„Legiony”. Rozdział wspomnień Kazimierza Konarskiego usunięty przez peerelowską cenzurę
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTE
„Legiony”. Rozdział wspomnień Kazimierza Konarskiego usunięty przez peerelowską cenzurę
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Legiony”. Rozdział wspomnień Kazimierza Konarskiego usunięty przez peerelowską cenzurę
Data publikacji: 28.02.2020
Archeion, 2019, 120, s. 203-233
https://doi.org/10.4467/26581264ARC.19.010.11819Autorzy
„Legiony”. Rozdział wspomnień Kazimierza Konarskiego usunięty przez peerelowską cenzurę
Kazimierz Konarski (1886–1972) to najwybitniejszy polski archiwista okresu międzywojennego i pierwszych lat powojennych, legitymujący się bogatym dorobkiem archiwalnym oraz naukowym. Pozostawił po sobie wspomnienia opublikowane w roku 1965, stanowiące cenne źródło dla badaczy dziejów polskiej inteligencji. Jednak pominięto w nich jeden rozdział poświęcony służbie przyszłego archiwisty w 5. pułku piechoty Legionów Polskich w 1917 r. Na jego publikację nie zgodziła się komunistyczna cenzura, o czym świadczy adnotacja dokonana przez Konarskiego na maszynopisie rozdziału, który ofiarował swojemu koledze Piotrowi Bańkowskiemu. Usunięty fragment wspomnień został odnaleziony przez autora tego tekstu w spuściźnie archiwisty przechowywanej w warszawskim archiwum Polskiej Akademii Nauk. Wspomnienia dotyczące legionowego epizodu biografii późniejszego archiwisty stanowią interesujące źródło historyczne. Zawierają wiele wartościowych szczegółów służby koszarowej Konarskiego w pułku. Ta jednostka legionowa została skierowana dla reorganizacji i uzupełnienia do Ostrowi Mazowieckiej, niedaleko od Warszawy, po stratach poniesionych w lipcu 1916 r. w słynnej bitwie pod Kostiuchnówką. Na początku swojej służby Konarski miał problem z akceptacją przez swoich kolegów, był bowiem od nich starszy o kilkanaście lat, górował nad nimi wykształceniem oraz doświadczeniem życiowym. Jednak nie wywyższał się i starał się jak najlepiej pełnić służbę szeregowego, co zjednało mu szacunek legionistów. Autor usuniętego rozdziału opisał w nim w sposób barwny sylwetki dowódców, późniejszych wyższych oficerów i polityków, m.in. Felicjana Sławoja-Składkowskiego, Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, Stefana Grota-Roweckiego, Tytusa Filipowicza i innych. W tekście znalazło się też sporo wartościowych informacji o życiu codziennym żołnierzy tego pułku.
Bańkowski P., Kazimierz Konarski (1886–1972), „Archeion” 1973, t. 59, s. 345–353.
Bąbiński K., Zarys historii wojennej 5-go pułku piechoty Legionów, Warszawa 1929.
Bielińska M., Wąsowicz M., Bańkowski Piotr, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, 1918–1984, red. M. Bielińska i I. Janosz-Biskupowa, Warszawa–Łódź 1988, s. 32–34.
Chodkowska A., Materiały Kazimierza Konarskiego (1886–1972), „Biuletyn Archiwum Polskiej Akademii Nauk” 2008, nr 49, s. 103–109.
Drozdowski M.M., Starzyński Stefan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 42, Wrocław 2003–2004, s. 485–493.
Handelsman M., Brudziński Polikarp Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 11–12.
Hass L., Malski Władysław Antoni, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 19, Wrocław 1974, s. 382–383.
Idzikowski T., Forty twierdzy Przemyśl, Przemyśl 2001.
Ihnatowicz I., Projekt instrukcji wydawniczej dla źródeł historycznych XIX i początku XX wieku, „Studia Źródłoznawcze” 1962, t. 7, s. 99–124.
Konarski K., Dalekie a bliskie. Wspomnienia szczęśliwego człowieka, Wrocław 1965.
Korczyk H., Roja Bolesław Jerzy, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 31, Wrocław 1988–1989, s. 508–511.
Kozak Z., Starzyński Roman, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 42, Warszawa 2003–2004, s. 474–477.
Krwawicz M., Maxymowicz-Raczyński Włodzimierz Marian, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975, s. 269–270.
Krwawicz M., Olszyna-Wilczyński Józef Konstanty, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 24, Wrocław 1979, s. 52–53.
Kwiatek J., Litewski T., Leksykon miast polskich, Warszawa 1998.
Landau Z., Składkowski Sławoj Felicjan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa 1997, s. 193–197.
Łosowski J., Wspomnienia Kazimierza Konarskiego z okresu wojny jako obraz przeżyć jednostki w okresie zmagań z dwoma systemami totalitarnymi, [w:] Wkład archiwistów warszawskich w rozwój archiwistyki polskiej. Zbiór studiów poświęconych warszawskiemu środowisku archiwalnemu, red. A. Kulecka, Warszawa 2012, s. 323–344.
Łosowski J. Wspomnienia legionowe Kazimierza Konarskiego, [w:] Zarządzanie dokumentacją, archiwistyka i… koty. Księga jubileuszowa Profesor Haliny Robótki, red. R. Degen, M. Jabłońska, W.K. Roman, Toruń 2016, s. 217–226.
Maciejewska W., Konarski Kazimierz Bogdan, [w:] Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. 1, 1918–1984, red. M. Bielińska i I. Janosz-Biskupowa, Warszawa–Łódź 1988, s. 104–106.
Niedźwiedź J., Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość 2003.
Pilch A., Szklarska-Lohmanowa A., Mężyński Włodzimierz Józef, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław 1975, s. 519.
Rubacha J., Korpus Landwehry w bojach o Baranowicze latem 1916, „Słupskie Studia Historyczne” 2010, nr 16, s. 73–83.
Składkowski F.S., Strzępy meldunków, Warszawa 1936.
Słownik biograficzny historii Polski, pod red. J. Chodery i F. Kiryka, t. 2, Wrocław 2005.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I, Warszawa 1880; t. VII, Warszawa 1888.
Sprusiński M., Kaden Bandrowski Juliusz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 11, Wrocław 1964–1965, s. 401–404.
Stawecki P., Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939, Warszawa 1994.
Szarota T., Rowecki Stefan Paweł, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 32, Wrocław 1989–1991, s. 333–338.
Winnicki Z.J., Rada Regencyjna Królestwa Polskiego i jej organy (1917–1918), Wrocław 2017.
Zagłębie Dąbrowskie w czasach zaborów i walk o niepodległość (do roku 1918), red. J. Walczak, Sosnowiec 2004.
Żabko-Potopowicz A., Mikułowski Pomorski Józef Karol Mateusz, [w:] Polski słownik biograficzny, Wrocław 1976, s. 187–190.
Informacje: Archeion, 2019, 120, s. 203-233
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Legiony”. Rozdział wspomnień Kazimierza Konarskiego usunięty przez peerelowską cenzurę
Zakład Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii Instytutu Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Pl. M. Curie-Skłodowskiej 4a, 20-031 Lublin
Publikacja: 28.02.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1936
Liczba pobrań: 1765