FAQ

Kamień odrzucony? Postsekularyzm jako perspektywa interpretacyjna literatury i kultury polskiej

Data publikacji: 07.03.2017

Wielogłos, 2016, Numer 3 (29) 2016: Szymborska – po latach, s. 113 - 130

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.16.023.6407

Autorzy

Piotr Bogalecki
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-6527-9765 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Kamień odrzucony? Postsekularyzm jako perspektywa interpretacyjna literatury i kultury polskiej

Abstrakt

The Rejected Stone? Postsecularism as a Perspective for Interpreting Polish Literature and Culture

In comparison to other theoretical orientations of recent years, postsecularism does not seem to offer favourable conditions for studying Polish culture. The possibility of transferring postsecular literature studies (J. McClure) to the field of Polish literature may seem disputable; the hitherto taken attempts, briefly presented in the article, show that as a potential “cornerstone” of new readings in Polish literature, postsecularism has been rejected. Presenting potential benefits which could be yielded by adopting postsecularism as a foundation for an alternative history of selected phenomena within modern Polish culture (chiefly literature, but also cinematography, visual arts and music), the author points at research problems whose complexity and importance can be revealed only by a failure which threatens each attempt at formulating a holistic history of literature and culture. Those research problems include: the intrinsically non-religious uses of religious language in literature; the diversity of poetics of profanity and blasphemy, the role of Communism in literary texts using the language of religion, the performative and political character of literary theologies of the Communist Poland; and secularization of the West as the topic and context of Polish-language literary texts.
 

Bibliografia

Abrams N,The Banalities of Evil. Polański, Kubrick, and the Reinvention of Horror [w:] Religion in Comtemporary European Cinema. The Postsecular Constellation,red. C. Bradatan, C. Ungureanu, New York–London 2014.

Bielik-Robson A., Cienie pod czerwoną skałą. Eseje o literaturze,Gdańsk 2015.

Bielik-Robson A., Inne nawrócenie. Stanisława Brzozowskiego katolicyzm osobisty [w:] Stanisław Brzozowski – (ko)repetycje,red. T. Mizerkiewicz, A. Skrendo, K. Uniłowski, Katowice 2013.

Bogalecki P., Szczęśliwe winy teolingwizmu. Poezja polska po 1968 roku w perspektywie postsekularnej, Kraków 2016.

Bradatan C., Entangled in God’s Story. A Reading of Krzysztof Kieślowski “Blind Chance” [w:] Religion in Comtemporary European Cinema. The Postsecular Constellation, red. C. Bradatan, C. Ungureanu, New York – London 2014.

Chłopecki A., Paweł Mykietyn „Pasja wg św. Marka [w:] Warszawska Jesień w tekstach Andrzeja Chłopeckiego, wyb. i red. M. Szoka, K. Naliwajek-Mazurek,Warszawa 2013.

Coates P., The Evidence of Things Not Seen: Sound and the Neighbor in Kieślowski, Haneke, Martel [w:] Religion in Comtemporary European Cinema. The Postsecular Constellation,red. C. Bradatan, C. Ungureanu, New York–London 2014.

Derrida J., The Gift of Death & Literature in Secret, transl. D. Wills, Chicago 2008.

Eustachiewicz L., Horyzonty religijne polskiej prozy [w:] Proza polska w kręgu religijnych inspiracji,red. M. Jasińska-Wojtkowska, K. Dybciak, Lublin 1993.

Flader-Rzeszowska K., Teatr przeciwko śmierci. Kryptoteologia Tadeusza Kantora, Warszawa 2015.

Grotowski J., Aktor ogołocony [w:] idem,Teksty zebrane,red. A. Adamiecka-Sitek et al.,Warszawa 2012.

Grotowski J., Teatr ubogi [w:] idem,Teksty zebrane,red. A. Adamiecka-Sitek et al.,Warszawa 2012.

Gutowski W., Literatura wobec sacrum. Wątpliwości i propozycje [w:] idem, Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w literaturze polskiej XX wieku, Toruń 1994.

Habermas J., Wierzyć i wiedzieć,przeł. M. Łukasiewicz, „Znak” 2002, nr 9.

Hani J., Symbolika świątyni chrześcijańskiej,przeł. A.Q. Lavique, Kraków 1998.

Jameson F., Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, przeł. M. Płaza, M. Frankiewicz, A. Miszk, Kraków 2011.

Jarzębski J., Bóg ateistów: Schulz, Gombrowicz, Lem [w:] Religijne aspekty literatury polskiej XX wieku, red. M. Jasińska-Wojtkowska, J. Święch, Lublin 1997.

Jarzębski J., Bóg, diabeł i list z kosmosu [w:] S. Lem, Głos Pana, Kraków 2002.

Jarzębski J., Przygody rycerzy św. Kontaktu [w:] idem, Wszechświat Lema,Kraków 2002.

Jarzyńska K., Postsekularyzm – wyzwanie dla teorii i historii literatury (rozpoznania wstępne),„Teksty Drugie” 2012, nr 1–2.

Jarzyńska K., Powieść postsekularna po polsku (rekonesans) [w:] Metamorfozy religijności w literaturze nowoczesnej, red. A. Bielak, Lublin 2015.

Kantner K., O religijności z marginesu. Dyskurs postsekularny w prozie Olgi Tokarczuk [w:] Ślady, zerwania, powroty… Metafizyka i religia w literaturze współczesnej,red. E. Sołtys-Lewandowska, Kraków 2015.

Knapek R., Tropy sekularyzacji w prozie dwudziestolecia międzywojennego,
Katowice 2016.

Konwicki T., Kompleks polski, Warszawa 1999.

Korte A.-M., Blasphemous Feminist Art: Incarnate Politics of Identity in Postsecular Perspective [w:] Transformations of Religion and the Public Sphere, red. R. Braidotti, B. Blaagaard, T. de Graauw, E. Midden, New York 2014.

Kosiński D., Emaus cum figuris. Ku teologicznemu wymiarowi sztuki Jerzego Grotowskiego [w:] Wierzyć i widzieć, red. K. Flader, D. Jaszewska et al.,
Sandomierz 2013.

Kosiński D., Grotowski. Przewodnik, Wrocław 2009.

Kostołowski A., Odyseje abstrakcji. Kilka uwag o abstrakcji i duchowości,„Dyskurs. Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu”, 2014, nr 18.

Lem S., Głos Pana,Kraków 2002.

Lem S., Solaris, Kraków 1994.

Lubelski T., Ukryta religijność kina Peerelu [w:] Ukryta religijność kina,red. M. Lis, Opole 2002.

Markowski M.P., Polska literatura nowoczesna: Leśmian, Schulz, Witkacy,Kraków 2007.

McClure J., Postmodern/Post-Secular. Contemporary Fiction and Spirituality, „Mo­dern Fiction Studies” 1995, t. 41, nr 1.

McClure J., Półwiary. Literatura postsekularna w czasach Pynchona i Morrison,przeł. T. Umerle, Kraków 2016.

Mizerkiewicz T., Literatura – przedmiot wiary?, „Czas Kultury” 2009, nr 1.

Mizerkiewicz T., Poezja reanimacji. Próba postsekularnej lektury „Widokówki z tego świata” Stanisława Barańczaka [w:] Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945–1989, red. A. Kałuża, A. Świeściak, Kraków 2011.

Mohamed F.G., Milton and the Post-Secular Present: Ethics, Politics, Terrorism,
Stanford 2011.

Morstin-Popławska A., Jak daleko stąd do raju? Religia jako pamięć w polskim filmie fabularnym,Kraków 2010.

Nietzsche F., Wiedza radosna, przeł. L. Staff, Kraków 2003.

Nycz R., Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskiej,Kraków 2012.

Obsulewicz B.K., Feliks Jabłczyński i problem „półwiary”. Refleksje „Około śmierci” [w:] Metamorfozy religijności w literaturze nowoczesnej,red. A. Bielak, Lublin 2015.

Okołowski P., Materia i wartości. Neolukrecjanizm Stanisława Lema,Warszawa 2010.

Panas W., Z zagadnień interpretacji strukturalno-semiotycznej [w:] idem, W kręgu metody semiotycznej,Lublin 1991.

Prus B., Lalka,t. I, Warszawa 1966.

Puzyna K., Powrót Chrystusa [w:] idem,Burzliwa pogoda. Felietony teatralne,
Warszawa 1971.

Puzyna K.,Załącznik do „Apocalypsis” [w:] idem,Burzliwa pogoda. Felietony teatralne,Warszawa 1971.

Sobolewska A., „Kompleks polski” Tadeusza Konwickiego [w:] eadem,Maski Pana Boga. Szkice o pisarzach i mistykach, Kraków 2003.

Stoff A., Światopogląd polskiej science fiction [w:] Proza polska w kręgu religijnych inspiracji,red. M. Jasińska-Wojtkowska, K. Dybciak, Lublin 1993.

Szwarcman D., Czas Warszawskich Jesieni. O muzyce polskiej 1945–2007,Warszawa 2007.

Świetlicki M., Nieoczywiste. 77 wierszy religijnych, red. W. Bonowicz, Kraków 2007.

Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej,przeł. M. Gruszczyński et al., Warszawa 2012.

Umerle T., Literacki postsekularyzm Johna McClure’a,„Wielogłos” 2015, nr 2, s. 1 –12.

Vinken B., Flaubert Postsecular. Modernity Crossed Out, Stanford 2015.

Wiegandt E., „Jak trwoga, to do Boga”. Wybrane przykłady świadomości kryzysowej z twórczości J. Wittlina, J. Stryjkowskiego, T. Różewicza i M. Białoszewskiego [w:] Proza polska w kręgu religijnych inspiracji,red. M. Jasińska-Wojtkowska, K. Dybciak, Lublin 1993.

Wirpsza W., Berlińskie poematy,„Wiadomości” 1976, nr 48.

Wysłouch S., Diabeł zsekularyzowany, metafizyka zsekularyzowana, świadomość postsekularna (o „Bezrobotnym Lucyferze” Aleksandra Wata) [w:] Elementy do portretu. Szkice o twórczości Aleksandra Wata, red. A. Czyżak, Z. Kopeć, Poznań 2011.

Žižek S., Materialistyczna teologia Krzysztofa Kieślowskiego, przeł. P. Mościcki [w:] idem,Lacrimae rerum: Kieślowski, Hitchcock, Tarkowski, Lynch,Warszawa 2007.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2016, Numer 3 (29) 2016: Szymborska – po latach, s. 113 - 130

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Kamień odrzucony? Postsekularyzm jako perspektywa interpretacyjna literatury i kultury polskiej

Angielski:

The Rejected Stone? Postsecularism as a Perspective for Interpreting Polish Literature and Culture

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6527-9765

Piotr Bogalecki
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0002-6527-9765 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 07.03.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Piotr Bogalecki (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski