Kryzys klimatyczny a metanoia. Mistyczne aspekty współczesnego pisarstwa przyrody

Joanna Soćko

Kryzys klimatyczny a metanoia. Mistyczne aspekty współczesnego pisarstwa przyrody

Data publikacji: 2022

Wielogłos, 2022, Numer 1 (51) 2022: Ludzkie, pozaludzkie, postludzkie, s. 49 - 69

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.22.010.16603

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Kryzys klimatyczny a metanoia. Mistyczne aspekty współczesnego pisarstwa przyrody

Abstrakt

Climate Crisis and Metanoia. Mystical Aspects of Contemporary Nature Writing

The aim of this article is to provide a synthesizing overview of religious references appearing in contemporary nature writing and in discourses dealing with the issue of the climate change. The author emphasizes the importance and scale of those references, pointing to the lack of theoretical tools – not developed by “divergent”ecocritical and post-secular theories – that could be used to characterize this phenomenon. Focusing on the descriptions of mystical experiences represented in contemporary nature writing, the author refers to the psychology of religion and neurotheology to show the actual potential of religious paradigm of spiritual and mental transformation (metanoia) in the context of climate change.

Słowa kluczowe

ekokrytyka, postsekularyzm, przyrodopisarstwo, doświadczenie mistyczne, kryzys klimatyczny; ecocriticism, post-secularism, nature writing, mystical experience, climate crisis

ecocriticism, post-secularism, nature writing, mystical experience, climate crisis

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Abram D., The Spell of the Sensuous, New York: Vintage Books 1996.

Albanese C., Reconsidering Nature Religion, Harriburg: Trinity Press 2002.

Bielik-Robson A., „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków: TAiWPN Universitas 2008.

Bińczyk E., Retoryka i marazm antropocenu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2018.

Citton Y., The Ecology of Attention, transl. B. Norman, Cambridge: Polity Press 2017.

Curry P., Ecological Ethics. An Introduction, Cambridge, UK; Malden, MA: Polity Press 2012.

Curry P., The Experience of Enchantment and the Sense of Wonder, „Green Letters”, 19.05.2021, https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14688417.2021.1928530 [dostęp: 25.07.2021].

Curry P., Enchantment. Wonder in Modern Life, Edinburgh: Floris Books 2020.

Curry P., Post-secular Nature. Principles and Politics, „Worldviews: Environment, Culture, Religion”2007, vol. 11.

Dillard A., Pielgrzym nad Tinker Creek, przeł. M. Świerkocki, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2010.

Dillard A., Teaching a Stone to Talk. Expeditions and Encounters, New York: Harper & Row 1982.

Goleman D., Davidson R., Trwała przemiana, przeł. P. Szymczak, Poznań: Media Rodzina.

„Granta. The Magazine of New Writing”, Summer 2008, vol. 102.

Hałas S., μετάνοια: próba uściślenia biblijnego pojęcia, „Sympozjum” 2019, R. XXIII, nr 1 (36).

Hampton A.J.B., Post-secular Nature and the New Nature Writing, „Christianity & Literature”2018, no. 3, vol. 67.

Haskell D.G., The Forest Unseen. A Year’s Watch in Nature, New York: Viking Penguin 2012.

Heschel A.J., Bóg szukający człowieka. Podstawy filozofii judaizmu, przeł. A. Gorzkowski, Kraków: Wydawnictwo Esprit 2015.

Heschel A.J., Prorocy, przeł. A Gorzkowski, Kraków: Wydawnictwo Esprit 2021.

James W., Doświadczenia religijne. Studium natury ludzkiej, przeł. J. Hempel, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”2011.

Leuba J.H., The Psychology of Religious Mysticism, New York: Routledge and K. Paul 1929.

McCarthy M., The Moth Snowstorm. Nature and Joy, New York: John Murray 2015.

Mind & Life Institute, https://www.mindandlife.org/about/ [dostęp: 27.12.2020].

Mościcki P., Apokalipsa teraz!, „Teksty Drugie” 2020, nr 1.

Nature Religion Today. Paganism in the Modern World, eds. C. Pearson, R.H. Roberts, G. Samuel, Edinburgh: Edinburgh University Press 1998.

Newberg A., Waldman M.R., How God Changes Your Brain, New York: Ballantine Books 2009. Newberg A. et al., The Varieties of Self-Transcendent Experience, „Review of General Psychology”, vol. 21, no. 2.

Patrick Curry w rozmowie z Nicholasem Campionem, „Sophia Centre Review”, September 2020, http://sophia-project.net/SophiaCentreReview/scr-2020-09-enchantment.php?fbclid=IwAR2Qqgpf4HYFuJNWMEPvHNxBPhKETTalefxh7_MTvL3cVZjetHEe6F3UIZw [dostęp: 25.07.2021].

Pierotti R., Wildcat D., Traditional Ecological Knowledge, „Ecological Applications” 2000, vol. 10, no. 5.

Routledge Handbook of Religion and Ecology, eds. W. Jenkins, M.E. Tucker, J. Grim, London–New York: Routledge 2018.

Slovic S., Seeking Awareness in American Nature Writing: Henry Thoreau, Annie Dillard, Edward Abbey, Wendell Berry, Barry Lopez, Salt Lake City: University of Utah Press 1992.

Sławek T., Ujmować. Henry David Thoreau i wspólnota świata, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2009.

Smyth R., The Cult of Nature Writing, „New Humanist”, Spring 2016, https://newhumanist.org.uk/articles/5019/the-cult-of-nature-writing [dostęp: 1.06.2021].

Transcendence and Beyond. A Postmodern Inquiry, eds. M.J. Scanlon, J.D. Caputo, Bloomington: Indiana University Press 2007.

Underhill E., Mysticism. A Study of the Nature and Development of Man’s Spiritual Consciousness, New York: New American Library 1974.

Wang J. et al., Mindfulness Increases the Belief in Climate Change. The Mediating Role of Connectedness With Nature, „Environment and Behavior”2019, vol. 51, no. 1.

White L. Jr., The Historical Roots of Our Ecological Crisis, „Science”1967, vol. 155, no. 3767.

Yaden D.B. et al., The Language of Ineffability: Linguistic Analysis of Mystical Experiences, „Psychology of Religion and Spirituality”, 27.07.2015.

Zajączkowska U., Patyki, badyle, Warszawa: Marginesy 2019.

Zajączkowska U., Słowo na k., „Dwutygodnik”, https://www.dwutygodnik.com/artykul/7397-plener-slowo-na-k.html [dostęp: 15.12.2020].

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2022, Numer 1 (51) 2022: Ludzkie, pozaludzkie, postludzkie, s. 49 - 69

DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.22.010.16603

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kryzys klimatyczny a metanoia. Mistyczne aspekty współczesnego pisarstwa przyrody

Angielski:

Climate Crisis and Metanoia. Mystical Aspects of Contemporary Nature Writing

Autorzy

Joanna Soćko

https://orcid.org/0000-0002-5297-4355

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Joanna Soćko (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 490

Liczba pobrań: 357

<p> Kryzys klimatyczny a <em>metanoia</em>. Mistyczne aspekty współczesnego pisarstwa przyrody</p>

Pobierz xml