Populizm historyczny i kryzys demokracji. Węgry i Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej

Tomasz Stryjek

Populizm historyczny i kryzys demokracji. Węgry i Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej

Data publikacji: 12.2022

Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 2022, Tom XXXI, s. 81 - 103

https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.22.004.16706

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Populizm historyczny i kryzys demokracji. Węgry i Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej

Abstrakt

The Politics of Memory, Historical Populism and the Crisis of Democracy. Hungary and Poland Against the Backdrop of Central and Eastern Europe

Firstly, the author analyzes those resources of historical memory that distinguish Hungary and Poland from the other states of Central and Eastern Europe. On the one hand, these resources most strongly associate them with the West, and on the other, they allow them to oppose it to justify their alternative development path. Secondly, he analyzes the cases of populists of various types across the region since 1989, highlighting those who campaigned with interpretations of the past to delegitimize political opponents, mainly from the left. Finally, and thirdly, he presents policies of memory of the right-wing governments of Hungary and Poland. In his opinion only they meet the criteria for the definition of historical populism. This term is what he calls a consistent governmental policy aimed at liberal elites and globalization as embodied by the West. It is conducted by changing the sense given to the entire past following the ideology of ethnocentrism and neo-traditionalism. This ideology is addressed to people-nation (lat. populus) to whom it assigns the role of an heir of a unique history and national tradition.

Keywords: politics of memory, historical culture, populism, historical populism, crisis of democracy.

Słowa kluczowe

polityka pamięci, kultura historyczna, populizm, populizm historyczny, kryzys demokracji.

politics of memory, historical culture, populism, historical populism, crisis of democracy

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Assmann A., 1998 – między historią a pamięcią, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Universitas, Kraków 2009, s. 101–142.

Berecz Á., The Trianon Ramp and the Obstinate Memory of a Magyar Greater Hungary, [w:] Cultures of History Forum (18.01.2021), DOI: 10.25626/0124.

https://doi.org/10.25626/0124.

Bernhard M., Democratic Backsiliding in Poland and Hungary, „Slavic Review”, 80, no. 3 (Fall 2021), p. 585–607.

Cesereanu R., The Final Report of the Holocaust and the Final Report of the Communist Dictatorship in Romania, „East European Politics and Societies”, 2008, vol. 22, no. 2, s. 270–281.

Cheresheva M., Anti-Communist Law Opens Old Wounds in Bulgaria – https://balkaninsight.com/2016/12/05/anti-communist-law-opens-old-wounds-in-bulgaria-12-04-2016/

Domachowska A.B., Proces budowania narodu czarnogórskiego w latach 1991–2018. Geneza i uwarunkowania, Adam Marszałek – UMK , Toruń 2019.

Đurašković S., The Politics of History in Croatia and Slovakia in the 1990s, Srednja Europa, Zagreb 2016.

Eatwell R., Goodwin M., Narodowy populizm. Zamach na liberalną demokrację, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice 2020.

Eckholm C., Hungary’s Identity Crisis Fought in Concrete and Bronze – https://failedarchitecture.com/budapest-freedom-square/

Nations in Transit 2022. From Democratic Decline to Authoritarian Aggression, https://freedomhouse.org/sites/default/files/2022-04/NIT_2022_final_digital.pdf

Ganev V.I., The Inescapable Past: The Politics of Memory in Post-communist Bulgaria, [w:] Twenty Years after Communism: The Politics of Memory and Commemoration, red. M. Bernhard,

J. Kubik, Oxford University Press, Oxford – New York 2014.

Gyáni G., A Nation Divided by History and Memory. Hungary in the Twentieth Century and Beyond, Routledge, London – New York 2021.

Hogea A., Coming to Terms with the Communist Past in Romania: An Analysis of the Political and Media Discourse Concerning the Tismăneanu Report, „Studies of Transition States and Societies”, 2010, vol. 2, no. 2, s. 16–30.

Huštikova L., Guasti P., The State as a Firm: Understanding the Autocratic Roots of Technocratic Populism, „East European Politics and Societies”, 2019, vol. 33, no. 2, s. 302 –330.

Kłysiński K., Konończuk W., Łączenie przeciwności. Polityka historyczna Białorusi, Raport Ośrodka Studiów Wschodnich, Warszawa 2020, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/Raport-OSW_Laczenie-przeciwnosci_net_0.pdf

Kobielska M., Polska kultura pamięci w XX w.: dominanty. Zbrodnia katyńska, powstanie warszawskie, stan wojenny, IBL PAN, Warszawa 2016.

Kontler L., A history of Hungary: millenium in Central Europe, Houndmills, Palgrave Macmillan, New York 2002.

Korzeniewska-Wiszniewska M., Serbia pod rządami Slobodana Miloševicia: serbska polityka wobec rozpadu Jugosławii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, Wyd. UJ, Kraków 2008.

Křen J., Dvě století střední Evropy, Argo, Praha 2005.

Kuzio T., Populism in Ukraine and Europe: Similar but Also Different, CGP Working paper, 2018, no. 9, http://ekmair.ukma.edu.ua/bitstream/handle/123456789/15111/Kuzio_Populism_in_Ukraine_

and_Europe_Similar_but_Also_Different.pdf?sequence=1&isAllowed=y

Kuzio T., Transition in post-communist states: Triple or quadraple?, „Politics”, 2001, t. 21(3), s. 168–177.

Kyle J., Gultchin J., Populist in Power around the World, Tony Blair Institute for Global Change, London 2018, https://institute.global/sites/default/files/articles/Populists-in-Power-Around-the-World-.pdf

Laczó F., Totalitarianism without Perpetrators? Politics of History in the „System of National Cooperation”, [w:] Brave New Hungary. Mapping the „System of National Cooperation”, red. J.M. Kovács, B. Trencsényi, Lexington Books, London 2020, pp. 29–50.

Majewski P., (Re)konstrukcje narodu. Odwieczna Macedonia powstaje w XXI wieku, Wyd. Nauk. Katedra, Gdańsk 2013.

Majewski P.M., Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu, Wyd. Krytyki Politycznej, Warszawa 2019.

Mikucka-Wójtowicz D., Demokratyczna transformacja w Serbii i Chorwacji w latach 1990–2010, Libron, Kraków 2014.

Morawiecki na grobach żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej – https://wiadomosci.dziennik.pl/polityka/artykuly/568997,morawiecki-na-grobach-zolnierzy-brygady-swietokrzyskiej-zandbergkrytykuje.htm

Mudde C., The Populist Radical Right: A Pathological Normalcy, „West European Politics”, 2010, no. 6, p. 1167–1186.

Müller J.-M., What is Populism?, University of Pennsylvania Press, Philadelphia 2016.

Myślenie historyczne, cz. I: Jörn Rüsen. Nadawanie historycznego sensu, red. R. Traba, H. Thünemann, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015.

Pandel H.-J., Kultura historyczna, [w:] Myślenie historyczne, cz. II: Świadomość i kultura historyczna, red. R. Traba, H. Thünemann, Wydawnictwo Nauka i I nnowacje, Poznań 2015, s. 387–406.

Pavlaković V., Fulfilling the thousand-year-old dream: Strategies of symbolic nation-building in Croatia, [w:] Strategies of Symbolic Nation-Building in South Eastern Europe, red. P. Kolsto, Ashgate, Burlington 2014, s. 19–49.

Petkovski L., Authoritarian Populism and Hegemony: Constructing the ‘People’ in Macedonia’s Illiberal Discourse, „Contemporary Southeastern Europe”, 2015, no. 3(2), p. 44–66.

Pető A., The Illiberal Memory Politics in Hungary, „Journal of Genocide Studies”, 2021, DOI: 10.1080/14623528.2021.1968150.

https://doi.org/10.1080/14623528.2021.1968150.

Radonić L., „Nasze” i „odziedziczone” muzea – PiS i Fidesz jako mnemoniczni wojownicy, „Teksty Drugie”, 2020, nr 4, s. 129–154.

Sadecki A., Wstęp, [w:] Ustawa zasadnicza Węgier, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2015, s. 8–37.

Schönemann B., Dydaktyka historyczna a kultura historyczna, [w:] Myślenie historyczne, cz. II: Świadomość i kultura historyczna, red. R. Traba, H. Thünemann, Wydawnictwo Nauka i Innowacje, Poznań 2015, s. 271–306.

Stan L., Transitional Justice in Post-Communist Romania: Politics of Memory, Cambridge University Press, Cambridge–New York 2013.

Stawowy-Kawka I., Macedonia – nowe wyzwania I trudne kompromisy (2016–2019), „Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne”, t. XXX (2021), s. 205–226.

Stryjek T., Współczesna Serbia i Chorwacja wobec własnej historii, ISP PAN – Scholar, Warszawa 2020.

Thomas R., The Politics of Serbia in the 1990s, Columbia University Press, New York 1999.

Toomey M., History, Nationalism and Democracy: Myth and Narrative in Viktor Orbán’s ‘Illiberal Hungary’, „New Perspectives”, 2018, vol. 26, no. 1, s. 87–108.

Uchwała Sejmu RP z dnia 8 marca 2018 r. w 50. rocznicę Marca 1968 r. – https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20180000270

Ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu – http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000369

Vass A., Reconstructed Monument of National Martyrs Inaugurated in Budapest – https://hungarytoday.hu/reconstructed-monument-of-national-martyrs-inaugurated-in-budapest/

Wolfrum E., Geschichtspolitik in der Bundesrepublik Deutschland. Der Weg zur bundesrepublikanischen Erinnerung 1948–1990, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1999.

Zarycki T., Smoczyński R., Totem inteligencki: arystokracja, szlachta i ziemiaństwo w Polskiej przestrzeni społecznej, Scholar, Warszawa 2017.

Zientara B., Świt narodów europejskich: powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej, PIW, Warszawa 1985.

Informacje

Informacje: Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 2022, Tom XXXI, s. 81 - 103

DOI: https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.22.004.16706

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Populizm historyczny i kryzys demokracji. Węgry i Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej

Angielski:

The Politics of Memory, Historical Populism and the Crisis of Democracy. Hungary and Poland Against the Backdrop of Central and Eastern Europe

Autorzy

Tomasz Stryjek

https://orcid.org/0000-0002-9137-7537

Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk

Publikacja: 12.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Tomasz Stryjek (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 587

Liczba pobrań: 781

<p> Populizm historyczny i kryzys demokracji. Węgry i Polska na tle Europy Środkowo-Wschodniej</p>

Pobierz xml