Brak działań właściciela w celu należytej opieki nad zabytkiem nieruchomym a wykreślenie obiektu z rejestru zabytków – przegląd wybranych orzeczeń sądów administracyjnych
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEBrak działań właściciela w celu należytej opieki nad zabytkiem nieruchomym a wykreślenie obiektu z rejestru zabytków – przegląd wybranych orzeczeń sądów administracyjnych
Data publikacji: 27.09.2023
Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), s. 211 - 230
https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.23.013.18125Autorzy
Brak działań właściciela w celu należytej opieki nad zabytkiem nieruchomym a wykreślenie obiektu z rejestru zabytków – przegląd wybranych orzeczeń sądów administracyjnych
Failure of the owner to take proper care of the immovable monument and removal of the object from the register of monuments – review of selected judgements of administrative courts
The purpose of this article is to review the case law of administrative courts from recent years concerned with the removal of a monument from the monuments register. This procedure should be applied with extreme caution, in accordance with the legal rules and interpretation of the administrative courts, in particular with regard to the premise of destroying a monument connected with losing its values as a monument. The study draws attention to the problem of the failure of the owner or holder of a building to fulfil his duty of care towards a monument. It can be drawn from the examined judgments, that such omissions cannot serve as a reason for the removal of a monument from the register.
Keywords: monument, monuments register, removal of the monument from the monuments register, monument’s values, monument’s destroying
Streszczenie: Celem artykułu jest dokonanie przeglądu orzecznictwa administracyjnego z ostatnich lat, odnoszącego się do kwestii wykreślenia zabytku z rejestru zabytków. Procedura ta, zgodnie z przepisami oraz przyjętą przez sądy administracyjne interpretacją, powinna być stosowana z dużą ostrożnością, zwłaszcza w kontekście przesłanki zniszczenia zabytku implikującej utratę przez niego wartości zabytkowych. W opracowaniu zwrócono uwagę na problematykę niewywiązywania się przez właściciela lub posiadacza zabytku z obowiązku opieki nad obiektem. Wyraźnym wnioskiem płynącym z analizowanych orzeczeń jest to, że zaniedbania te nie mogą być podstawą do dokonania skreślenia zabytku z rejestru.
Autopoprawka do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw, Druk nr 1403-A, 6.06.2017, https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=1403-A [dostęp: 12.05.2022].
Brudnicki J., Prawna opieka nad zabytkami. Wybrane aspekty, „Ochrona Zabytków” 2014, nr 2, s. 49-72.
Brudnicki J., Skreślenie z rejestru zabytków – teoria i praktyka w Polsce ostatnich lat, „Kurier Konserwatorski” 2016, nr 13, s. 15-21.
Brudnicki J., Skreślenie z rejestru zabytków, w: K. Zalasińska (red.), Ochrona zabytków – aspekty materialnoprawne i procesowe. Studium Konserwatorskie, KSAP, Warszawa 2021, s. 26-30.
Brudnicki J., Stwierdzenie nieważności decyzji o wpisie do rejestru zabytków, „Ochrona Zabytków” 2016, nr 2, s. 69-105.
Cherka M., Antoniak P., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A., w: M. Cherka (red.), Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 40-43.
Cymer A., Jak Warszawa Rotundę straciła, https://www.tubylotustalo.pl/artykuly/497-jak-warszawa-rotunde-stracila [dostęp: 11.05.2022].
Czechowicz J., Dylematy autentyzmu – pomiędzy trwałą ruiną a odbudową, „Czasopismo Techniczne Architektura” 2015, nr 6-a, s. 41-57.
Dobosz P., Administracyjnoprawne instrumenty kształtowania ochrony zabytków, Oficyna Wydawnicza „Dajwór”, Kraków 1997.
Dobosz P., Ewoluujące prawne formy ochrony zabytków w Polsce, w: K. Zeidler (red.), Prawo ochrony zabytków, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Warszawa–Gdańsk, 2014, s. 233-235.
Dutkowska K., Decyzje wojewódzkiego konserwatora zabytków wydawane na podstawie art. 36 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz w ramach nadzoru konserwatorskiego, w: K. Zalasińska (red.), Ochrona zabytków – aspekty materialnoprawne i procesowe. Studium Konserwatorskie, KSAP, Warszawa 2021, s. 31-46.
Główczewska A., Wartościowanie jako podstawa decyzji konserwatora zabytków-wybrane zagadnienia w kontekście przywołanych kazusów, w: M. Szewczyk, L. Staniszewska, M. Kruś (red.), Kierunki rozwoju jurysdykcji administracyjnej, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2022, s. 831-842.
Główczewska A., Wpis indywidualny a wpis obszarowy do rejestru zabytków w świetle wybranych przykładów z orzecznictwa sądów administracyjnych, „Studia Iuridica Toruniensia” 2020, t. 27, s. 59-76, https://doi.org/10.12775/SIT.2020.021
Halicki P., Rotunda nie trafi na listę zabytków. W środę wznowią jej rozbiórkę, 3.04.2017, https://wiadomosci.onet.pl/warszawa/warszawa-rotunda-nie-trafi-na-liste-zabytkow/50dvmnt [dostęp: 11.05.2022].
Hulimka J., Zabytkowe budynki w stanie awaryjnym, „Przegląd Budowlany” 2022, nr 3-4, s. 28-33.
Jagielska-Burduk A., Zabytek ruchomy, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011.
Jagielski J., Wpisy do rejestrów, ewidencji i innych urzędowych wykazów, w: R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), System prawa administracyjnego, t. 7, C.H. Beck, Warszawa 2017, s. 455-502.
Konserwator wstrzymał rozbiórkę rotundy! Okazało się, że konstrukcja jest oryginalna!, 16.03.2017, https://warszawawpigulce.pl/konserwator-wstrzymal-rozbiorke-rotundy-okazalo-sie-ze-konstrukcja-jest-oryginalna/ [dostęp: 11.05.2022].
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483.
Kowalska E., Własność zabytku a dyskrecjonalna władza konserwatorska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2018.
Mazowiecki konserwator zabytków: Nie będzie wniosku o wpis Rotundy do rejestru zabytków, 3.04.2017, https://www.gazetaprawna.pl/artykuly/1032378,mazowiecki-konserwator-nie-bedzie-wniosku-o-wpis-rotundy-do-rejestru-zabytkow.html [dostęp: 11.05.2022].
Plichta P., Mikos von Rohrscheidt A., Iaromenko S., Róg T., Duda A., Mazur W., Gorączko M., Kasprzak K., Raszka B., Pytanie 99: Jak dbać o autentyczność dziedzictwa w obiektach odbudowanych po zniszczeniach?, „Turystyka Kulturowa” 2022, nr 2, 287-337.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami, Dz. U. Nr 29, poz. 265 ze zm.
Sługocki J., Opieka nad zabytkiem nieruchomym. Problemy administracyjnoprawne, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Szansa na ochronę zabytków architektury modernistycznej – „Pożegnanie Emilii”, 12.05.2016, http://mkidn.gov.pl/pages/posts/szansa-na-ochrone-zabytkow-architektury-modernistycznej---bdquopozegnanie-emiliirdquo-6292.php [dostęp: 11.05.2022].
Szmygin B., Teoria i kryteria wartościowania dziedzictwa jako podstawa jego ochrony, „Wiadomości Konserwatorskie” 2015, nr 4, s. 44-52.
Świdrak M., Jak młody może być zabytek? Przesłanki normatywne do stwierdzania „dawności” zabytków nieruchomych, „Santander Art and Culture Law Review” 2019, nr 1(5), s. 149-162.
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 735 ze zm.
Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach, tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 385.
Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach, tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 2393.
Ustawa z dnia 22 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. poz. 1595.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 840. ze zm.
Witwicki M.T., Kryteria oceny wartości zabytkowej obiektów architektury jako podstawa wpisu do rejestru zabytków, „Ochrona Zabytków” 2007, nr 1, s. 77-98.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 marca 2008 r., sygn. akt II OSK 234/07, CBOSA.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt II OSK 31/10.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 maja 2011 r., sygn. akt II OSK 1157/10, LEX nr 1081741.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2013 r., sygn. akt II OSK 1841/11, LEX nr 1358415.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 kwietnia 2013 r., sygn. akt II OSK 2514/11, LEX nr 1559626.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt II OSK 629/13, LEX nr 1664474.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2015 r., sygn. akt II OSK 3048/13, LEX nr 1783955.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 września 2015 r., sygn. akt II OSK 173/14, LEX nr 1987055.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 września 2016 r., sygn. akt II OSK 3132/14, LEX nr 2167564.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt II OSK 196/15, LEX nr 2199111.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2017 r., sygn. akt II OSK 2037/15, LEX nr 2283118.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 lipca 2017 r., sygn. akt II OSK 2907/15, LEX nr 2359709.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 lutego 2018 r., sygn. akt II OSK 896/16, LEX nr 2464326.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2018 r., sygn. akt II OSK 2927/17, LEX nr 2505618.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 stycznia 2020 r., sygn. akt II OSK 632/18, LEX nr 2825323.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 kwietnia 2020 r., sygn. akt II OSK 1813/19, LEX nr 3065241.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 stycznia 2022 r., sygn. akt II OSK 1872/21, LEX nr 3335681.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 czerwca 2022 r., sygn. akt II OSK 1848/19, LEX nr 3398645.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2022 r., sygn. akt II OSK 3937/19, LEX nr 3458843.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 maja 1999 r., sygn. akt SK 9/98, OTK ZU nr 4/1999.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2007 r., sygn. akt K 20/07, OTK-A 2007/9/102.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 1 października 2014 r., sygn. akt II SA/Gd 398/14, LEX nr 1534128.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 28 grudnia 2012 r., sygn. akt I SA/Go 990/12, LEX nr 1276319.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt II SAB/Kr 122/14, LEX nr 1547407.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 2 lipca 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 859/19, Legalis nr 2422621.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 16 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Po 614/21, LEX nr 3320911.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 20 lutego 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 1722/08, LEX nr 526924.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 kwietnia 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 48/09, LEX nr 550267.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2010 r., sygn. akt VII SA/Wa 1022/10, LEX nr 759818.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 751/11, LEX nr 1085302.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 2011 r., sygn. akt I SA/Wa 1965/11, LEX nr 1150770.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2012 r., sygn. akt ISA/Wa 2053/11, CBOSA.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 552/13, LEX nr 1611576.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 października 2013 r., sygn. akt VII SA/Wa 1179/13, LEX nr 1644449.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 września 2016 r., sygn. akt VII SA/Wa 2554/15, LEX nr 2138074.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 listopada 2018 r., sygn. akt VII SA/Wa 654/18, LEX nr 2629230.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2019 r., sygn. akt VII SA/Wa 1257/18, LEX nr 2614365.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, z dnia 14 lutego 2019 r., sygn. akt VII SA/Wa 917/18, LEX nr 2633889.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 marca 2019 r., sygn. akt VIII SA/Wa 73/19, LEX nr 2705264.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 marca 2019 r., sygn. akt VII SA/Wa 2026/18, LEX nr 3079854.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 maja 2019 r., sygn. akt VII SA/Wa 2786/18, LEX nr 3073914.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 stycznia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 1626/19, LEX nr 3019757.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 sierpnia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 2862/19, LEX nr 3077979.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 2929/19, LEX nr 3091132.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 grudnia 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 780/20, LEX nr 3149575.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 stycznia 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 1145/20, LEX nr 3146108.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 marca 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 285/21, LEX nr 3182098.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 kwietnia 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 301/21, LEX nr 3186906.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 czerwca 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 229/21, LEX nr 3248769.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 846/21, LEX nr 3310082.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 września 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 567/21, LEX nr 3310469.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 1045/21, LEX nr 3294395.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2 lutego 2022 r., sygn. akt VII SA/Wa 2417/21, LEX nr 3334008.
Zalasińska K., Prawna ochrona zabytków nieruchomych w Polsce, Wolters Kluwer, Warszawa 2010.
Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020, komentarz do art. 7, Nb 1, Legalis.
Zalasińska K., Brudnicki J., Rejestr zabytków – postępowanie w przedmiocie wpisu do rejestru i skutki objęcia ochroną prawną, w: K. Zalasińska (red.), Ochrona zabytków – aspekty materialnoprawne i procesowe. Studium konserwatorskie, KSAP, Warszawa 2021, s. 6-25.
Zalasińska K., Zeidler K., Wykład prawa ochrony zabytków, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Zeidler K., Zalasińska K., Problematyka wartościowania jako podstawy rozstrzygnięć wojewódzkiego konserwatora zabytków, w: K. Zeidler, Zabytki. Prawo i praktyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk–Warszawa 2017, s. 67-76.
Żaczkiewicz-Zborska K., NSA: Precedensowy wyrok w sprawie skreślenia zabytku z rejestru, 15.06.2022, https://www.prawo.pl/prawo/wykreslenie-zabytku-z-rejestru-sluszne,515697.html [dostęp: 27.01.2023].
Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), s. 211 - 230
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Brak działań właściciela w celu należytej opieki nad zabytkiem nieruchomym a wykreślenie obiektu z rejestru zabytków – przegląd wybranych orzeczeń sądów administracyjnych
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska
Publikacja: 27.09.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski