Najstarszy zachowany leksykon przyrodniczy na ziemiach polskich. Z warsztatu filologa i wydawcy. Kwestie edytorskie, perspektywy badawcze
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTENajstarszy zachowany leksykon przyrodniczy na ziemiach polskich. Z warsztatu filologa i wydawcy. Kwestie edytorskie, perspektywy badawcze
Data publikacji: 09.2023
Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 361 - 379
https://doi.org/10.4467/12311960MN.23.019.18460Autorzy
Najstarszy zachowany leksykon przyrodniczy na ziemiach polskich. Z warsztatu filologa i wydawcy. Kwestie edytorskie, perspektywy badawcze
The oldest preserved botanico-medical lexicon in the Polish lands. A report from editorial and philological works. Editorial questions and scientifical problems
This article presents the main issues related to the development and critical edition of the oldest manuscript entirely devoted to the subject of botanical, zoological and pharmaceutical and originating from Poland. Such an issue requires a more detailed discussion and precise presentation to a broad audience not only due to the specific and atypical nature of the research papers, differences in the development of common-use Latin texts and literary texts but also due to its importance for other fields of science: the history of pharmacy and medicine. The article comprises the initial status quaestionis over the manuscript number ms225 – the opus of Jan Stanko, dated 1472, stored away in the Archives of the Krakow Cathedral Chapter. The manuscript has not yet been the subject of a detailed study; some crucial remarks on its subject are included in Józef Rostafiński’s Średniowieczna Historya Naturalna w Polsce, published in Cracow in 1900. By profession, Rostafiński was a botanist, thus his coverage vastly differs from the method in which the text would be analysed by a classical philologist and a book publisher. The article provides preliminary findings on the history of the manuscript, its characteristics and peculiarities, and also raises issues related to the methodology of codicological research facilitating the understanding of the text, including the complexity of the lexis used in the text. Parles the specifics of research on ancient texts that are not Piotr Wolski literary works. The final part of the article illustrates the main objectives: source and linguistic research, the principles of editorial work, as well as further research perspectives.
kodykologia, manuskrypty, edycja krytyczna, średniowieczna materia medica, leksykon medyczny, leksykon farmakologiczny, leksykon botaniczny, antidotarium, Antibolomenum, Benedictus Parthus, Jan Stanko, Józef Rostafiński, codicology, manuscripts, critical edition, medieval materia medica, medical lexikon, pharmacological lexikon, botanical lexikon
Kodeksy zawierające teksty medyczne ze zbioru Jana Stanki
Zbiór Biblioteki Jagiellońskiej:
Kodeks pergaminowy nr 782 (różne dzieła w kodeksie).
Kodeks pergaminowy nr 801 (różne dzieła w kodeksie).
Zbiór Archiwum Krakowskiej Kapituły Katedralnej:
Kodeks papierowy nr 225 (omawiany leksykon przyrodoznawczy).
Literatura przedmiotu
Album studiosum Universitatis Cracoviensis, t. 1, Kraków 1887.
Barycz H., Ślązacy w polskiej kulturze umysłowej na tle polsko śląskich związków duchowych w przeszłości, Wrocław–Warszawa 1946.
Brückner A., Przyczynki do dziejów języka polskiego, seria IV, „Rozprawy Akademii Umiejętności” 1916, nr 54.
Ostaszewska D., Śląski przyrodnik Jan Stanko i jego dzieło: pierwszy zachowany zbiór słownictwa specjalistycznego, [w:] „Prace Komisji Historycznoliterackiej”, t. 12, Śląskie Miscellanea, Katowice 1999.
Karnecka M., Słownik Jana Stanki – najbogatszy zabytek przyrodniczy Średniowiecza, „Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” 1976, t. X.
Lachs J., Lekarze Krakowskiej Kapituły Katedralnej, Kraków 1905.
Lachs J., Krakowskie księgozbiory lekarskie z XVI wieku, „Archiwa do dziejów literatury i oświaty w Polsce” 1914, nr.
Maślankiewicz K., Z dziejów nauk mineralno-geologicznych w Polsce, [w:] Polscy badacze przyrody, Warszawa 1959.
Polkowski I., Katalog rękopisów kapitulnych katedry krakowskiej, cz. 1, Kraków 1884.
Skulimowski M., Najstarszy zabytek polskiego języka lekarskiego, „Wiadomości Lekarskie” 1957.
Szafer W., Zarys historii botaniki w Krakowie na tle sześciu wieków Uniwersytetu Jagiellońskiego, [w:] Wydawnictwo Jubileuszowe UJ, Kraków 1964, t. 19.
Szelachowska-Winiarzowa L., Piętnastowieczna nazwa królewskiego ptaka z herbu Polski, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2017, nr 12, s. 278–287.
Voleková K., Česká lexikografie 15. století, Praha 2015.
Wierzbicka E., Botanika w Polsce w średniowieczu (do końca XV wieku), „Wiadomości Botaniczne” 1964, t. VIII, z. I.
Zemanek A., Jan Stanko. Przyrodnik, lekarz, [w:] Złota księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi UJ, Kraków 2020.
Informacje: Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 361 - 379
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Najstarszy zachowany leksykon przyrodniczy na ziemiach polskich. Z warsztatu filologa i wydawcy. Kwestie edytorskie, perspektywy badawcze
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 09.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 383
Liczba pobrań: 289