Prawo do bycia offline jako podstawowe prawo pracownika

Kinga Moras-Olaś

Prawo do bycia offline jako podstawowe prawo pracownika

Data publikacji: 19.11.2021

Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej (Studies on Labour Law and Social Policy), Volume 28 (2021), Tom 28 Zeszyt 4, s. 305 - 323

https://doi.org/10.4467/25444654SPP.21.024.14266

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Prawo do bycia offline jako podstawowe prawo pracownika

Abstrakt

The right to disconnect as an employees’ fundamental right

The ongoing COVID-19 pandemic and the associated possibilities for the employers to order employees to perform their work remotely has caused the widespread perception of the employee’s right to be offline outside its working hours (also referred to as a “right to disconnect”) as a fundamental right. This article contains a synthetic analysis of the institution of remote working as the main source of threat to employees’ rights as well as considerations with regard to proposed solutions aimed at protecting the employee against such threat. On the one hand, remote work has a protective function being instrumental in safeguarding the continuity of businesses and the employee’s workplace despite the pandemic, but on the other hand, it significantly interferes with the private sphere and may lead to violations of the regulations on working time. The European Parliament’s proposals on the right to be offline should be assessed positively, although they undoubtedly only guarantee an absolute minimum level of protection. The analysis was carried out following the formal dogmatic method also taking into account comparative tools.

ASJC: 3308, JEL: K31

Słowa kluczowe

prawo do bycia offline, prawo do odłączenia, praca zdalna; right to be offline, right to disconnect, remote work

right to be offline, right to disconnect, remote work

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Baran K.W., Książek D. (2020) [w:] K.W. Baran (red.), Tarcza antykryzysowa 1.0– 4.0, ustawa o dodatku solidarnościowym i inne regulacje, jako szczególne rozwiązania w prawie pracy, prawie urzędniczym i prawie ubezpieczeń społecznych związane z COVID-19. Komentarz, Warszawa.

Barcz J. (2017) [w:] J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa.

Bradley K. (2017) Legislating in the European Union [w:] C. Barnard, S. Peers (red.), European Union Law, Oxford.

Florczak A. (2009) Ewolucja ochrony praw człowieka w systemie prawa wspólnotowego [w:] A. Florczak (red.), Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej, Warszawa.

Florek L. (2021) Prawne ramy pracy zdalnej, „Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej”, t. 2.

Gładoch M. (2020) Praca zdalna w praktyce. Zagadnienia prawne, Warszawa.

Gładoch M. (2021) Praca zdalna – szanse i zagrożenia, wystąpienie na Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. „Stosunki pracy w dobie pandemii”.

Góral Z. (2017) Podstawowe zasady indywidualnego prawa pracy [w:] K.W. Baran (red.), System prawa pracy, t. 1: Część ogólna, Warszawa.

Górka M. (2017) [w:] J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa.

Grzeszczak R. (2012) [w:] D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, A. Wróbel (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 3: (art. 223–358), Warszawa.

Hüpers B., Reese B. (2019) [w:] J. Meyer, S. Hölscheidt (red.) Charta der Grundrechte der Europaischen Union, Baden-Baden.

Jarass H. (2021) Charta der Grundrechte der Europaischen Union unter Einbeziehung der sonstigen Grundrechtsregelungen des Primärrechts und der EMRK : Kommentar, München.

Kiełbasa M. (2017) Prawa socjalne w Unii Europejskiej a granice swobód rynku wewnętrznego, Warszawa.

Kornobis-Romanowska D. (2016) Prawa podstawowe w orzecznictwie TSUE jako czynnik konstytucjonalizacji czy umiędzynarodowienia prawa UE? [w:] D. Kornobis-Romanowska (red.), Unia Europejska w roli gwaranta i promotora praw podstawowych, Sopot.

Krzywoń A. (2017) Konstytucyjna ochrona pracy i praw pracowniczych, Warszawa.

Książek D. (2020) Wpływ nowych technologii na kształtowanie warunków pracy, „Monitor Prawa Pracy”, nr 20 (dodatek).

Kurcz B. (2004) Dyrektywy Wspólnoty Europejskiej i ich implementacja do prawa krajowego, Warszawa.

Kurcz B. (2012) [w:] D. Kornobis-Romanowska, J. Łacny, A. Wróbel (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. 3: (art. 223–358), Warszawa.

Makowski D. (2020) Kilka uwag o pracy zdalnej, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 10.

Mitrus L. (2013) Prawa społeczne w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, „Państwo i Prawo”, nr 7.

Mitrus L. (2020a) Praca zdalna de lege lata i de lege ferenda – zmiana miejsca wykonywania pracy czy nowa koncepcja stosunku pracy? Część1, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 10.

Mitrus L. (2020b) Praca zdalna de lege lata i de lege ferenda – zmiana miejsca wykonywania pracy czy nowa koncepcja stosunku pracy? Część2, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 11.

Mitrus L. (2020c) [w:] A. Wróbel (red.), Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, Warszawa.

Pisarczyk Ł., Boguska A. (2020) Sfera zatrudnienia w działaniach antykryzysowych. Wybrane zagadnienia, „Monitor Prawa Pracy”, nr 5.

Rycak M. (2020) Prawa i obowiązki stron stosunku pracy w czasie pandemii COVID-19, „Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej”, t. 27, nr 4.

Secunda P.M. (2019) The Employee Right to Disconnect, „Notre Dame Journal of International & Comparative Law”, Vol. 9, Issue 1, https://scholarship.law.nd.edu/ndjicl/vol9/iss1/ (dostęp: 14 maja 2021).

Sobczyk A., Buch D. (2016) [w:] A. Safjan, L. Bosek (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa.

Surdykowska B. (2019) Prawo „do odłączenia” – coraz większe wyzwanie we współczesnym świecie pracy, „Monitor Prawa Pracy”, nr 12.

Surdykowska B. (2020) Świeże spojrzenie TSUE na Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 2.

Wojnicka-Sycz E. (2013) Narzędzia ICT wspierające proces innowacyjny, „Zarządzanie i Finanse”, nr 4, cz. 1.

Wyrozumska A. (2017) [w:] J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, Warszawa.

Zagrobelny J. (2020) [w:] W.K. Brzostowski, A. Giżejowska, M. Gładoch, K. Kopeć, P. Korus, A. Sobczyk, G. Sykała, J. Zagrobelny (red.), Regulacje COVID-19 w prawie pracy, Warszawa.

Źródła internetowe

BusinessEurope, SMEunited, CEEP, ETUC (2020) European Social Partners Autonomous Framework Agreement on Digitalisation, https://www.etuc.org/system/files/document/file2020-06/Final%2022%2006%2020_Agreement%20on%20Digitalisation%202020.pdf (dostęp: 14 maja 2021).

EPRS (2020) The Right to Disconnect, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2020/642847/EPRS_BRI(2020)642847_EN.pdf (dostęp: 14 maja 2021).

ETUC (2021) ETUC Position on the Right to Disconnect, https://www.etuc.org/en/document/etuc-position-right-disconnect (dostęp: 14 maja 2021).

Eurofound (2020a) The Right to Disconnect in the 27 EU Member States, https://www.eurofound.europa.eu/sites/default/files/wpef20019.pdf (dostęp: 17 maja 2021).

Eurofound (2020b) COVID-19 Unleashed the Potential For Telework –How Are Workers Coping?, https://www.eurofound.europa.eu/nb/publications/blog/covid-19-unleashed-the-potential-for-telework-how-are-workers-coping (dostęp: 5 maja 2021).

GUS (2016) Społeczeństwo informacyjne w Polsce, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-wyniki-badan-statystycznych-z-lat-2012-2016,1,10.html (dostęp: 14 maja 2021).

Orzecznictwo

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 listopada 2018 roku w sprawie Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften eV przeciwko Tetsujiemu Shimizu, C-684/16, ECLI: EU:C:2018:874.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 listopada 2018 roku w sprawie Stadt Wuppertal przeciwko Marii Elisabeth Bauer oraz Volker Willmeroth, jako właściciel spółki TWI Technische Wartung und Instandsetzung Volker Willmeroth eK przeciwko Martinie Broßonn, C-569/16 i C-570/16, ECLI: EU:C:2018:871.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 maja 2019 roku w sprawie Federación de Servicios de Comisiones Obreras (CCOO) przeciwko Deutsche Bank SAE, C-55/18, ECLI: EU:C:2019:402.

Akty prawa krajowego

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z dnia 16 lipca 1997 roku.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z dnia 18 maja 2021 roku, numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD210.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, Dz.U. 2020, poz. 1320 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Dz.U. 2020, poz. 344 tekst jedn.

Ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz.U. 2020, poz. 1842 tekst jedn.

Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, Dz.U. 2021, poz. 1072 tekst jedn.

Akty prawa międzynarodowego

Dyrektywa 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 roku dotycząca niektórych aspektów organizacji czasu pracy, Dz.Urz. UE L 2003, nr 299/9.

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2012, nr 326/02.

Powszechna deklaracja praw człowieka z dnia 10 grudnia 1948 roku, Paryż [w:] A. Bieńczyk-Missala (red.), Międzynarodowa ochrona praw człowieka. Wybór dokumentów, Warszawa 2008.

Protokół (nr 30) w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa (Dz.Urz. UE C 2010, nr 83/313).

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 21 stycznia 2021 r. zawierająca zalecenia dla Komisji w sprawie prawa do bycia offline (2019/2181(INL)).

Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2012, nr 326/47.

Traktat o Unii Europejskiej, Dz.Urz. UE C 2012, nr 326/13.

Informacje

Informacje: Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej (Studies on Labour Law and Social Policy), Volume 28 (2021), Tom 28 Zeszyt 4, s. 305 - 323

DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.21.024.14266

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Prawo do bycia offline jako podstawowe prawo pracownika

Angielski:

The right to disconnect as an employees’ fundamental right

Autorzy

Kinga Moras-Olaś

https://orcid.org/0000-0002-8510-8867

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 19.11.2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Kinga Moras-Olaś (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 1232

Liczba pobrań: 1236

<p> Prawo do bycia <em>offline </em>jako podstawowe prawo pracownika</p>

Pobierz xml