FAQ

„Czy warto być czystym sceptykiem, bez domieszki?” Tajemnice „Opętanych” Witolda Gombrowicza

Data publikacji: 29.03.2018

Wielogłos, 2017, Numer 4 (34) 2017: Proza modernizmu, s. 63 - 81

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.17.028.8535

Autorzy

Łukasz Tischner
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-8640-9648 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

„Czy warto być czystym sceptykiem, bez domieszki?” Tajemnice „Opętanych” Witolda Gombrowicza

Abstrakt

“Is it worth being a pure sceptic, without any admixture?” Secrets of Witold Gombrowicz’s Opętani

The article analyzes Witold Gombrowicz’s pre-war novel Opętani (Possesed). The novel was published under a pseudonym and Gombrowicz had professed to be its actual author just before he died. This long-term concealment provoked an argument about the nov- el’s artistic value. According to Maria Janion, the novel is a legitimate and important part of Gombrowicz’s writings, whereas Jerzy Jarzębski, the second major participant of the dispute, pointed out the flamboyant schematism of the text. The author of the article espouses Jarzębski’s viewpoint, although he believes Opętani to be a mediocre good book rather than a good bad book. The novelty of this interpretation lies in discovering an im- portant inspiration of Gombrowicz’s text: Julian Ochorowicz’s writings on mediumship. The author proves that Hińcz, one of the novel’s characters, was undoubtedly modeled on Ochorowicz. The author also states that Gombrowicz composed the plot of the novel under the influence of some accounts of Ochorowicz’s mediumistic experiments. The ar- ticle suggests that the poetics of popular fiction and gothic novel might hide some more sophisticated psychological meanings, but they are revoked by the schematism of Opętani to eventually come to the fore in Ślub (The Marriage) and Pornografia.
 

Bibliografia

Bozzano E., Prawdziwa historia ,,Małej Stasi”, „Hejnał” 1933, z. 1.

Dobroczyński B., Rzepa T., Historia polskiej myśli psychologicznej, Warszawa 2009.

Dołęga-Mostowicz T., Drugie życie doktora Murka, Warszawa 1936.

Gombrowicz W., Dzieła, t. V: Kosmos, Kraków 1986.

Gombrowicz W., Dzieła, t. VII: Dziennik 1953–56, Kraków 1986.

Gombrowicz W., Dzieła, t. XI: Opętani, Kraków 1994.

Gombrowicz W., Dzieła, t. XII: Proza, reportaże, krytyka literacka 1933–39, Kraków 1995.

Gombrowicz W., Dzieła, t. XV: Wspomnienia polskie. Wędrówki po Argentynie, Kraków 1996.

Gombrowicz W., Kronos, Kraków 2013.

Janion M., „Ciemna” młodość Gombrowicza [w:] Gombrowicz krytycy, red. Z. Łapiński, Kraków–Warszawa 1984.

Janion M., Forma gotycka Gombrowicza [w:] eademPrace wybrane, t. IV: Romantyzm jego media, Kraków 2001.

Jarzębski J., Kicz jest nas [w:] idemPodglądanie Gombrowicza, Kraków 2000.

Jarzębski J., Powieść jako autokreacja, Kraków–Wrocław 1984.

Jeleński Konstanty A., Pożytek niepowodzenia, przeł. J. Lisowski [wstęp do:] W. Gom-
browicz, Opętani, Warszawa 1990.

Kępiński T., Witold Gombrowicz. Studium portretowe, Kraków 1988.

Korwin-Piotrowska D., Pęta „Opętanych”, „Teksty Drugie” 1996, nr 4.

Lombroso C., Hypnotische und spiritistische Forschungen, Stuttgart 1909.

Magnone L., Narodziny psychoanalizy – Julian Ochorowicz Zygmunt Freud, „Kronos” 2010, nr 3.

Malić Z., „Ferdydurke”, przeł. J. Łatuszyńska, „Pamiętnik Literacki” 1968, z. 2.

Ochorowicz J., Miłość, zbrodnia, wiara moralność: kilka studjów psychologji kryminalnej, Warszawa 1870.

Ochorowicz J., kształceniu własnego charakteru, Warszawa 1907.

Ochorowicz J., sugestii myślowej, przeł. J. Dembowska-Duninowa, Kraków 1937.

Sandauer A., Gombrowicz – człowiek pisarz [w:] Gombrowicz krytycy, red. Z. Łapiński, Kraków–Warszawa 1984.

Semczuk P., Magiczne dwudziestolecie, Warszawa 2016.

Stawiarska A., Gombrowicz przedwojennej Polsce, Kraków 2001.

Szczepański L., Medjumizm współczesny wielkie medja polskie, Kraków 1936.

Tischner Ł., Gombrowicza milczenie Bogu, Kraków 2013.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2017, Numer 4 (34) 2017: Proza modernizmu, s. 63 - 81

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Czy warto być czystym sceptykiem, bez domieszki?” Tajemnice „Opętanych” Witolda Gombrowicza

Angielski:

“Is it worth being a pure sceptic, without any admixture?” Secrets of Witold Gombrowicz’s Opętani

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-8640-9648

Łukasz Tischner
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-8640-9648 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 29.03.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Łukasz Tischner (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski