FAQ

Prawne aspekty rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego

Data publikacji: 06.2019

Santander Art and Culture Law Review, 2019, 1/2019 (5), s. 25 - 40

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.19.002.10803

Autorzy

Wojciech Kowalski
Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska, ul. Roosevelta 26/28 41-800 Zabrze
https://orcid.org/0000-0001-6532-9796 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Prawne aspekty rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego

Abstrakt

W artykule – po analizie różnych przykładów rekonstrukcji budowli i ich zespołów – autor przekonuje, że może być jedynie rekonstrukcja sensu stricto, tzn. w wąskim znaczeniu tego słowa, kiedy jest ona oparta na dobrej dokumentacji i dążeniu do zachowania lub przywrócenia autentyczności. Wszelkie inne przykłady, takie jak zamki romantyczne w XIX w. czy współczesne odbudowy dzielnic miast można nazywać jedynie rekonstrukcją sensu largo, czyli bardzo szeroko pojętą. W dalszej części przedstawiono zmianę podejścia do rekonstrukcji, która w Karcie Weneckiej była niedopuszczalna, ale z czasem doszło do swoistej jej „legalizacji”, np. poprzez umieszczenie na Liście Światowego Dziedzictwa odbudowanego Starego Miasta w Warszawie. Potem przyszły specjalne wytyczne ICOMOS dotyczące odbudowy i rekonstrukcji zabytków z 2017 r., w których zdefiniowano różne rodzaje rekonstrukcji, w tym m.in. „rekonstrukcję jak wcześniej”, „modyfikowaną rekonstrukcję”, „częściową rekonstrukcję” oraz „inne formy rekonstrukcji”. Dokumentem mniej szczegółowym, ale za to dotyczącym szeroko pojętego dziedzictwa, jest przyjęta w 2018 r. tzw. Rekomendacja warszawska o odbudowie i rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego. W artykule omówione zostały także kwestie finansowania rekonstrukcji. 

Legal Aspects of Reconstruction of Cultural Heritage

Abstract

After examining several different examples of reconstruction in the context of destroyed buildings and their ensembles, the author argues that the only acceptable form of analyzed activity is reconstruction sensu stricto, meaning in the narrow sense of this word, when it is based on proper documentation and aimed at restoring the building’s original authenticity. All other examples, like 19th century romantic castles or recent restorations of entire city centers, can only be classified as reconstructions sensu largo – in a very wide sense of the term. Then the change in legal approach to the concept of reconstruction is discussed. According to the Venice Charter, it was not accepted per se but slowly “legalized” with the passage of time, initially by placing the Warsaw Old Town on the World Heritage List in 1980 and then in documents like 2017 ICOMOS Guidance on post trauma recovery and reconstruction for world heritage cultural properties, where terms such as “modified reconstruction”, “partial reconstruction” and others have been defined. The more recent and generally drafted 2018 Warsaw Recommendation on recovery and reconstruction of cultural heritage fully accepts the term “reconstruction.” The paper ends with some remarks on the financial aspects of reconstruction. 

Bibliografia

Adamczyk J.L., Wróbel T., Zabytki architektury na Kielecczyźnie, Kielce 2005.

Biegański P., Studia i prace wstępne do odbudowy Zamku Warszawskiego, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 4.

Brownlie I., System of the Law of Nations. State responsibility, Part I, Clarendon Press, Oxford University Press, New York 1983.

Cameron Ch., Reconstruction: changing attitude, „The UNESCO Courier, many Voices, one World” July-September 2017.

Dąbrowski J., Problem rekonstrukcji części gotyckiej Zamku oraz przywrócenia zespołu wnętrz z  czasów Władysława IV, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 4.

Friedrich J., Odbudowa Głównego Miasta w Gdańsku w latach 1945-1960, Fundacja Terytoria Książki, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2015.

Gawlicki M., Zabytkowa architektura Gdańska w latach 1945-1951. Kształtowanie koncepcji konserwacji  i odbudowy, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2012.

Guggenheim P., Les principes de droit international public, „Recueil des Cours” 1952, vol. 80. 

Historic Centre of Warsaw on World Heritage List, http://whc.unesco.org/en/list/30 [do-stęp: 22.05.2019].

http://www.mkidn.gov.pl/media/docs/2018/20190118_rekomendacje_broszura_ www_eng.pdf [dostęp: 7.02.2019]. 

Iashvili N., Tbilisi Opera and Ballet Theatre – Jewellery of the City. Cultural heritage, reconstruction, architecture, chandelier, curtain, w: A. Bender, M. Wrześniak, A. Wiśnicka (red.), Beautiful objects. Personal adornments and decorations for secular and sacred interiors, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2017.

ICOMOS. Guidance on post trauma recovery and reconstruction for world heritage cultural properties, Paris 2017.

International charter for the conservation and restoration of monuments and sites. and restoration of monuments and sites, https://www.icomos.org/venicecharter2004 [dostęp: 17.05.2019].

Jagiellak S., Autentyzm dekoracji malarskich Starego Miasta w Warszawie, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2017, nr 4.

Kieszkowski W., Materiały do rekonstrukcji Zamku Warszawskiego, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 4.

Konserwacja [hasło], w: S. Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, PWN, Warszawa 1976.

Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjęta w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji, Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190.

Kowalski W., Conservation of Works of Art under Polish Copyright Law, „Art, Antiquity and Law” 1999, vol. 4, z. 2.

Kowalski W., Likwidacja skutków II wojny światowej w dziedzinie kultury, Instytut Kultury, Warszawa 1994.

Kowalski W., Prawno-autorska ochrona architektury XX wieku, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2017, nr 3.

Kowalski W., Restitution of Works of Art pursuant to Private and Public International Law, Martinus Nijhoff, Boston–London 2002.

Kowalski W., Restytucja dzieł sztuki. Studium z dziedziny prawa międzynarodowego, Uniwersytet Śląski, Katowice 1993.

Lubocka-Hoffman M., Retroversion – a conservation method of rebuilding of historic cities, w: W. Fałkowski, M. Konopka (red.), Common Heritage. Europe – Poland, Polish National Committee ICOMOS, Warsaw 2003.

Malawska I., Zamki w Polsce – problem określenia zasobu, „Ochrona Zabytków” 2007, nr 4.

Marconi B., Estetyka i etyka w konserwacji. Malarstwo i rzeźba polichromowana, w: B. Marconi, O sztuce konserwacji, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 1982.

Reconstruction [hasło], w: The Oxford English Dictionary, Clarendon Press, Oxford 1989, vol. XIII.

Reconstruction as before, modified reconstruction, partial reconstruction and other its forms, w: ICOMOS. Guidance on post trauma recovery and reconstruction for world heritage cultural properties, Paris 2017. Annexe 2.

Rekonstrukcja [hasło], w: Encyklopedia PWN, t. 3, Warszawa 1999.

Sejm uchwalił odbudowę Zamku, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 4.

Tyler N., Ligibel T.J., I.R., Historic Preservation, W. W. Norton & Company, New York–London 2009.

Ustawa z dnia 3 lipca 1947 r. o odbudowie m. st. Warszawy, Dz. U. Nr 52, poz. 268.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93.

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz. U. Nr 24, poz. 83, ze zm.

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 2187.

Walker-Tubb K., Focusing Beyond the Microscope: Ethical Considerations in Conservation, „Art, Antiquity and Law” 1997, vol. II, z. 1.

Warsaw Recommendation on recovery and reconstruction of cultural heritage, http://www.mkidn.gov.pl/media/docs/2018/20190118_rekomendacje_broszura__www_eng.pdf [dostęp: 7.02.2019].

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 czerwca 2006 r., sygn. akt I SA/Wa 1543/05, LEX nr 232927.

Zachwatowicz J., Zagadnienie odbudowy Zamku – jako rekonstrukcji jego formy i wnętrza, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 4. 

Informacje

Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2019, 1/2019 (5), s. 25 - 40

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Prawne aspekty rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego

Angielski:

Legal Aspects of Reconstruction of Cultural Heritage

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-6532-9796

Wojciech Kowalski
Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska, ul. Roosevelta 26/28 41-800 Zabrze
https://orcid.org/0000-0001-6532-9796 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Wydział Organizacji i Zarządzania, Politechnika Śląska, ul. Roosevelta 26/28 41-800 Zabrze

Publikacja: 06.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Wojciech Kowalski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 2556

Liczba pobrań: 1890

<p> Prawne aspekty rekonstrukcji dziedzictwa kulturowego</p>