FAQ

Wspólnota losu czy wspólnota tożsamości? Uchodźcy kontra repatrianci

Data publikacji: 05.09.2019

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2019 (XLV), Nr 2 (172), s. 237-253

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.19.022.10848

Autorzy

Joanna Książek
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Wspólnota losu czy wspólnota tożsamości? Uchodźcy kontra repatrianci

Abstrakt

Artykuł ukazuje funkcjonującą w przestrzeni społecznej konfrontację dwóch imigranckich grup – repatriantów i uchodźców, które wraz z kryzysem uchodźczym w Europie oraz polityzacją problemów dotyczących zarówno jednej jak i drugiej grupy, ulegają społecznej polaryzacji. Do analizy zjawiska wykorzystywane są dwie antropologiczne kategorie: opozycyjna – Swoich i Obcych, oraz „jednocząca” – wspólnoty. Druga z nich traktowana jest jako objawiająca się na dwóch płaszczyznach – opartej na przynależności narodowej oraz opartej na dzieleniu wspólnego losu. Proces przypisywania obydwu grupom cech swojskości bądź obcości, włączania do wspólnoty bądź wykluczania z niej, ulega relatywizacji pod wpływem bieżących wydarzeń światowych i ich społecznego odbioru współkształtowanego w niemałym stopniu przez dyskurs oficjalny. Główną tezą wynikającą z analizy przedstawionej sytuacji jest, iż próby powoływania się na wspólnotę losu wszystkich migrantów dokonywane przez środowiska pro- imigranckie i pro-uchodźcze, w obliczu strachu wywołanego kryzysem związanym z napływem uchodźców, zderzają się w nierównej walce ze wspólnotą tożsamości mającą niejako pierwszeństwo w sytuacji zagrożenia. W tekście wykorzystuję wyniki dwuletnich badań prowadzonych w środowisku repatriantów oraz spostrzeżenia jako uczestnika i obserwatora debaty publicznej na temat uchodźców w Polsce.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Anderson B. (1997), Wspólnoty wyobrażone, Kraków: Znak – Warszawa: Fundacja im. Stefana Batorego.

Babiński G. (1997), Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność, zróżnicowanie religijne, tożsamość, Kraków: Nomos.

Barth F. (2004), Grupy i granice etniczne: społeczna organizacja różnic kulturowych, w: Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, Warszawa, s. 348–377.

Bauman Z. (2003), Razem osobno, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Bobako M. (2017), Islamofobia jako technologia władzy: studium z antropologii politycznej, Kraków: Universitas.

Bloch N. (2017), Projekt „Wszyscy jesteśmy migrantami. (Od)zyskiwanie pamięci migracyjnej”, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, z. 1(163), s. 333–339.

Borkowski P. (2017), Wymiar polityczny uchodźstwa – wybrane problemy w kontekście europejskiego kryzysu migracyjnego, w: Wojtaszczyk K.A., Szymańska J. (red.), Uchodźcy w Europie. Uwarunkowania, istota, następstwa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 32–45.

Brubaker R. (1998), Nacjonalizm inaczej, Warszawa-Kraków: Wyd. Naukowe PWN.

Burszta W. (2004), Różnorodność i tożsamość. Antropologia jako kulturowa refleksyjność, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Burszta W., Jaskułowski K. (2005), Mniejszości narodowe i etniczne a idea państwa narodowego na początki XXI wieku, w: M. Nijakowski (red.), Polityka państwa polskiego wobec mniejszości narodowych i etnicznych, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, s. 13–34.

Czapka E. (2017), Wymiar społeczno-kulturowy uchodźstwa, w: Wojtaszczyk K.A., Szymańska J. (red.), Uchodźcy w Europie. Uwarunkowania, istota, następstwa, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, s. 64–77.

Eberhardt P. (1994), Przemiany narodowościowe na Ukrainie XX wieku, Warszawa: Obóz.

Gorbaniuk J. (1998), Problemy adaptacji młodzieży polskiego pochodzenia ze Wschodu studiującej w Polsce – na przykładzie grupy studentów z Lublina, „Przegląd Polonijny” nr 3, s. 87–102.

Grzymała–Kazłowska A., Grzymała-Moszczyńska H. (2012), Repatrianci z Kazachstanu – charakterystyka i główne problemy adaptacyjne, Warszawa: Komitet Badań nad Migracjami.

Iwanow M. (1991), Pierwszy naród ukarany. Polacy w związku radzieckim 1921–1939, Warszawa-Wrocław: PWN.

Jasiewicz Z. (1992), Polacy z Ukrainy w Kazachstanie. Etniczność a historia, „LUD” t. 75, s. 11–54.

Kijas A. (1993), Polacy w Kazachstanie. Przeszłość i teraźniejszość, Poznań: Abos.

Klaus W., Ostaszewska-Żuk E., Szczepanik M. (2017), Fundusze Europejskie i ich rola we wspieraniu integracji cudzoziemców w Polsce, https://interwencjaprawna.pl/wp-content/uploads/2017/09/raport_po-FAMI_net.pdf (dostęp: 19.11.2018).

Kość-Ryżko K. (2011), „Nic mnie serce za Kazachstanem nie boli…”.Wyzwania akulturacyjne polskich repatriantow z Kazachstanu, „Etnografia Polska”, t. 55, z. 1–2, s. 149–178.

Kozubal M. (2018), Repatriacji trzeba naprawdę chcieć, www.rp.pl/Repatrianci/304179913-Repatriacji-trzeba-naprawde-chciec.html

Książek J. (2018), Stamtąd – tu. Obrazy tożsamości kazachstańskich Polaków w kontekście repatriacji, Toruń: Wydawnictwo UMK.

Kuligowski (2018), Archipelagi empatii, „Czas Kultury”, s. 112–117.

Kupczak J. M. (1994), Polacy na Ukrainie w latach 1921–1939, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Lesińska M. (2016), Upolitycznienie emigracji i diaspory. Analiza dyskursu politycznego w Polsce w latach 1991–2015, „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, z. 3(161), s. 11–30.

Łodziński S. (2017), „Niepolityczna polityka”? Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989–2016 „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, z. 2(164), s. 39–66.

Łodziński S. (1997), Informacja sejmowa nr 586, Repatriacja osób narodowości lub pochodzenia polskiego w latach 1989 – 1997. Problemy prawne i instytucjonalne, http://biurose.sejm.gov.pl/teksty/i-586.htm

Nikitorowicz J. (2001), Wprowadzenie, w: Nikitorowicz i in. (red.), Kultury tradycyjne a kultura globalna. Konteksty edukacji międzykulturowej. Tom 1, Białystok: Transhumana.

Obrębski Józef 2005, Dzisiejsi ludzie Polesia i inne eseje, Kraków: Wyd. IFiS PAN.

Patek A. (2001), Polska diaspora w Rosji Radzieckiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, w: Walaszek A. (red.), Polska diaspora, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 293–325.

Repatriacja jako element polityki demograficznej Polski, Materiały z konferencji Poznań, 13–14 grudnia 2003, Poznań: Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”.

Sadowski A., Czerniawska M. (1999), Tożsamość Polaków na pograniczach, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Smith A.D. (2009), Kulturowe podstawy narodów, Kraków: Wyd. UJ

Smolicz J. (1984), Rdzeń kulturowy a tożsamość etniczna, „Studia Polonijne”, t. 8, Lublin, s. 33–46.

Stroński H. (2007), Ucieczki, deportacje i repatriacje Polaków z Ukrainy w XX wieku: etapy, rozmach, specyfika, skutki, „Przegląd Polonijny” XXXIII, z. 4, s. 91–108.

Znaniecki F. (1930), Studia nad antagonizmem do obcych, „Przegląd Socjologiczny”, t. 1, s. 158–209.

Informacje

Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2019 (XLV), Nr 2 (172), s. 237-253

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Wspólnota losu czy wspólnota tożsamości? Uchodźcy kontra repatrianci

Angielski:

Community of fate, or community of identity? Refugees vs. repatriates

Autorzy

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Polska

Publikacja: 05.09.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Joanna Książek (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski