Sprawy polskie w Kanadzie w czasie I wojny światowej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTESprawy polskie w Kanadzie w czasie I wojny światowej
Data publikacji: 07.08.2020
Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2020 (XLVI), Nr 2 (176), s. 227 - 245
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.20.019.12335Autorzy
Sprawy polskie w Kanadzie w czasie I wojny światowej
Polish Issues in Canada During World War I
The article presents the impact of World War I on Polish immigrants in Canada, the position of the Polish ethnic group in this country and the efforts of persons of Polish descent in regard to recruitment for the Polish Army in North America. Poles, who were subjects of Germany or the Austro-Hungarian Empire were treated as enemy aliens. Those people were forced to register and report to the police on a regular basis and some of them were interned in labour camps during the war. Some were released from the camps after an intervention of Polish organizations and priests. Soldiers of Polish descent, volunteers and recruits also fought in the Canadian Expeditionary Forces in Europe. Over 20,000 Polish volunteers from the US (including over 200 from Canada) enrolled in a training camp formed in Niagara-on-the-Lake, Ontario on the border with the US. The problems with the organization and functioning of the camp, and opinions on Polish volunteers shaped the attitude of many Canadians towards the Polish diaspora and the newly established Polish state.
Keywords: World War I, Polish Diaspora in Canada, Niagara-on-the-Lake camp, Haller’s Army, Colonel Arthur D’Orr LePan
Streszczenie
Artykuł przedstawia kilka przykładów obrazujących oddziaływanie wydarzeń I wojny światowej na żyjących w Kanadzie polskich imigrantów, pozycję polskiej grupy etnicznej w tym kraju oraz na aktywność osób polskiego pochodzenia na rzecz rekrutacji do wojska polskiego w Ameryce Północnej. Polaków, którzy byli poddanymi Niemiec lub monarchii austro-wegierskiej traktowano jak przedstawicieli państw wrogich. Mieli obowiązek rejestracji i regularnego zgłaszania się na policję a niektórzy zostali internowani w stworzonych w czasie wojny obozach pracy. Część z nich była z tych obozów zwolniona po interwencji polskich organizacji i polskich duchownych. Żołnierze polskiego pochodzenia, zarówno ochotnicy jak i poborowi, znaleźli się także w oddziałach Kanadyjskich Sił Ekspedycyjnych walczących w Europie. Ponad 20 tys. polskich ochotników z USA (w tym ponad 200 z Kanady) zgłosiło się też do obozu szkoleniowego utworzonego w Niagara-on-the-Lake, Ontario, przy granicy z USA. Problemy z organizacją i funkcjonowaniem tego obozu oraz opinie o polskich ochotnikach, kształtowały nastawienie wielu Kanadyjczyków do polskiej grupy etnicznej i nowotworzonego Państwa Polskiego.
100 lecie Towarzystwa Białego Orła i Polonii Montrealskiej, red. R. Rzepkowski, Montreal 2002.
Auleytner J., Komunikacja pocztowa w Błękitnej Armii Hallera w latach 1917–1920, Warszawa 2017.
Baraniecki R., Elizabeth Caroline Ascher, w: Niagara on the Lake Public Library, Niagara-on-the Lake Heritage Portal, http://vitacollections.ca/notlheritage/2784339/data.
Bell D., White man’s war’: Military Museums exhibit takes honest look at ugly period, CBC News, February 07.2019, https://www.cbc.ca/news/canada/calgary/military-museum-exhibit-black-history-1.5008524 (dostęp: 27.12.2019)
Biskupski M.B., Canada and the Creation of a Polish Army, 1914–1918, “The Polish Review”, vol. XLIV, no. 3 (1990), s. 339–380.
Bumsted J.M., The Peoples of Canada. A Post-Confederation History, Oxford-New York 2004, s. 190–201.
Connolly S.M., Local Polish Soldier Remembered, w: Museum Exhibit at Niagara-on-the-Lake, News from the Wilno Heritage Museum and Polish Kashub Heritage Museum, Fall/Winter 2017, t. 16, nr 2, s. 15–18.
Conseil canadien pour les réfugiés / Canadian Council for Refugees https://ccrweb.ca/en/hundred-years-immigration-canada-1900-1999 (dostęp: 27.12.2019).
Czyn zbrojny wychodstwa polskiego w Ameryce. Zbiór dokumentów i materiałów historycznych, New York-Chicago 1957.
Czyn zbrojny wychodźstwa Polskiego w Ameryce 1914–1920. Zbiór dokumentów i materiałów historycznych, red. J. Walter, New York-Opole 2018.
Durflinger S., French Canada and Recruitment during the First World War, Canadian War Museum, http://www.warmuseum.ca/learn/dispatches/french-canada-and-recruitment-uring-the-first-world-war/#tabs (dostęp: 6.01.2020).
Dauglas Francis R., Jones R., Smith D.B., Journeys: A History of Canada, Toronto: Tomson/Nelson 2006, s. 148–166.
Dwa razy daje ten, kto zaraz daje, „Czas” 16.08.1916, s. 4.
Durflinger S., French Canada and Recruitment during the First World War, Canadian War Museum. Web. https://www.warmuseum.ca/learn/dispatches/french-canada-and-recruitment-during-the-first-world-war/#tabs (dostęp: 6.01.2020).
Gąsiorowski W., Historia Armii Polskiej we Francji 1915–1916, Łódź 1939.
Generał Józef Haller i jego żołnierze. Informator wystawy Muzeum Niepodległości, red. T. Skoczek, Warszawa-Wrocław 2018.
Granatstein J.L., Hitsman J.M., Broken Promises. A History of Conscription in Canada, Toronto 1985.
Halifax Explosion, w: The Canadian Encyclopaedia, https://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/ article/halifax-explosion (dostęp: 19.01.2020).
Hryniuk S., Pionier Bishop, Pionier Times: Nikita Budka in Canada, w: Prophets, Priests, and Prodigals. Readings in Canadian Religious History, 1608 to the Present, ed. M.G. McGowan, D.B. Marchal, Toronto 1992.
Internment, w: Historica Canada, http://www.thecanadianencyclopedia.ca/en/article/internment (dostęp 5.01.2020)
Internowani Polacy w Kanadzie wypuszczeni na wolność, „Czas” 30.08.1916, s. 2.
Maksymowicz A., Agnieszka Wisła i działalność Polek w Ameryce na rzecz ochotników weteranów Błękitnej Armii, Nowy Jork-Opole 2015.
Maksymowicz A., W drodze do niepodległości. Kanadyjski przystanek Obóz Kościuszko w Niagara-on-the Lake (1917–1919), Zielona Góra 2017.
Merritt R.D., On the Common Ground: The Ongoing Story of the Commons in Niagra-on-the-Lake, Toronto 2012.
Merritt R.D., Training for Armageddon. Niagara Camp in the Great War, 1914–1919, Victoria BC 2015.
Morton D., Gwatkin Sir Willoughby Garnons, Dictionary of Canadian Biography, vol. XV (1920– –1930), http://199.167.129.205/en/bio/gwatkin_willoughby_garnons_15E.html (dostęp: 19.01.2020)
Odezwa Polaków do Rządu kanadyjskiego w sprawie zatwierdzenia prawego stanowiska Polaków do Dominium, „Gazeta Katolicka” 23.06.1914, s. 1.
Orientacje, „Czas” 15.03.1916, s. 1.
Radecki H., Polska ochotnicza Armia w Kanadzie, http://www.goniec.net/goniec/inne-dzialy/zycie-polonijne/polska-ochotnicza-armia-w-kanadzie-1917%E2%80%931918.html (dostęp: 10.05.2016).
Radziwiłowicz D., Błękitna Armia w 80. rocznicę utworzenia, Warszawa 1997.
Reczyńska A., Emigracja z Polski do Kanady w okresie międzywojennym, Wrocław 1986.
Reczyńska A., Piętno wojny, Polonia kanadyjska wobec polskich problemów lat 1939–1945, Kraków 1997.
Samulski J., Pamiętnik emigranta polskiego w Kanadzie, red. B. Szydłowska-Ceglowa, Wrocław 1978.
Shykula M., Korchinski B., Pionier Bishop: The Story of Bishop Nicetas Budka’s Fifteen Years in Canada, Regina 1991.
Skrzeszewski S., The Daily Life of Polish Solders Niagara Camp, 1917–1919. The Newspaper Columns of Elizabeth Ascher St. Catherines Standard, 1917–1919, http://www.nhsm.ca/media/ Standard1917-1919Draft2-StanSkrzeszewski.pdf (dostęp: 19.01.2020).
The Canadian Great War Soldier, w: Historica Canadiana. http://www.thecanadianencyclopedia. ca/en/article/the-canadian-great-war-soldier/.
Trawiński W.H., Odyseja Polskiej Armii Błękitnej, Wrocław 1989.
Walker J.W.St.G., Race and Recruitment in World War I: Enlistment of Visible Minorities in the Canadian Expeditionary Force, w: Reappraisals in Canadian History. Post Confederation, red. R.M. Bray, C.M. Wallace, Scarborough, Ont. 1999, s. 258–281.
Wojenna pożyczka Kanady, „Czas” 13.09.1916, s. 4.
Wojna, „Gazeta Katolicka”, 12.08.1914, s. 4.
Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2020 (XLVI), Nr 2 (176), s. 227 - 245
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Sprawy polskie w Kanadzie w czasie I wojny światowej
Polish Issues in Canada During World War I
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 07.08.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1209
Liczba pobrań: 1593