Paweł Sowiński
Wolność i Solidarność, nr 8, 2015, s. 77 - 93
Paweł Sowiński
Wolność i Solidarność, nr 3, 2012, s. 86 - 100
Paweł Sowiński
Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 1 (183), 2022 (XLVIII), s. 109 - 135
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.046.14466Artykuł podejmuje zagadnienie pomocy dla opozycji demokratycznej w Polsce rozwijanej przez polską emigrację polityczną w świecie zachodnim w latach 70. i 80. XX wieku. Studium zogniskowane jest na jednej, ale ważnej inicjatywie – Funduszu Pomocy Krajowi w Londynie. W latach 1976–1990 Fundusz zebrał ponad 280 tysięcy funtów (ok. 850 tysięcy dzisiejszych funtów) na pomoc dla polskiej opozycji. Należał do kluczowych organizacji w systemie wsparcia procesów demokratyzacyjnych w Polsce przed 1989 rokiem. Tekst wpisuje się w historiografię zimnej wojny, która akcentuje akcje podejmowane na rzecz jedności Europy. Autor wskazuje na wagę społecznych wysiłków emigracji. Uwypukla rolę pośredników na drodze do Polski. Jednocześnie autor stara się wpisać historię Funduszu w szerszy kontekst międzynarodowy.
The article depicts the efforts by the Polish emigre in the Western world to give support to the Polish pro-democratic movement under the communist dictatorship in the 1970s and 1980s. The focus of the text is only one yet important initiative, namely, Aid Poland Fund (Fundusz Pomocy Krajowi). In 1976–1990, the London-based Fund raised more than 280 thousand British pounds – circa 850 thousand British pounds in today’s money – for a Polish opposition. The Fund was a major unit in transnational advocacy networks to foster a democratic transition in Poland before 1989. The scholarship draws from the Cold War historiography that emphasize the actions undertaken to unify the European continent. The author heavily stresses the role of the Fund’s intermediaries on the way to Poland but also places them in the larger context of international politics.
Keywords: Cultural Cold War, the Polish government in exile, aid to Poland, Great Britain, dissidence, uncensored publications
Paweł Sowiński
Wolność i Solidarność, nr 4, 2012, s. 208 - 213
Paweł Sowiński
Wolność i Solidarność, nr 6, 2013, s. 192 - 212
Paweł Sowiński
Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Nr 2 (168), 2018 (XLIV), s. 203 - 228
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.18.026.9152Autor artykułu przyjmuje perspektywę mikrohistoryczną. Na przykładzie Norberta Żaby, polskiego uchodźcy w Szwecji w latach 1945–1994, zajmuje się problemem obowiązków emigranta wobec kraju pochodzenia w sytuacji łączności z dawną ojczyzną i zarazem częściowej alienacji od spraw polskich. Twierdzi, że Żaba należał do tak zwanych aktorów transformacyjnych, przyczyniał się do poszerzenia horyzontów poznawczych przybyszów z kraju i tym samym do wyłaniania się demokratycznej wspólnoty społeczno-politycznej w Polsce. Analiza uwzględnia problematykę taktyki działania, przywództwa, konfliktu, tożsamości grupowej, motywacji, emocji emigranta politycznego, mediów społecznych, polityki na odległość.
This is a bibliographical study on Norbert Żaba, Stockholm-based Polish exile in Sweden after 1945 and distributor of emigre literature to visitors from Poland. As this literature was considered subversive and banned by the Polish government, Żaba’s activity took the form of smuggling books through the so-called Iron Curtain. Sowinski argues that Żaba was a prime example of “activists beyond borders” (Keck & Sikkink, 1998). During the Cold War these middle men contributed to the process of undermining the communist regimes in Eastern Europe by reinforcing and co-creating the underground book scene. Żaba could be seen, then, as a soft agent in the process of regaining freedom in Poland and in the dynamics of 1989. The scholarship includes problems such as tactics of the smugglers, leadership, inner clashes, group identity, motivations and emotions of political diaspora members, media and “politics from afar”.
Paweł Sowiński
Wolność i Solidarność, nr 10, 2017, s. 62 - 81
https://doi.org/10.4467/25434942WS.17.004.13117NOW-a Publishers versus Polish Secret Service, 1982–1989