Jak (nie) pisać o Mikołaju Koperniku - refleksje na marginesie nowych biografii
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEJak (nie) pisać o Mikołaju Koperniku - refleksje na marginesie nowych biografii
Data publikacji: 29.06.2023
Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2023, Tom 68, Numer 2, s. 187 - 212
https://doi.org/10.4467/0023589XKHNT.23.020.17882Autorzy
Jak (nie) pisać o Mikołaju Koperniku - refleksje na marginesie nowych biografii
Wojciech Orliński, Kopernik. Rewolucje, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022, ss. 434
Piotr Łopuszański, Mikołaj Kopernik. Nowe oblicze geniusza, Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2022, ss. 446
Two new biographies: Kopernik. Rewolucje (Warszawa 2022) by Wojciech Orliński and Mikołaj Kopernik. Nowe oblicze geniusza (Warszawa 2022) by Piotr Łopuszański, along with this year’s 550th anniversary of the astronomer’s birth, have triggered the reflection on how to write about Copernicus’s life and work. The article discusses popular and scientific biography as a genre and narrative model in the history of science and scrutinizes the criteria of “good biographical stories”. The work recalls examples of biographical writing on Renaissance thinkers (Leonardo da Vinci and Girolamo Cardano) and the techniques the authors used to humanize their protagonists for modern readers. The second part of the article focuses on analyzing the new Copernican biographies, noting the authors’ presence in the text, narrative strategies, and their attitude to sources and existing historiography. The final remarks concern the possibility of unifying the polyphonic discourse in Copernican studies and sharing new research with a wider audience.
Adamczewska I., Biografia reporterska w ujęciu komunikacyjnym na przykładzie książek Angeliki Kuźniak, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica” 2016, t. 207, s. 164-185.
Akkerman N., Elizabeth Stuart, Queen of Hearts, Oxford 2021, DOI 10.1093/oso/9780199668304.001.0001.
Bienias B., Rozstrzygnięcie siódmej edycji Nagrody im. Jana Jędrzejewicza, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2019, t. 64, nr 4, s. 230-231.
Bienias B., Rozstrzygnięcie ósmej edycji Nagrody im. Jana Jędrzejewicza, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2020, t. 65, nr 4, s. 191-193.
Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017.
Biskup M., Regesta Copernicana, Wrocław 1973 (Studia Copernicana, t. 7).
Borawska T., Rietz H., Mikołaj Kopernik i jego świat. Środowisko, przyjaciele, echa wielkiego odkrycia, Toruń 2014.
Całek A., Biografia naukowa: od koncepcji do narracji. Interdyscyplinarność, teorie, metody badawcze, Kraków 2013.
Caudano A.L., Astronomy and Astrology, [w:] A Companion to Byzantine Science, Leiden 2019, s. 202-230, DOI 10.1163/9789004414617_008.
Cepik J., Rozedrzeć tajemnicę sfer. Opowieść biograficzna o Mikołaju Koperniku, Katowice 1977.
Chabás J., Goldstein B., The Astronomical Tables of Giovanni Bianchini, Leiden 2009, DOI 10.1163/ej.9789004176157.i-150.
Chachaj M., Mikołaj Kopernik. Czasy studenckie: Kraków, Bolonia, Rzym, Padwa i Ferrara (1491-1503). Miejsca-ludzie-książki, Toruń 2023.
Chartier R., The Author’s Hand and the Printer’s Mind, tłum. L.G. Cochrane, Cambridge 2014.
Clark Ch., The Zodiac Man in Medieval Medical Astrology, „Quidditas” 1982, t. 3, s. 13-38.
Conference Program. Copernicus and Astronomy: Continuity, Reform, and Dissemination. Toruń, Poland, 11-16 September 2023, www.ihnpan.pl/wp-content/uploads/2023/02/Copernicus-and-Astronomy_2023_Program.pdf [dostęp 1.04.2023].
Conger G.P., Theories of Macrocosm and Microcosms: In the History of Philosophy, New York, London 1922, DOI 10.7312/cong94358.
Corpus Academicum Cracoviense, www.cac.historia.uj.edu.pl/zapiska-zd-urzedowe/275143 [dostęp 1.04.2023].
CUP unveils ‘major’ new book on what Shakespeare was like by scholar Wells, „The Bookseller” 7.02.2023, www.thebookseller.com/rights/cup-unveils-major-new-book-on-what-shakespeare-was-like-by-scholar-wells [dostęp 2.03.2023].
Czego nie wiemy o Koperniku? - debata pierwsza, www.youtube.com/watch?v=8Mnt3QZzohQ [dostęp 21.03.2023].
Czerwiński M., Sens dziejów narodowych a struktura tekstu historycznego. O niektórych mechanizmach tekstotwórczych na przykładzie historii Polski, „Studia z Filologii Polskieji Słowiańskiej” 2011, t. 46, s. 195-215, DOI 10.11649/sfps.2011.012.
Dąsal M., Smakosz A., Kurzyna W., Rudko M., Leki z „rogu jednorożca” w kulturze medycznej i farmaceutycznej Europy, „Farmacja Polska” 2021, t. 77, nr 2, s. 84-94, DOI 10.32383/farmpol/135093.
Duby G., Lardreau G., Dialogues, Paris 1980.
Edmondson P., Wells S., General Introduction, [w:] The Shakespeare Circle: An Alternative Biography, red. P. Edmondson, S. Wells, Cambridge 2015, s. 1-7, DOI 10.1017/cbo9781107286580.002.
Garraty J.A., The Nature of Biography, „The Centennial Review of Arts & Science” 1957, t. 1, nr 2, s. 123-41.
Gingerich O., Starry Messenger, „New York Times” 24.12.2010, www.nytimes.com/2010/12/26/books/review/Gingerich-t.html [dostęp 11.04.2023].
Gingerich O., The Censorship of Copernicus’ De revolutionibus, „Bulletin of the American Astronomical Society” 1979, t. 11, s. 661.
Górlikowski M., Noblista z Nowolipek. Józefa Rotblata wojna o pokój, Kraków 2018.
Grafton A., Cardon’s Cosmos: The Worlds and Works of a Renaissance Astrologer, Cambridge, MA, London 1999.
Grafton A., Introduction, [w:] Girolamo Cardano’s The Book of my Life, tłum. J. Stoner, New York 2002, s. ix-xviii.
Greene M.T., Writing Scientific Biography, „Journal of the History of Biology” 2007, t. 40, nr 4, s. 727-759.
Hackett H., The Elizabethan Mind: Searching for the Self in an Age of Uncertainty, New Haven 2022, DOI 10.12987/9780300265248.
Harkness D., Recenzja: A. Grafton, Cardon’s Cosmos: The Worlds and Works of a Renaissance Astrologer, „Isis” 2005, t. 96, nr 1, s. 104-105, DOI 10.1086/432989.
Hoskin M., Od geometrii do fizyki, [w:] Historia astronomii, red. M. Hoskin, tłum. J. Włodarczyk, Warszawa 2007, s. 100-133.
Jasińska M., Zagadnienia biografii literackiej. Geneza i podstawowe gatunki dwudziestowiecznej beletrystyki biograficznej, Warszawa 1971.
Julkowska V., Dawne i współczesne cechy konstytutywne biografii jako gatunku historiograficznego, [w:] Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych. Teoria i praktyka, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017, s. 13-26.
Karas M., Nowy obraz świata. Poglądy filozoficzne Mikołaja Kopernika, Kraków 2018.
Kokowski M., Odkrycie grobu Mikołaja Kopernika: fakt medialny czy naukowy?, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 2014, nr 4 (286), s. 567-600.
Kokowski M., Omówienie bestellera „Książka, której nikt nie przeczytał” Owena Gingericha, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2006, t. 51, nr 3-4, s. 273-298.
Kokowski M., Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji, Warszawa, Kraków 2009.
Kokowski M., The Problem of Continuity and Discontinuity in the Development of Science from Ancient Times to the Present: a Reappraisal, „Organon” 2009, t. 41, s. 267-298.
Komitet Historii Nauki i Techniki PAN. Nagroda im. Jana Jędrzejewicza, www.khnit.pan.pl/nagroda-im-jana-jedrzejewicza [dostęp 1.04.2023].
Le Goff J., Historia i pamięć, tłum. A. Gronowska, J. Stryjczyk, Warszawa 2016.
Łotysz S., Pińskie Błota. Natura, wiedza i polityka na polskim Polesiu do 1945 roku, Kraków 2022.
Małłek J., Mikołaj Kopernik. Szkice do portretu, Toruń 2015.
Marszał T., Mikołaj Prokopowicz z Szadka: astrolog, astronom, historyk nauki, miłośnik i znawca książki (1489-1564), „Biuletyn Szadkowski” 2009, t. 9, s. 5-36, DOI 10.18778/1643-0700.09.01.
Mateja A., Recepta na adrenalinę, Wołowiec 2019.
Mikulski K., Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość, Toruń 2015.
Nagrody dla książki Historia fizyki w Polsce autorstwa Andrzeja Kajetana Wróblewskiego, www.pwn.pl/aktualnosci/nagrody-dla-ksiazki-historia-fizyki-w-polsce [dostęp 4.04.2023].
Nye M.J., Scientific Biography: History of Science by Another Means?, „Isis” 2006, t. 97, nr 2, s. 322-329, DOI 10.1086/504738.
Ósma edycja Nagrody im. Jana Jędrzejewicza. Rok 2020, www.khnit.pan.pl/images/jedrzejewicz2020.pdf [dostęp 1.04.2023].
Pérez Martín I., Manolova D., Science Teaching and Learning Methods in Byzantium, [w:] A Companion to Byzantine Science, Leiden 2019, s. 53-104, DOI 10.1163/9789004414617_004.
Pietrzyk Z., A History of the Autograph Manuscript of Nicolaus Copernicus’s De Revolutionibus, „Polish Libraries” 2021, t. 9, s. 6-23, DOI 10.36155/PLib.9.00001.
Porter Th. M., Is the Life of the Scientist a Scientific Unit? „Isis” 2006, t. 97, nr 2, s. 314-321, DOI 10.1086/504737.
Rampling J., The Experimental Fire, Inventing English Alchemy, 1300-1700, Chicago 2020, DOI 10.7208/chicago/9780226710846.001.0001.
Renders H., Roots of Biography: From Journalism to Pulp to Scholarly Based Non-Fiction, [w:] Theoretical Discussions of Biography, red. H. Renders, B. De Haan, Leiden 2014, DOI 10.1163/9789004274709_004.
Retyk J.J., Relacja pierwsza z ksiąg O obrotach Mikołaja Kopernika, tłum. I. Lewandowski, wstęp i komentarz J. Włodarczyk, Warszawa 2015.
Ricoeur P., La mémoire, l’histoire, l’oubli, Paris 2000.
Rietz H., Appendix: Mikołaja Kopernika grób i doczesne szczątki w katedrze fromborskiej odnalezione oraz na wieczną rzeczy pamiątkę zachowane? Refleksje i spostrzeżenia dotyczące poszukiwań, identyfikacji oraz metody badań naukowych, [w:] T. Borawska, H. Rietz, Mikołaj Kopernik i jego świat. Środowisko, przyjaciele, echa wielkiego odkrycia, Toruń 2014, s. 409-453.
Rosen E., Copernicus Was Not a Priest, „Proceedings of the American Philosophical Society” 1960, t. 104, nr 6, s. 635-661.
Sigalin. Towarzysz Odbudowy, www.czarne.com.pl/katalog/ksiazki/sigalin [dostęp 10.04.2023].
Siódma edycja Nagrody im. Jana Jędrzejewicza. Rok 2019, www.khnit.pan.pl/images/jedrzejewicz2019.pdf [dostęp 1.04.2023].
Smakosz A., Kurzyna W., Dąsal M., Etnofarmakologia rogu jednorożca, Wrocław 2022.
Światowy Kongres Kopernikański, copernicus2023.com [dostęp 10.04.2023].
Targosz K., Mikołaj Kopernik jednym z Trzech Filozofów Giorgiona?, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1995, t. 40, nr 3, s. 49-87.
Terrall M., Biography as Cultural History of Science, „Isis” 2006, t. 97, nr 2, s. 306-313, DOI 10.1086/504736.
Theoretical Discussions of Biography, red. H. Renders, B. De Haan, Leiden 2014, DOI 10.1163/9789004274709.
Trzecia edycja Nagrody im. Jana Jędrzejewicza. Rok 2015, khnit.pan.pl/images/ jedrzejewicz_2015.pdf [dostęp 1.04.2023].
Uspieński B., Historia i semiotyka. Percepcja czasu jako problem semiotyczny, [w:] Historia i semiotyka, tłum. B. Żyłko, Gdańsk 1998, s. 19-51.
Wardęska Z., Problem święceń kapłańskich Mikołaja Kopernika, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1969, t. 14, nr 3, s. 455-473.
Westman R.S., The Melanchthon Circle, Rheticus, and the Wittenberg Interpretation of the Copernican Theory, „Isis” 1975, t. 66, nr 2, s. 165-193, DOI 10.1086/351431.
White H., Fabularyzacja historyczna a problem prawdy, [w:] Poetyka pisarstwa historycznego, tłum. E. Domańska, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków 2000, s. 211-236.
Wilson N.G., Scholars of Byzantium, London 1983.
Włodarczyk J., Księżyc w nauce i kulturze Zachodu, Poznań 2012.
Wręczono nagrody naukowe im. Mikołaja Kopernika, www.naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C376851%2Cwreczono-nagrody-naukowe-im-mikolaja-kopernika.html [dostęp 10.04.2023].
Zaszkilniak L., Trudności biograficznego badania albo jak za drzewami zobaczyć las?, [w:] Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych. Teoria i praktyka, red. J. Kolbuszewska, R. Stobiecki, Łódź 2017, s. 27-36.
Życie i badania Mikołaja Kopernika wciąż zajmują naukowców, rozmowa z Krzysztofem Mikulskim, Nauka w Polsce, 17.01.2023 r., www.naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C95044%2Czycie-i-badania-mikolaja-kopernika-wciaz-zajmuja-naukowcow.html [dostęp 3.03.2023].
Żyrek-Horodyska E., Reportaż biograficzny czy biografia reportażowa? Refleksje genologiczne i analiza przypadku, „Autobiografia. Literatura. Kultura. Media” 2018, nr 2, s. 165-185, DOI 10.18276/au.2018.2.11-12.
Informacje: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2023, Tom 68, Numer 2, s. 187 - 212
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Jak (nie) pisać o Mikołaju Koperniku - refleksje na marginesie nowych biografii
How (not) to Write about Nicolaus Copernicus - Reflections on the Margins of New Biographies
Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa
Publikacja: 29.06.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 812
Liczba pobrań: 617