skutkowy, w którym rezultatem wzajemnych oddziaływań między kolonializmem i modernizacją było zjawisko „wewnętrznego kolonializmu”: przeniesienie rasistowskiej polityki kolonialnej na niektóre mniejszości funkcjonujące w ramach społeczeństw europejskich, w tym Romów. Intencją autora było zastosowanie koncepcji „efektu bumerangu” autorstwa Hannah Arendt do sytuacji Romów, koncepcji sprawdzającej się szczególnie dobrze w zastosowaniu do Niemiec, gdzie wewnętrzy kolonializm kompensował utratę zamorskich kolonii po I wojnie światowej. Za pomocą efektu bumerangu, wpisującego się w projekt nowoczesnego społeczeństwa, można lepiej zrozumieć rozmaite formy antyromskiej polityki: przymusową asymilację, wykluczenie, mechanizm kozła ofiarnego i ofiary zastępczej. Widoczne też stają się kolonialne źródła antyromskiej przemocy: od negatywnej stereotypizacji, poprzez segregację rasową, po obozy koncentracyjne i eksterminację. Autor stoi na stanowisku, że dekolonizacja studiów nad Romami wymaga głębszej refleksji nad kolonialnymi źródłami antyromskiej polityki.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Appadurai A. (2006). The Fear of Small Numbers: An Essay on the Geography of Anger. Durham: Duke University Press. https://doi.org/10.1215/9780822387541

Arendt H. 1973. The Origins of Totalitarianism. San Diego: Harcourt Brace Jovanovich.

Bastos J. G. P. (2020). From Negative Visibility to Positive Invisibility – Who Needs to Use Gypsies [Roma] as the Anti-citizens of Civilized Europe? Journal of Gypsy Studies 2 (1): 3–38. https://doi.org/10.33182/jgs.v2i1.906

Balibar É., Wallerstein I. (1991). Race, Nation, Class: Ambiguous Identities. London: Verso. Bauer Y. (1978). The Holocaust in Historical Perspective. Seattle: University of Washington Press.

Bauman Z. (1991). Modernity and Ambivalence. Cambridge: Polity Press.

Beck S. (1989). The Origins of Gypsy Slavery in Romania. Dialectical Anthropology 14 (1): 53–61. https://doi.org/10.1007/bf00255926

Ben Amara R. (2004). The Fragmentation of the Proper Name and the Crisis of Degree. Deconstructing King Lear. Münster: Lit Verlag.

Boyne R. (1991). Power-Knowledge and Social Theory: The Systematic Misrepresentation of Contemporary French Social Theory in the Work of Anthony Giddens, w: Bryant C. G. A., Jarry D. (red.), Giddens’ Theory of Structuration: A Critical Appreciation. London: Routledge, 52–73.

Conrad S. (2012). German Colonialism. A Short History. Cambridge: Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139030618

Cressy D. (2016). Trouble with Gypsies in Early Modern England. The Historical Journal, 59 (1), 45–70. https://doi.org/10.1017/s0018246x15000278

Delanty G. (1999). Social Theory in Changing World. Conceptions of Modernity. Cambridge: Polity Press.

Dugard J. ed. (1973). The South West Africa / Namibia Dispute. Documents and Scholarly Writings on the Controversy Between South Africa and the United Nations. Berkeley: University of California Press.

Feierstein D. (2012). The Concept of “Genocidal Social Practices”, w: Jones A. (ed.), New Directions in Genocide Research. London: Routledge, 18–35.

Fings K. (2015). Opferkonkurrenzen. Debatten um den Völkermord an den Sinti und Roma und neue Forschungsperspektiven. S:I.M.O.N. – Shoah: Intervention. Methods. Documentation. 2 (1), 79–101.

Fitzpatrick M. P. (2015). Purging the Empire: Mass Expulsions in Germany 1871–1914. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1515/hzhz-2016-0514

Foucault M. (1995a) Historia seksualności. Tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski. Warszawa: Czytelnik.

Foucault M. (1995b). Discipline and Punish. The Birth of the Prison. New York: Vintage Books. Fraser A. (2001). Dzieje Cyganów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Friedlander H. (1995). The Origins of Nazi Genocide: From Euthanasia to the Final Solution. Chapel Hill: The University of North Carolina Press.

Friedländer S. (1999). “Europe’s Inner Demons”: The “Other” as Threat in Early Twentieth-Century European Culture, w: Wistrich R. S. (ed.), Demonizing the Other. Antisemitism, Racism and Xenophobia. Amsterdam: Harwood Academic Publishers, 210–222. https://doi.org/10.4324/9780203727249

Friedländer S. (1997). Nazi Germany and the Jews. vol. 1, The Years of Persecution, 1933–1939. New York: HarperCollins.

Giddens A. (1990). The Consequences of Modernity. Cambridge: Polity Press.

Girard R. (1989). The Scapegoat. Baltimore: Johns Hopkins University Press.

Glynos J., Stavrakakis Y. (2008). Lacan and Political Subjectivity: Fantasy and Enjoyment in Psychoanalysis and Political Theory. Subjectivity 24 (1), 256–274. https://doi.org/10.1057/sub.2008.23

Hancock I. (1989). Uniqueness, Gypsies and Jews, w: Bauer Y., Eckardt A., Littell F.H., Maxwell R. (ed.), Remembering for the Future. Working Papers and Addenda. Vol. 2: The Impact of the Holocaust on the Contemporary World. Oxford: Pergamon Press. 2017–2025.

Hancock I. (1987). The Pariah Syndrome. An Account of Gypsy Slavery and Persecution. Ann Arbor: Karoma Publishers.

Hannaford I. (1996). Race. The History of an Idea in the West. Washington: The Woodrow Wilson Center Press.

Hawkes S. (2011). European Colonial Politics and the Roots of the Holocaust. E-international relationshttps://www.e-ir.info/2011/08/25/european-colonial-politics-and-the-roots-of-the-holocaust/ (data dostępu: 14.04.2023).

Hechter M. (1999). Internal Colonialism. The Celtic Fringe in British National Development. New Brunswick: Transaction Publishers.

Héra G. (2017). Counteracting Social Exclusion Through Restorative Approaches, w: Pali B., Aertsen I. (ed.), Restoring Justice and Security in Intercultural Europe. New York: Routledge, 93–109. https://doi.org/10.4324/9781315651439-7

Heuss H. (2000). Anti-Gypsyism Research: The Creation of a New Field of Study, w: Acton T. (ed.), Scholarship and the Gypsy Struggle. Commitment in Romani Studies. Hatfield: University of Hertfordshire Press, 52–68.

Hobsbawm E. (2015). Wiek imperium 1875–1914. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Hoffmann A. (2010). Resignifying Genesis, Identity and Landscape: Routes versus Roots, w: Hoffmann A., Peeren E. (ed.), Representation Matters: (Re)Articulating Collective Identities in a Post-colonial World. Amsterdam: Rodopi. 157–174. https://doi.org/10.1163/9789042028463_010

Hull I.V. (2005). Absolute Destruction. Military Culture and the Practices of War in Imperial Germany. Ithaca: Cornell University Press. https://doi.org/10.7591/9780801467097

Husserl E. (1987). Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna. Wprowadzenie do filozofii fenomenologicznej. Kraków: Papieska Akademia Teologiczna, Wydział Filozoficzny.

Husserl E. (1993). Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Kenrick D. (2010). The Genocide of the Gypsies: What We Now Know and What We Still Don’t Know. The Holocaust in History and Memory, vol. 3.

Kuklick H. (1991). The Savage Within. The Social History of British Anthropology 1885–1945. Cambridge: Cambridge University Press.

Kühne T. (2013). Colonialism and the Holocaust: continuities, causations, and complexities. Journal of Genocide Research, 15 (3), 339–362. https://doi.org/10.1080/14623528.2013.821229

Lévi-Strauss C. (1955). Tristes tropique. Paris: Libraire Plon.

Lewy G. (2000). The Nazi Persecution of the Gypsies. Oxford: Oxford University Press.

Liebich A. (2007). Roma Nation? Competing Narratives of Nationhood. Nationalism and Ethnic Politics, vol. 13, no 5.

McGarry A. (2017). Romaphobia: The Last Acceptable Form of Racism. London: Zed Books Ltd.

Moses A. D. (2008). Empire, Colony, Genocide. Keywords and the Philosophy of History, w: Moses

A.D. (ed.), Empire, Colony, Genocide. Conquest, Occupation, and Subaltern Resistance in World History. New York: Berghahn Book, 3–54.

Moses A.D. (2002). Conceptual blockages and definitional dilemmas in the “racial century”: genocides of indigenous peoples and the Holocaust. Patterns of Prejudice 36 (4), 7–36. https://doi.org/10.1080/003132202128811538

Olusoga D., Erichsen C.W. (2010). The Kaiser’s Holocaust. Germany’s Forgotten Genocide and the Colonial Roots of Nazism. London: Faber and Faber.

Philp M. (1991). Michel Foucault. w: Skinner Q. (red.), The Return of Grand Theory in the Human Sciences. Cambridge: Cambridge University Press. 65–81.

Rosenhaft E. (2011). Blacks and Gypsies in Nazi Germany: The Limits of the “Racial State”. History Workshop Journal 72, 161–170.

Rotfeld A.D. (2023). Rafał Lemkin (1900–1959). An Example of Moral Engagement. Cracow: The Judaica Foundation, Center for Jewish Culture.

Rothberg M. (2009). Multidirectional Memory. Remembering the Holocaust in the Age of Decolonization. Stanford: Stanford University Pres.

Stewart M. (2007). How Does Genocide Happen?, w: Astuti R., Parry J. Stafford C. (ed.), Questions of Anthropology. Oxford-New York: Berg, 249–279.

Stone D. (2006). History, Memory and Mass Atrocity. Essays on the Holocaust and Genocide. Edgware – Portland, Oregon: Vallentine Mitchell.

Stone D. (2003). Constructing the Holocaust. A Study in Historiography. London-Portland, Oregon: Vallentine Mitchell.

Szombati K. (2018). The Revolt of the Provinces: Anti-Gypsyism and Right-Wing Politics in Hungary. New York-Oxford: Berghahn Books. https://doi.org/10.2307/j.ctvw04cbm.9

Themelis S. (2016). The Time of the Roma in Times of Crisis: Where has European Neoliberal Capitalism Failed? Ethnicities 16 (3), 432–451. https://doi.org/10.1177/1468796815584421

Theweleit K. (1989). Male Phantasies. Vol. 2: Male Bodies: Psychoanalyzing the White Terror. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Trumpener K. (1992). The Time of the Gypsies. A “People without History” in the Narratives of the West. Critical Inquiry, 18 (4), 843–884. https://doi.org/10.1086/448659

Vick B. (2011). Imperialism, Race, and Genocide at the Paulskirche. Origins, Meanings, Trajectories, w: Perraudin, M., Zimmerer J., Heady K. (ed.), German Colonialism and National Identity. New York: Routledge, 9–20.

Więckiewicz A. (2020). Obrazy czarności. Wyobraźnia imperialna i różnica rasowa w niemieckiej kulturze XIX i XX wieku. Siedem szkiców z antropologii wrogości. Warszawa: Wydawnictwa UW.

Wippermann W. (1997). “Wie die Zigeuner”. Antisemitismus und Antiziganismus im Vergleich. Berlin: Elefanten Press.

Zimmerer J. (2005). The Birth of the Ostland Out of the Spirit of Colonialism: A Postcolonial Perspective on the Nazi Policy of Conquest and Extermination. Patterns of Prejudice 39 (2), 197–219.

Zimmermann M. (1996). Rassenutopie und Genozid. Die nationalsozialistische Lösung der Zigeunerfrage. Hamburg: Hans Christians Verlag.

Informacje

Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 23 - 45

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Nowoczesność, kolonializm i Zagłada Romów
Angielski: Modernity, Colonialism and Roma Holocaust

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-4215-7693

Sławomir Kapralski
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4215-7693 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Polska

Publikacja: 28.08.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Sławomir Kapralski (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Sławomir Kapralski, Dr hab., prof. UKEN, socjolog, pracuje w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, a także regularnie wykłada w Szkole Nauk Społecznych IFiS PAN w Warszawie. Jest absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie również obronił doktorat i rozpoczął pracę naukową. Później przez wiele lat związany był z Central European University w Pradze, Warszawie i Budapeszcie. Był Senior Fellow w Vienna Wiesenthal Institute for Holocaust Studies, a także Senior EURIAS Fellow w Swedish Collegium for Advanced Study w Uppsali. Zajmuje się teorią kultury, tożsamością i pamięcią zbiorową, antysemityzmem i Holokaustem, a także romskimi społecznościami Europy, szczególnie wpływem doświadczenia Zagłady na romskie tożsamości.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 100

Liczba pobrań: 75

Nowoczesność, kolonializm i Zagłada Romów