FAQ

Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji

Data publikacji: 2023

Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 21-42

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.23.018.18554

Autorzy

Tomasz Sobieraj
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-4563-5574 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę interpretacji Księgi o przyjaciołach, wydanego w 1927 roku tomu nowel i opowiadań Zofii Nałkowskiej i Marii Jehanne Wielopolskiej, poświęconego tematyce zwierzęcej. Obie autorki były miłośniczkami zwierząt, protestowały przeciwko wszelkim formom ludzkiej przemocy w stosunku do nich, nawiązywały bliskie relacje uczuciowe z nimi. W Księdze o przyjaciołach da się odnaleźć liczne ślady krytyki postaw antropocentrycznych oraz głosy w obronie zwierząt. Nałkowska i Wielopolska potrafiły wniknąć w życie psychiczne zwierząt, ukazywały je jako indywidualności o dużych zdolnościach poznawczych i emocjonalnych. Księga o przyjaciołach może być uznana za przykład zoonarracji przedstawiających zwierzęta nie w sposób skonwencjonalizowany, lecz jako podmioty, których doświadczenia poszerzają horyzonty poznawcze całości. Utwory Nałkowskiej cechowała pewna powściągliwość stylistyczna, z kolei Wielopolska preferowała prozę poetycką o stylu emfatycznym.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Abramowska J., Pisarze w zwierzyńcu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2010.

Baranowska A., Lady Paradox [w:] eademPerły i potwory. Szkice o literaturze międzywojennej, Warszawa: PIW 1986.

Bednarek J., Życie, które mówi. Nowoczesna wspólnota i zwierzęta, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2017.

Barcz A., Wprowadzenie do zookrytyki (teorii zwierzęcych narracji), „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2015, nr 6.

Berger J., Po cóż patrzeć na zwierzęta? [w:] idemO patrzeniu, przeł. S. Sikora, Warszawa: Fundacja Aletheia 1999.

Calarco M. Metafizyczny antropocentryzm. Heidegger [w:] idemZoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.

Calarco M., Pasja zwierzęcia. Derrida [w:] idemZoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.

Calarco M., Twarzą w twarz z innym zwierzęciem. Levinas [w:] idemZoografie. Kwestia zwierzęca od Heideggera do Derridy, przeł. P. Sadzik, P. Szaj, Poznań: WBPiCAK 2022.

cw. [Walewska C.], W krainie paradoksu. U Marii Jehanne-Wielopolskiej. Wywiad specjalny „Wiadomości Literackich”, „Wiadomości Literackie” 1924, nr 52.

C.W. [Walewska C.], Z książek. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska„Księga o przyjaciołach” […], „Kobieta Współczesna” 1927, nr 27.

Dąbrowska M., Miłość, śmierć i klonowanie [w:] Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, red. M. Kotyczka, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2014.

Dąbrowski J., Nowe książki. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska, „Księga o przyjaciołach” […], „Robotnik” 1927, nr 163.

Deleuze G., Guattari F., Tysiąc plateau, przedmowa M. Herer, red. J. Bednarek, Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana 2015.

Derrida J., The Animal That Therefore I Am, ed. M.-L. Mallet, transl. D. Wills, New York: Fordham University Press 2008.

Eleuter [Iwaszkiewicz J.], Księga o przyjaciołach, „Wiadomości Literackie” 1927, nr 31.

Face to Face with Animals. Lévinas and the Animal Question, eds. P. Atterton, T. Wright, Albany: State University of New York Press 2019.

Faryna-Paszkiewicz H., Polemira. Niesłusznie zapomniana, Warszawa: NCK Wydawnictwo Nisza 2016.

Janowska M., Bestiarium Zofii Nałkowskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2005, z. 7.

Jehanne M., Książka o zagubionej wspólnocie, „Wiadomości Literackie” 1925, nr 20.

Kądziela J., Maria Jehanne Wielopolska (1882–1940) [w:] Literatura okresu Młodej Polski, t. 3, red. K. Wyka, A. Hutnikiewicz, M. Puchalska, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1973.

Kirchner H., Bracia mniejsi [w:] eademNałkowska albo życie pisane, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal 2015.

Kirchner H., Wstęp. Nasi krewni [w:] Z. Nałkowska, Między zwierzętami. Opowiadania. Fragmenty, wstęp, wybór i oprac. H. Kirchner, Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal 2013.

Kraskowska E., Piórem niewieścim. Z problemów prozy kobiecej dwudziestolecia międzywojennego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1999.

Krupiński P., Zofii Nałkowskiej „upodobanie do myszy”. Z dziejów pewnego motywu [w:] Zwierzę – język – emocje. Dyskursy i narracje, red. M. Kubisz, J. Tymieniecka-Suchanek, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2018.

Marzec L., Lady Awantura [w:] Dwudziestolecie mniej znane. O kobietach piszących w latach 1918–1939. Z antologią, red. E. Graczyk, M. Grabian-Pomirska, K. Cierzan, P. Biczkowska, Kraków: Wydawnictwo Libron 2011.

Moore J.M., Narodziny Taniej Natury, przeł. K. Hoffmann [w:] Antropocen czy kapitałocen. Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. J.W. Moore, przeł. K. Hoffmann, P. Szaj, W. Szwebs, Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK 2021.

Nałkowska Z., Dzienniki, t. 3: 1918–1929, oprac., wstęp i komentarz H. Kirchner, Warszawa: Czytelnik 1980.

Nałkowska Z., Jehanne Wielopolska M., Księga o przyjaciołach, Warszawa: Gebethner i Wolff 1927.

Patel R., Moore J.W., Tania natura, przeł. A.W. Nowak, P. Czapliński [w:] O jeden las za daleko. Demokracja, kapitalizm i ekologiczne nieposłuszeństwo w Polsce, red. P. Czapliński, J.B. Bednarek, D. Gostyński, Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa 2019.

Piwiński L., Nowe wydawnictwa, „Przegląd Współczesny” 1927, t. 22.

Pomirowski L., Przyjaciółki o przyjaciołach. Zofia Nałkowska i Maria Jehanne Wielopolska, „Księga o przyjaciołach” […], „Głos Prawdy” 1927, nr 139.

R. [Sinko T.], Wśród nowych książek, „Kurier Literacko-Naukowy” 1927, nr 21.

Świat na czworakach”. Powieść przez Adolfa Dygasińskiego (ciąg dalszy), „Mucha” 1897, nr 52.

Weil K., Thinking Animals. Why Animal Studies Now?, New York: Columbia University Press 2012.

Wielopolska M.J., O zbrodniach człowieka, o prawach zwierzęcia i wiwisekcji, „Świat Zwierzęcy” 1929, nr 4.

Wolfe C., Animal Rites. American Culture, the Discourse of Species and Posthumanist Theory, foreword W.J.T. Mitchell, Chicago–London: The University of Chicago Press 2003.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2023, Numer 3 (57) 2023, s. 21-42

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji

Angielski:

The Book on Friends by Zofia Nałkowska and Maria Wielopolska. A Page from the History of Polish Zoonarrative

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-4563-5574

Tomasz Sobieraj
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-4563-5574 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Publikacja: 2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Tomasz Sobieraj (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Księga o przyjaciołach Zofii Nałkowskiej i Marii Wielopolskiej. Karta z dziejów polskich zoonarracji

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE