FAQ

Czy Bóg to Gadzio? Religijność i konwersje polskich Romów w perspektywie elastycznych epistemologii romskości

Data publikacji: 28.08.2024

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 65 - 87

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.041.19632

Autorzy

Michał P. Garapich
Pomorska Szkoła Wyższa w Starogardzie Gdańskim
London Metropolitan University
https://orcid.org/0000-0003-0248-6780 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Czy Bóg to Gadzio? Religijność i konwersje polskich Romów w perspektywie elastycznych epistemologii romskości

Abstrakt

Artykuł jest antropologiczną analizą religijnych konwersji wśród polskich Romów w ostatnich dwóch dekadach. Stanowi pionierską etnografię tego zjawiska w kontekście transnarodowych ruchów religijnych, jednocześnie krytycznie odnosząc się i analizując dotychczasowe dominujące w polskiej romologii podejścia do religijności i konwersji. Inspirując się perspektywą skupioną na konstrukcji granicy etnicznej Fredericka Bartha, relacyjnej analizy konstrukcji romskich tożsamości Michaela Stewarta oraz indywidualistycznej i partycypacyjnej etnografii z romskimi informatorami Palomy Gay y Blasco, artykuł oferuje ugruntowaną etnograficznie interpretację nowych form religijności wśród polskich Romów, kładąc akcent na sprawczość, kreatywność i elastyczne epistemologie, które stanowią integralną część zmian społeczno-obyczajowo-religijnych, jakich doświadcza polskie społeczeństwo w ogólności.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Acton, T. (1997). Gypsy politics and Traveller identity. Univ of Hertfordshire Press.

Acton, T. (2014). New Religious Movements among Roma, Gypsies and Travellers: Placing Romani Pentecostalism in an Historical and Social Context. In: D. Thurfjell & A. Marsch (eds.), Romani Pentecostalism. Gypsies and Charismatic Christianity (pp. 23–31). Peter Lang.

Barth, F. (2004). Grupy i granice etniczne: Społeczna organizacja różnic kulturowych. In: Kempny, M. & Nowicka, E. (eds.). Badania kultury, Kontynuacje (pp. 348–377).

Bartosz, A. (2004). Nie bój się Cygana. Pogranicze.

Borowik, I. (1997). Procesy instytucjonalizacji i prywatyzacji religii w powojennej Polsce. Wydawn. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Borowik, I. (2016). Przemiany religijne w Polsce na tle transformacji w Europie Środkowo-Wschodniej i globalizacji. Wydawnictwo UŚ, Nomos.

Czachowski, H. (1999). Współczesne objawienia maryjne – religijność ludowa pomiędzy magią a teologią. Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 3, 201–210.

Cantón-Delgado, M. (2020). Evangelical Gypsies in Spain: “the Bible is Our Promised Land”. Lexington Books.

Fiałkowska, K., Garapich, M.P. & Mirga-Wójtowicz, E. (2019). Polish Roma Migrations – Transnationalism and Identity in Anthropological Perspective. Ethnologia Polona40, 247–275.

Foreman, P.G. (2002). Who”s Your Mama? “White” Mulatta Genealogies, Early Photography, and Anti-Passing Narratives of Slavery and Freedom. American Literary History, 14(3), 505–539.

Fraser, A.M. (2001). Dzieje Cyganów. Państwowy Instytut Wydawniczy.

Gay y Blasco, P. (2000). The politics of evangelism: Masculinity and religious conversion among Gitanos. Romani Studies, 10(1), Article 1.

Gay y Blasco, P. (2008). Picturing „Gypsies” Interdisciplinary Approaches to Roma Representation. Third Text, 22(3), Article 3.

Gay y Blasco, P. (2011). Agata’s story: Singular lives and the reach of the „Gitano law”. Journal of the Royal Anthropological Institute17(3), 445–461.

Gay y Blasco, P. (2017). Doubts, compromises, and ideals: Attempting a reciprocal life story. Anthropology and Humanism42(1), 91–108.

Geertz, C. (1983). Local knowledge: Fact and law in comparative perspective. Basic Book.

Holden, A. (2002). Jehovah’s Witnesses: Portrait of a contemporary religious movement. Routledge.

Kamiński, M.M. (1980). The state of ambiguity: Studies of Gypsy refugees. University of Gothenburg.

Kledzik, E. (2023), Perspektywa poety. Cyganologia Jerzego Ficowskiego; Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne.

Klekot, E. (2018). Metis: A-Systematic Knowledge. TEKSTY DRUGIE, 1, 79–90.

Mirga, A. & Mróz, L. (1994). Cyganie: Odmienność i nietolerancja. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nowicka, E. (2014). Konwersja religijna i konwersja kulturowa. Romowie zielonoświątkowcy w Szaflarach. Studia Humanistyczne AGH, 13(3), 165–183.

Pędziwiatr, K. (2018). The Catholic Church in Poland on Muslims and Islam, Patterns of Prejudice, 52:5, 461–478, DOI: 10.1080/0031322X.2018.1495376.

Połeć, W. (2008). Nowe spojrzenie na religijność Romów, w: F. Kampka. Współczesne oblicza religii. Warszawa SGGW.

Pontrandolfo, S. & Solimene, M. (2020). Flexible Epistemologies: Gypsy/roma Thinking and Anthropology Theory. Nomadic Peoples24(2), Article 2. https://doi.org/10.3197/np.2020.240204.

Ries, J. (2010). Romany/Gypsy Church or People of God? In: Michael Stewart & Marton Rovid (eds.), Multi-Disciplinary Approaches to Romany Studies (pp. 271–280). Central University Press.

Roman, R.B. (2018). Religious Humanitarianism and Transnational Roma Missionary Work as De-Constructions of Migration. Roma Mobility, Beyond Migration. Intersections. East European Journal of Society and Politics, 37.

Scott, J.C. (1990). Domination and the arts of resistance: Hidden transcripts. Yale University Press.

Slavkova, M. (2021). Evangelical transformations of empowerment and female Romani pastors. Romani Studies, 31(2), 259–276.

Smith, M. M. (2006). How race is made: Slavery, segregation, and the senses. Univ of North Carolina Press.

Soyer, F. (2007). The persecution of the Jews and Muslims of Portugal: King Manuel I and the end of religious tolerance (1496-7). Brill.

Stewart, M. (2013). Roma and Gypsy “ethnicity” as a subject of anthropological inquiry. Annual Review of Anthropology42, 415–432.

Szewczyk, M. (2024). Korkore pał peste – Sami o sobie. Romska historia powojennych migracji wewnętrznych polskich Romów Karpackich. Studia Migracyjne-Przegląd Polonijny; 2023/4.

Styrkacz, S. (2024) Romsko-gadziowskie związki. Analiza i negocjowanie granic etnicznych. Studia Migracyjne-Przegląd Polonijny; 2023/4.

Thurfjell, D., & Marsh, A. (2014). Romani Pentecostalism. Gypsies and Charismatic Christianity. Fráncfort: Peter Lang.

Toyansk, M. (2017). The Romani Diaspora: Evangelism, Networks and the Making of a Transnational Community. Razprave in Gradivo: Revija Za Narodnostna Vprasanja, 79, Article 79.

Williams, P. (1991). Le miracle et la nécessité: À propos du développement du pentecôtisme chez les Tsiganes. Archives de Sciences Sociales Des Religions, 81–98.

Yovel, Y. (2018). The Other Within: The Marranos: Split Identity and Emerging Modernity. Princeton University Press.

Informacje

Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 65 - 87

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Czy Bóg to Gadzio? Religijność i konwersje polskich Romów w perspektywie elastycznych epistemologii romskości
Angielski:
Is God a Gadjo? Religion and Conversions Among Polish Roma Through Flexible Epistemologies of Roma

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-0248-6780

Michał P. Garapich
Pomorska Szkoła Wyższa w Starogardzie Gdańskim
London Metropolitan University
https://orcid.org/0000-0003-0248-6780 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pomorska Szkoła Wyższa w Starogardzie Gdańskim

London Metropolitan University

Publikacja: 28.08.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Michał P. Garapich (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Michał P. Garapich, dr; antropolog, profesor London Metropolitan University, współpracownik Ośrodka Badań nad Migracjami UW. Od ponad 20 lat prowadzi badania  związane z migracjami, etnicznością, nacjonalizmem, oporem społecznym, bezdomnością, politycznym zaangażowaniem. Kierownik dwóch pionierskich projektów dotyczących transnarodowego życia polskich Romów finansowanych przez NCN. Autor i współautor trzech monografii, ponad 60 artykułów naukowych po polsku, angielsku, francusku, niemiecku i czesku. Jego monografia dotycząca etnografii intymnej „Dzieci Kazimierza” otrzymała nadawaną przez tygodnik „Polityka”, Nagrodę Historycznej Książki Roku 2020. Obecnie zajmuje się transnarodową skrajną prawicą.

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski