Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEKsięga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji
Data publikacji: 2023
Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 21-42
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.23.018.18554Autorzy
Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji
Artykuł stanowi próbę interpretacji Księgi o przyjaciołach, wydanego w 1927 roku tomu nowel i opowiadań Zofii Nałkowskiej i Marii Jehanne Wielopolskiej, poświęconego tematyce zwierzęcej. Obie autorki były miłośniczkami zwierząt, protestowały przeciwko wszelkim formom ludzkiej przemocy w stosunku do nich, nawiązywały bliskie relacje uczuciowe z nimi. W Księdze o przyjaciołach da się odnaleźć liczne ślady krytyki postaw antropocentrycznych oraz głosy w obronie zwierząt. Nałkowska i Wielopolska potrafiły wniknąć w życie psychiczne zwierząt, ukazywały je jako indywidualności o dużych zdolnościach poznawczych i emocjonalnych. Księga o przyjaciołach może być uznana za przykład zoonarracji przedstawiających zwierzęta nie w sposób skonwencjonalizowany, lecz jako podmioty, których doświadczenia poszerzają horyzonty poznawcze całości. Utwory Nałkowskiej cechowała pewna powściągliwość stylistyczna, z kolei Wielopolska preferowała prozę poetycką o stylu emfatycznym.
Abramowska J., Pisarze w zwierzyńcu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2010.
Baranowska A., Lady Paradox [w:] eadem, Perły i potwory. Szkice o literaturze międzywojennej, Warszawa: PIW 1986.
Bednarek J., Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2017.
Barcz A., Wprowadzenie do zookrytyki (teorii zwierzęcych narracji), „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2015, nr 6.
Berger J., Po cóż patrzeć na zwierzęta? [w:] idem, O patrzeniu, przeł. S. Sikora, Warszawa: Fundacja Aletheia 1999.
Calarco M. Metafizyczny antropocentryzm. Heidegger [w:] idem, Zoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.
Calarco M., Pasja zwierzęcia. Derrida [w:] idem, Zoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.
Calarco M., Twarzą w twarz z innym zwierzęciem. Levinas [w:] idem, Zoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.
cw. [Walewska C.], W krainie paradoksu. U Marii Jehanne-Wielopolskiej. Wywiad specjalny „Wiadomości Literackich”, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 52.
C.W. [Walewska C.], Z książek. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska, „Księga o przyjaciołach” […], „Kobieta Współczesna” 1927, nr 27.
Dąbrowska M., Miłość, śmierć i klonowanie [w:] Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, red. M. Kotyczka, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2014.
Dąbrowski J., Nowe książki. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska, „Księga o przyjaciołach” […], „Robotnik” 1927, nr 163.
Deleuze G., Guattari F., Tysiąc plateau, przedmowa M. Herer, red. J. Bednarek, Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana 2015.
Derrida J., The Animal That Therefore I Am, ed. M.-L. Mallet, transl. D. Wills, New York: Fordham University Press 2008.
Eleuter [Iwaszkiewicz J.], Księga o przyjaciołach, „Wiadomości Literackie” 1927, nr 31.
Face to Face with Animals. Lévinas and the Animal Question, eds. P. Atterton, T. Wright, Albany: State University of New York Press 2019.
Faryna-Paszkiewicz H., Polemira. Niesłusznie zapomniana, Warszawa: NCK Wydawnictwo Nisza 2016.
Janowska M., Bestiarium Zofii Nałkowskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2005, z. 7.
Jehanne M., Książka o zagubionej wspólnocie, „Wiadomości Literackie” 1925, nr 20.
Kądziela J., Maria Jehanne Wielopolska (1882–1940) [w:] Literatura okresu Młodej Polski, t. 3, red. K. Wyka, A. Hutnikiewicz, M. Puchalska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973.
Kirchner H., Bracia mniejsi [w:] eadem, Nałkowska albo życie pisane, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal 2015.
Kirchner H., Wstęp. Nasi krewni [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal 2013.
Kraskowska E., Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1999.
Krupiński P., Zofii Nałkowskiej „upodobanie do myszy”. Z dziejów pewnego motywu [w:] Zwierzę – język – emocje. Dyskursy i narracje, red. M. Kubisz, J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2018.
Marzec L., Lady Awantura [w:] Dwudziestolecie mniej znane. O kobietach piszących w latach 1918–1939. Z antologią, red. E. Graczyk, M. Grabian-Pomirska, K. Cierzan, P. Biczkowska, Kraków: Wydawnictwo Libron 2011.
Moore J.M., Narodziny Taniej Natury, przeł. K. Hoffmann [w:] Antropocen czy kapitałocen. Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. J.W. Moore, przeł. K. Hoffmann, P. Szaj, W. Szwebs, Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK 2021.
Nałkowska Z., Dzienniki, t. 3: 1918–1929, oprac., wstęp i komentarz H. Kirchner, Warszawa: Czytelnik 1980.
Nałkowska Z., Jehanne Wielopolska M., Księga o przyjaciołach, Warszawa: Gebethner i Wolff 1927.
Patel R., Moore J.W., Tania natura, przeł. A.W. Nowak, P. Czapliński [w:] O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i ekologiczne nieposłuszeństwo w Polsce, red. P. Czapliński, J.B. Bednarek, D. Gostyński, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa 2019.
Piwiński L., Nowe wydawnictwa, „Przegląd Współczesny” 1927, t. 22.
Pomirowski L., Przyjaciółki o przyjaciołach. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska, „Księga o przyjaciołach” […], „Głos Prawdy” 1927, nr 139.
R. [Sinko T.], Wśród nowych książek, „Kurier Literacko-Naukowy” 1927, nr 21.
Świat na czworakach”. Powieść przez Adolfa Dygasińskiego (ciąg dalszy), „Mucha” 1897, nr 52.
Weil K., Thinking Animals. Why Animal Studies Now?, New York: Columbia University Press 2012.
Wielopolska M.J., O zbrodniach człowieka, o prawach zwierzęcia i wiwisekcji, „Świat Zwierzęcy” 1929, nr 4.
Wolfe C., Animal Rites. American Culture, the Discourse of Species and Posthumanist Theory, foreword W.J.T. Mitchell, Chicago–London: The University of Chicago Press 2003.
Informacje: Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 21-42
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji
The Book on Friends by Zofia Nałkowska and Maria Wielopolska. A Page from the History of Polish Zoonarrative
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 444
Liczba pobrań: 316