„Melancholiczne skargi dziecka niedorosłego”. „Nieudani” bohaterowie Słowackiego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 03.09.2024
Wielogłos, 2024, Numer 3 (61) 2024, s. 1 - 24
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.24.018.20083Autorzy
„Melancholiczne skargi dziecka niedorosłego”. „Nieudani” bohaterowie Słowackiego
Artykuł dotyczy bohaterów Słowackiego – Lambra i Kordiana, których sam autor ściśle ze sobą złączył za sprawą nawiązań intertekstualnych – jako bohaterów „nieudanych”. „Nieudanych” oznacza tu: celowo skonstruowanych jako bohaterowie zwichnięci, niezdolni do czynu, podmioty słabe. Także dlatego, że są ludźmi swoich czasów urodzonymi do wielkości, ale niemogącymi wykorzystać swego potencjału. Przywołany zostaje kontekst romantycznych dzieci wieku. Najważniejszym jednak kontekstem lektury obu bohaterów jest kontekst stadiów egzystencji Sørena Kierkegaarda przedstawionych w Albo-albo i zasadnicza dla filozofa kwestia wyboru. Autorka stawia tezę, że Lambro i Kordian reprezentują stadium estetyczne, które związane jest z poczuciem czczości, nudy, niespełnienia, bezużyteczności, braku celu, marzycielstwem, ucieczką w iluzję, przymierzaniem potencjalnych ról, ironią, zwłaszcza zaś – z melancholią i pozornymi wyborami. Analizując postawę bohaterów, Autorka dowodzi, że ich wybory są wyborami skazującymi jednostkę na pustkę egzystencjalną, na puste „ja” pozbawione treści, które otwarte jest na bezmiar możliwości.
Bąk M., Twórczy lęk Słowackiego. Antagonizm wieszczów po latach, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2013.
Bieńczyk M., Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty, Warszawa: Sic! 2000.
Boroń D., Zagadka przemiany. Transformacja jaźni w dziele Sørena Kierkegaarda, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2011.
Cieśla-Korytowska M., O Mickiewiczu i Słowackim, Kraków: Universitas 1999.
Didier B., [wstęp] [w:] E. Senancour, Obermann. Dernière version, ed. B. Didier, Paris: Honoré Champion 2003.
Fieguth R., Zmagania z Winkelriedem, albo granice ironii w Kordianie Juliusza Słowackiego [w:] idem, Gombrowicz z niemiecką gębą i inne studia komparatystyczne, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2011.
Freud S., Żałoba i melancholia [w:] idem, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa: KR 2007.
Hammermeister M., Posłowie tłumacza [w:] S. Kierkegaard, Albo-albo, przeł. M. Hammermeister, t. 1, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2015.
Hugo V., Odes et ballades. Préface (1826) [w:] idem, OEuvres poétiques complètes, Paris: Jean-Jacques Pauvert Éditeur 1961.
Inglot M., Wstęp [w:] J. Słowacki, Kordian. Część pierwsza trylogii. Spisek koronacyjny, wyd. 7, Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1986.
Janion M., „Tak będzie pisała kiedyś Polska”, „Teksty” 1979, nr 6.
Janion M., Wstęp [w:] J. Słowacki, Lambro. Powstańca grecki. Powieść poetyczna w dwóch pieśniach, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie 1979.
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2004.
Januszkiewicz M., Źródła antybohatera nowoczesnego. Człowiek estetyczny Sørena Kierkegaarda [w:] Oblicza antybohatera. Literatura, filozofia, popkultura, red. M. Januszkiewicz, A. Müller, Kraków: Instytut Literatury 2021.
Kalinowska M., Antymisteryjność „Kordiana” (w kręgu romantycznej ironiczności) [w:] Dramat polski. Interpretacje, cz. 1: Od wieku XVI do Młodej Polski, red. J. Ciechowicz, Z. Majchrowski, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2001.
Kalinowska M., Grecja romantyków. Studia nad obrazem Grecji w literaturze romantycznej, Toruń: UMK 1994.
Kalinowska M., Kilka słów o posągowej piękności marmurowej w twórczości Juliusza Słowackiego [w:] Lustra historii. Rozprawy i eseje ofiarowane Profesor Marii Żmigrodzkiej z okazji pięćdziesięciolecia pracy naukowej, red. M. Kalinowska, E. Kiślak, Warszawa: Instytut Badań Literackich 1998.
Kalinowska M., Mowa i milczenie. Romantyczne antynomie samotności, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989.
Kasperski E., Język egzystencji. Juliusz Słowacki i Søren Kierkegaard [w:] Juliusz Słowacki. Wyobraźnia i egzystencja, red. M. Kuziak, Słupsk: Pomorska Akademia Pedagogiczna 2002.
Kasperski E., Kierkegaard. Antropologia i dyskurs o człowieku. Monografia, Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna 2003.
Kierkegaard S., Albo-albo, przeł. M. Hammermeister, t. 1–2, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2015.
Kleiner J., Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, wstęp, oprac. J. Starnawski, t. 1: Twórczość młodzieńcza, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1999.
Kuziak M., Słowacki – nihilistyczny? Wokół „Kordiana” [w:] Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX wieku, red. M. Sokołowski, J. Ławski, Białystok–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Instytut Badań Literackich 2009.
Libera L., O dziecięcym filozofie Słowackiego, „Rocznik Towarzystwa im. A. Mickiewicza”1979/1980.
Ławski J., „Kordian”. Forma dobrze przemyślana [w:] idem, Universum Słowackiego, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN 2020.
Ławski J., Nicością podszyty Słowacki (Juliusz) [w:] Nihilizm i historia. Studia z literatury XIX i XX wieku, red. M. Sokołowski, J. Ławski, Białystok–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana, Instytut Badań Literackich 2009.
Maciejewski J., Powieści poetyckie Słowackiego, Poznań: W Drodze 1991.
Makowski S., „Kordian” Juliusza Słowackiego, Warszawa: Czytelnik 1976.
Masłowski M., Zwierciadła Kordiana. Rola i maska bohatera w dramatach Słowackiego, Izabelin: Świat Literacki 2001.
Mędrzecka A., „Tu pozwolcie, że wyjdzie na scenę poeta…” Cyfrowa analiza ironii w poematach Juliusza Słowackiego, rozprawa doktorska, Warszawa: Instytut Badań Literackich 2023.
Piwińska M., Złe wychowanie, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2005.
Przybylski R., Słowo i milczenie bohatera Polaków. Studium o „Dziadach”, Warszawa: Instytut Badań Literackich 1993.
Przychodniak Z., Śpiew Orfeusza. Od Lambra do Kordiana – w kręgu tyrteizmu Juliusza Słowackiego [w:] idem, Walka o rząd dusz. Studia o literaturze i polityce Wielkiej Emigracji, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2001.
Słowacki J., Dzieła wszystkie, t. 2–4, red. J. Kleiner, oprac. W. Hahn, wyd. 2, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1952–1955.
Słowacki J., Dzieła zebrane, t. 18: Korespondencja, wstęp, oprac. M. Troszyński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 2022.
Szestow L., Kierkegaard i filozofia egzystencjalna. Głos wołającego na pustyni, przeł. posłowie J.A. Prokopski, wstęp C. Miłosz, Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki 2003.
Szydłowska-Brykczyńska W., Egzystencjalistyczne królestwo albo Romantyzm na wygnaniu, Chotomów: Verba 1991.
Toeplitz K., Teoria osobowości estetycznej (według S. Kierkegaarda) [w:] Aktualność Kierkegaarda. W 150 rocznicę śmierci myśliciela z Kopenhagi. Wybór studiów, red. A. Szwed, Kęty: Antyk – Marek Derewiecki 2006.
Treugutt S., Sny z premedytacją, „Teksty” 1973, nr 2.
Troszyński M., Słowacki. Poza kanonem, Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria 2014.
Trznadel J., Polski Hamlet. Kłopoty z działaniem, Paryż: Libella 1988.
Informacje: Wielogłos, 2024, Numer 3 (61) 2024, s. 1 - 24
Typ artykułu: Inne o charakterze niecytowalnym
Tytuły:
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska
Publikacja: 03.09.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Magdalena Siwiec – prof. dr hab., historyczka literatury, komparatystka, wykłada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek: Sen w twórczości Juliusza Słowackiego Gérarda de Nerval (Kraków 1998), Orfeusz romantyków. Mit o Orfeuszu w twórczości Juliusza Słowackiego i Gérarda de Nerval w kontekście epoki (Kraków 2002), Romantyzm i zatrzymany czas (Kraków 2009), Romantyczne koncepcje poezji. Poeta i Muza – relacja w stanie kryzysu (Alfred de Musset i Juliusz Słowacki) (Kraków 2012), Romantyzm, czyli inter esse (Warszawa 2017), Sytuacja Norwida – sytuacja Baudelaire’a. Paralele nowoczesności (Kraków 2021).
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 64
Liczba pobrań: 64