FAQ

Calikowscy – krakowscy wytwórcy przyrządów naukowych

Data publikacji: 27.06.2019

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2019, Tom 64, Numer 2, s. 79 - 103

https://doi.org/10.4467/0023589XKHNT.19.015.10345

Autorzy

Ewa Wyka
Instytut Historii Nauki imienia Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
Warszawa – Kraków, Polska
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Jagiellońska 15, 31-010 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3822-7377 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Calikowscy – krakowscy wytwórcy przyrządów naukowych

Abstrakt

The article presents biographical entries and professional achievements of three makers of scientific instruments from the Jagiellonian University in Krakow, who were related with each other: Roman Calikowski (1886–1940), his brother Ludwik Calikowski (1889–1961) and Roman’s son Roman Julian (1915–1986). These mechanics worked at the Jagiellonian University between 1904 and 1962/1963. Two brothers, Roman and Ludwik, were associated with the University throughout their professional life. During their tenure, the University’s research in the field of low temperatures continued, which was initiated in 1883 by Zygmunt Wróblewski (1845–1888) and Karol Olszewski (1846–1915). The main scientific achievement of these researchers was the liquefaction of oxygen, nitrogen and other solid gases. In the late 19th century, Kraków was an important center of cryogenic research, in which the mechanics played important role. Roman Calikowski made instruments for liquefying gases according to the design of Karol Olszewski. Liquefiers from his workshop were ordered, inter alia, by universities in Chicago, Mumbai and Madrid. A few instruments from his workshop have been preserved in the collections of the Jagiellonian University. Ludwik Calikowski worked as a maker of scientific instruments in a university cryogenic laboratory. He served and maintained the apparatus for liquefying gases and made instruments, although none have survived to this day. Roman Julian Calikowski took over the workshop after his father. Until 1950 he ran his own company, which made simple small microscopes, surveing instruments, psychotechnical devices and other instruments. After moving to Warsaw, he devoted himself to scientific work.

Roman Calikowski’s products, especially cryogenic apparatus, represented a high level of workmanship and safety. This is evidenced by numerous orders for its liquefiers submitted by foreign laboratories. The company of Roman Julian Calikowski, apart from a wide range of instruments it offered, used to repair photographic and measuring equipment.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Materiały archiwalne

Arch. UJ (Archiwum UJ), sygn. SII 620, teczki osobowe: Roman CalikowskiLudwik CalikowskiLeon KowalskiKarol Jetleb.

Arch. UJ. SII 815 Fizjologia 1849–1937.

Arch.M.Kr. (Archiwum Miasta Krakowa) Miejski Zarząd Przemysłu w Krakowie sygn. 29/1186/351.

Rodzinne zbiory Anny Calikowskiej i Marii Magdaleny Calikowskiej przekazane do Archiwum UJ w 2018 r.

Kolekcja Romana Calikowskiego 1940–1956, Fundacja Ośrodka KARTA, Warszawa, zesp. PL_0001_OK_0910.

Materiały archiwalne w zasobach Muzeum UJ, niezinwentaryzowane.

Literatura przedmiotu

Burczyk-Marona D., Kuzyk H., K. Olszewski, Z. Wróblewski. 100-lecie skroplenia tlenu. Katalog wystawy, Kraków 1983.

Dąbrowski P. Z., Nauka o dziecku, Lwów-Warszawa, 1926.

Gablankowski M., Mechanicy Uniwersytetu Jagiellońskiego (1787–1939), Praca magisterska, Kraków 2004.

Gablankowski M., Mechanicy Uniwersytetu Jagiellońskiego [w:] Polscy wytwórcy aparatury naukowej, red. A. Strzałkowski, Kraków 2006 (Monografie Polskiej Akademii Umiejętności, t.10), s. 45–60.

Franaszek P., Collegium Witkowskiego, „Alma Mater. Miesięcznik Uniwersytetu Jagiellońskiego” nr 155, 2013 s. 15–25.

Franaszek P., Collegium Witkowskiego, Kraków 2014.

Jaroszyński T., Metody badań psychologicznych w szkole, Warszawa 1925.

Olszewski K., Przyrządy do skroplenia powietrza i wodoru, „Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności”, Seria A, tom 2. Dział A, 1902, s. 457– 470.

Pankalla A., Gołębiewska A., Urządzenia psychotechniczne Instytutu Psychologii w Poznaniu z lat 1915–2005. Katalog wystawy pt. Gabinet psychotechniczny, Poznań 2009.

Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach osobistych i dziejach uczelni w czasie drugiej wojny światowej, oprac. J. Michalewicz, Kraków 2005.

Uniwersytet Jagielloński, Złota Księga Wydziału Chemii, t. 1, red. E. Szczepaniec-Cięciak, Kraków 2000.

Wojtaszek Z., Kuzyk H., Morzyniec A., Dubowy J., Łopata K., Karol Olszewski, Warszawa-Kraków 1990 (Zeszyty Naukowe UJ, t. 899).

Informacje

Informacje: Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 2019, Tom 64, Numer 2, s. 79 - 103

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Calikowscy – krakowscy wytwórcy przyrządów naukowych

Angielski:

The Calikowski Family – Makers of Scientific Instruments in Krakow

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3822-7377

Ewa Wyka
Instytut Historii Nauki imienia Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
Warszawa – Kraków, Polska
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Jagiellońska 15, 31-010 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3822-7377 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Historii Nauki imienia Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów Polskiej Akademii Nauk
Warszawa – Kraków, Polska

Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Jagiellońska 15, 31-010 Kraków

Publikacja: 27.06.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Ewa Wyka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1997

Liczba pobrań: 2323

<p> Calikowscy – krakowscy wytwórcy przyrządów naukowych</p>