FAQ

Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków

Data publikacji: 15.12.2021

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2022 (XLVIII), Nr 1 (183), s. 85-107

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.21.047.14588

Autorzy

Marcin Dębicki
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0002-6510-0614 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków

Abstrakt

Artykuł jest próbą zestawienia miejsca, jakie mniejszość polska na Wileńszczyźnie zajmuje współcześnie w świadomości rodaków, ze sposobem, w jaki społeczność tę widziano przed stuleciem. Z uwagi na ewidentne odmienności obu grup oraz obu „momentów historycznych”, skutkujących również brakiem ekwiwalentności metodologicznej, bardziej niż na rezultatach porównania sensu stricto skoncentrowano się na charakterystyce przedmiotów zestawienia, uwzględniającej elementy społeczne, polityczne i kulturowe. W tym celu przyjrzano się trzem obszarom życia społecznego: (1) relacjom politycznym pomiędzy Polską a Litwą i sposobowi, w jaki były/są one rozumiane przez Polaków; (2) etniczności Polaków z Wileńszczyzny i poziomowi zainteresowania nimi przez rodaków macierzystych; a także (3) kresowości i peryferyjności tego regionu. Rozważania oparto na wynikach współczesnych badań socjologicznych oraz literaturze przedmiotu, a także na relacjach historycznych.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Balcer A. (2017), Kresentymentalizm, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 3–4.

Chutnik A. (2012), Oczekiwania a rzeczywistość: problemy z akulturacją młodych Polaków z Litwy przyjeżdżających do Polski, w: M. Dębicki, J. Makaro (red.), Sąsiedztwa III RP – Lenkija, Litwa, Polska, Lietuva. Zagadnienia społeczne, Wrocław: Wydawnictwo GAJT.

Czapliński P. (2015), Kresowe narracje, „Pomocnik Historyczny”, nr 2.

Dębicki M. (2015), Wyblakły obraz Litwy. Mitologizacja Kresów i ich osuwanie się w niepamięć Polaków, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy”, t. 15.

Dębicki M., Makaro J. (2016), Postawy Polaków wobec Litwy i Litwinów na przykładzie wrocławian, Kraków: Z.W. NOMOS.

Dolińska K., Niedźwiecka-Iwańczak N. (2012), Język polski na Wileńszczyźnie w kontekście polsko-litewskiej „gry interesów”, w: Sąsiedztwa III RP – Lenkija, Litwa, Polska, Lietuva. Zagadnienia społeczne, red. M. Dębicki, J. Makaro, Wrocław: Wydawnictwo GAJT.

Fuksiewicz A., Kucharczyk J., Łada A. (2013), Obok siebie. Wzajemne postrzeganie się Polaków i Litwinów, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.

Garlicki A. (1999), Wilna żądają wszyscy, w: Tematy polsko-litewskie. Historia. Literatura. Edukacja, red. R. Traba, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

Gońda M. (2020) Migracje do korzeni. Wybory tożsamościowe Polaków ze Wschodu na studiach w kraju przodków, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Grzywaczewski T. (2020), Wymazana granica. Śladami II Rzeczpospolitej, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne

Jundo-Kaliszewska B. (2019), Zakładnicy historii. Mniejszość polska w postradzieckiej Litwie, Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.

Kajta J. (2020), Młodzi radykalni? O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników, Kraków: Z.W. NOMOS.

Kolbuszewski J. (1999), Kresy, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Kosman M. (1995), Problem Wilna: zbliżenie czy izolacja?, w: Obcy – Sąsiedzi – Niechciani partnerzy?, red. K. Glass, Z. Puślecki, B. Serloth, Poznań–Toruń: Instytut Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kurcz Z. (2005), Mniejszość polska na Wileńszczyźnie. Studium socjologiczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Ładykowski P. (2014), Litwo, ojczyzno moja… Dyskurs kresowy, tożsamość narodowa i głosy podporządkowanych, „Pogranicze. Studia Społeczne”, t. XXIII.

Łossowski P. (1997), Stosunki polsko-litewskie 1921–1939, Warszawa: Instytut Historii PAN, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu.

Miknys R. (1999), Wilno – miasto wielonarodowe i punkt zapalny w stosunkach polsko-litewskich, w: Tematy polsko-litewskie. Historia. Literatura. Edukacja, red. R. Traba, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

Miłosz Cz., Venclova T. (1979), Dialogi o Wilnie, „Kultura”, nr 1–2.

Mędrzecki W. (2018), Kresowy kalejdoskop. Wędrówki przez ziemie wschodnie Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1939, Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Nicieja S.S. (2020), Kresowa Atlantyda. Historia i mitologia miast kresowych, t. XV: Wilno, Opole: Wydawnictwo MS, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Pawlicki J. (2010), Dzięcielina nie pała, „Gazeta Wyborcza”, nr 243.

Rokita Z. (2016), Ziemia odzyskana, „Nowa Europa Wschodnia”, nr 5.

Smółka A. (2018), Kukułka, w: A. Rybak, A. Smółka, Wieża Eiffla nad Piną. Kresowe marzenia II RP, Wołowiec: Wyd. Czarne.

Srebrakowski (2014), Aktywność turystyczno-krajoznawcza klubów „Włóczęgów” w Wilnie (1923–1939), w: Znowuż „z kuferkiem i chlebakiem”… Tom poświęcony Wielkiemu Humaniście

Julianowi Jańczakowi, red. B. Konopska, J. Nowosielska-Sobel, G. Strauchold, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

Srebrakowski A. (1997), Pamiętać o Wilnie, Wrocław: Stowarzyszenie Wspólnota Polska Oddział Dolnośląski, Fundacja na Rzecz Ochrony Kultury Polskiej na Wileńszczyźnie im. Adama Mickiewicza.

Sztompka P. (2007), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków: Wydawnictwo Znak.

Śleszyński W. (2020), Życie na Kresach. Województwa wschodnie II Rzeczypospolitej (1919–1939), Białystok: Muzeum Pamięci Sybiru.

Valatka R. (2017), Dlaczego Litwa powinna uczcić 150. rocznicę urodzin Józefa Piłsudskiego?, „Przegląd Bałtycki”, 21 grudnia, https://przegladbaltycki.pl/6593,dlaczego-litwa-uczcic-150-rocznice-urodzin-jozefa-pilsudskiego.html (dostęp: 12.05.2020).

Venclova T. (2018), Nie potrzeba nam zajazdów na Litwie, „Gazeta Wyborcza”, nr 46.

Winnicki Z.J. (2008), „Polsko-polskie” pogranicze pomiędzy Białorusią a Litwą. Refleksje, w: Polskie pogranicza w procesie przemian, red. Z. Kurcz, t. I, Wałbrzych: Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości.

Zasztowt L. (2014), Od stolicy do prowincji. Degradacja pozycji Wilna w strukturze pojęcia Kresów Rzeczypospolitej w polskiej narracji historycznej, w: Cywilizacja europejska – różnorodność  i podziały, red. M. Koźmiński, Kraków: UNIVERSITAS.

Informacje

Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2022 (XLVIII), Nr 1 (183), s. 85-107

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6510-0614

Marcin Dębicki
Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław
https://orcid.org/0000-0002-6510-0614 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Wrocławski, Polska, plac Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Publikacja: 15.12.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Marcin Dębicki (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Polacy i polskość na Wileńszczyźnie (1918–2018). Trwałość i zmienność miejsca w świadomości rodaków

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE