Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEPolacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków
Data publikacji: 15.12.2021
Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2022 (XLVIII), Nr 1 (183), s. 85-107
https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.047.14588Autorzy
Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków
Artykuł jest próbą zestawienia miejsca, jakie mniejszość polska na Wileńszczyźnie zajmuje współcześnie w świadomości rodaków, ze sposobem, w jaki społeczność tę widziano przed stuleciem. Z uwagi na ewidentne odmienności obu grup oraz obu „momentów historycznych”, skutkujących również brakiem ekwiwalentności metodologicznej, bardziej niż na rezultatach porównania sensu stricto skoncentrowano się na charakterystyce przedmiotów zestawienia, uwzględniającej elementy społeczne, polityczne i kulturowe. W tym celu przyjrzano się trzem obszarom życia społecznego: (1) relacjom politycznym pomiędzy Polską a Litwą i sposobowi, w jaki były/są one rozumiane przez Polaków; (2) etniczności Polaków z Wileńszczyzny i poziomowi zainteresowania nimi przez rodaków macierzystych; a także (3) kresowości i peryferyjności tego regionu. Rozważania oparto na wynikach współczesnych badań socjologicznych oraz literaturze przedmiotu, a także na relacjach historycznych.
Balcer A. (2017), Kresentymentalizm, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 3–4.
Chutnik A. (2012), Oczekiwania a rzeczywistość: problemy z akulturacją młodych Polaków z Litwy przyjeżdżających do Polski, w: M. Dębicki, J. Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP – Lenkija, Litwa, Polska, Lietuva. Zagadnienia społeczne, Wrocław: Wydawnictwo GAJT.
Czapliński P. (2015), Kresowe narracje, „Pomocnik Historyczny”, nr 2.
Dębicki M. (2015), Wyblakły obraz Litwy. Mitologizacja Kresów i ich osuwanie się w niepamięć Polaków, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”, t. 15.
Dębicki M., Makaro J. (2016), Postawy Polaków wobec Litwy i Litwinów na przykładzie wrocławian, Kraków: Z.W. NOMOS.
Dolińska K., Niedźwiecka-Iwańczak N. (2012), Język polski na Wileńszczyźnie w kontekście polsko-litewskiej „gry interesów”, w: Sąsiedztwa III RP – Lenkija, Litwa, Polska, Lietuva. Zagadnienia społeczne, red. M. Dębicki, J. Makaro, Wrocław: Wydawnictwo GAJT.
Fuksiewicz A., Kucharczyk J., Łada A. (2013), Obok siebie. Wzajemne postrzeganie się Polaków i Litwinów, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Garlicki A. (1999), Wilna żądają wszyscy, w: Tematy polsko-litewskie. Historia. Literatura. Edukacja, red. R. Traba, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”.
Gońda M. (2020) Migracje do korzeni. Wybory tożsamościowe Polaków ze Wschodu na studiach w kraju przodków, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Grzywaczewski T. (2020), Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne
Jundo-Kaliszewska B. (2019), Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie, Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Kajta J. (2020), Młodzi radykalni? O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników, Kraków: Z.W. NOMOS.
Kolbuszewski J. (1999), Kresy, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Kosman M. (1995), Problem Wilna: zbliżenie czy izolacja?, w: Obcy – Sąsiedzi – Niechciani partnerzy?, red. K. Glass, Z. Puślecki, B. Serloth, Poznań–Toruń: Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kurcz Z. (2005), Mniejszość polska na Wileńszczyźnie. Studium socjologiczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Ładykowski P. (2014), Litwo, ojczyzno moja… Dyskurs kresowy, tożsamość narodowa i głosy podporządkowanych, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXIII.
Łossowski P. (1997), Stosunki polsko-litewskie 1921–1939, Warszawa: Instytut Historii PAN, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu.
Miknys R. (1999), Wilno – miasto wielonarodowe i punkt zapalny w stosunkach polsko-litewskich, w: Tematy polsko-litewskie. Historia. Literatura. Edukacja, red. R. Traba, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”.
Miłosz Cz., Venclova T. (1979), Dialogi o Wilnie, „Kultura”, nr 1–2.
Mędrzecki W. (2018), Kresowy kalejdoskop. Wędrówki przez ziemie wschodnie Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Nicieja S.S. (2020), Kresowa Atlantyda. Historia i mitologia miast kresowych, t. XV: Wilno, Opole: Wydawnictwo MS, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Pawlicki J. (2010), Dzięcielina nie pała, „Gazeta Wyborcza”, nr 243.
Rokita Z. (2016), Ziemia odzyskana, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 5.
Smółka A. (2018), Kukułka, w: A. Rybak, A. Smółka, Wieża Eiffla nad Piną. Kresowe marzenia II RP, Wołowiec: Wyd. Czarne.
Srebrakowski (2014), Aktywność turystyczno-krajoznawcza klubów „Włóczęgów” w Wilnie (1923–1939), w: Znowuż „z kuferkiem i chlebakiem”… Tom poświęcony Wielkiemu Humaniście
Julianowi Jańczakowi, red. B. Konopska, J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Srebrakowski A. (1997), Pamiętać o Wilnie, Wrocław: Stowarzyszenie Wspólnota Polska Oddział Dolnośląski, Fundacja na Rzecz Ochrony Kultury Polskiej na Wileńszczyźnie im. Adama Mickiewicza.
Sztompka P. (2007), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Śleszyński W. (2020), Życie na Kresach. Województwa wschodnie II Rzeczypospolitej (1919–1939), Białystok: Muzeum Pamięci Sybiru.
Valatka R. (2017), Dlaczego Litwa powinna uczcić 150. rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego?, „Przegląd Bałtycki”, 21 grudnia, https://przegladbaltycki.pl/6593,dlaczego-litwa-uczcic-150-rocznice-urodzin-jozefa-pilsudskiego.html (dostęp: 12.05.2020).
Venclova T. (2018), Nie potrzeba nam zajazdów na Litwie, „Gazeta Wyborcza”, nr 46.
Winnicki Z.J. (2008), „Polsko-polskie” pogranicze pomiędzy Białorusią a Litwą. Refleksje, w: Polskie pogranicza w procesie przemian, red. Z. Kurcz, t. I, Wałbrzych: Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości.
Zasztowt L. (2014), Od stolicy do prowincji. Degradacja pozycji Wilna w strukturze pojęcia Kresów Rzeczypospolitej w polskiej narracji historycznej, w: Cywilizacja europejska – różnorodność i podziały, red. M. Koźmiński, Kraków: UNIVERSITAS.
Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2022 (XLVIII), Nr 1 (183), s. 85-107
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
Publikacja: 15.12.2021
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1041
Liczba pobrań: 1203