40 Polaków czeka na pomoc w Mariupolu. „Boją się, że Polska o nich zapomni”, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,40-Polakow-czeka-na-pomoc-w-Mariupolu-Boja-sie-ze-Polskao-nich-zapomni,wid,17840158,wiadomosc.html?ticaid=11611a [data dostępu: 5.12.2015].

Ambroziak A., Polacy z Ukrainy zostają w Polsce, http://wp.naszdziennik.pl/2016-01-20/232105,zostaja-w-polsce.html [data dostępu: 31.01.2016].

Andrusieczko P., Polacy z Mariupola chcą do Polski, http://wyborcza.pl/1,75477,18923533,polacy-z-mariupola-chca-do-polski.html [data dostępu: 5.12.2015].

Andrzej Iwaszko i Michał Dworczyk (PiS), zapis audycji Wolne Głosy z dnia 22.09.2015, Telewizja Republika, https://www.youtube.com/watch?v=5Hb2nNPUGRk [data dostępu: 14.06.2016].

Bank ofert dla osób polskiego pochodzenia ze wschodniej Ukrainy, https://www.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/13883,Bank-ofert-dla-osob-polskiego-pochodzenia-ze-wschodniej-Ukrainy.html?search=4429 [data dostępu: 10.06.2016].

Bondaryev M. (2013), Polska inność wobec swojskości regionalnej, na przykładzie Polaków Berdiańska, w: Bonusiak A., Krzeszowski G. K., Ślęzak J., Polacy i ich „sąsiedzi”, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Bonusiak A. (2007), Z dziejów PKOT „Odrodzenie” w Berdiańsku, w: Ciesielski T., Czapiewski E., Kusznir W., Polacy na południowo-wschodniej Ukrainie i Krymie, Odessa – Opole –Wrocław: Wydawnictwo Гермес.

Bonusiak A. (2014), Z doświadczeń nauczania i funkcjonowania języka polskiego w Berdiańsku (Ukraina), w: Praszałowicz D., Kulpińska J. (red.), Młodzież polska na obczyźnie – zadania edukacyjne, Kraków: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Bonusiak A. (2016), Problem bezpieczeństwa ludności polskiej na wschodzie Ukrainy w warunkach toczącej się wojny, w: Grata P., Delong M., Korzeniowski P., Współczesna polityka bezpieczeństwa. Aspekty polityczne, gospodarcze i militarne, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Bonusiak A. (2016), Ukraińscy Polacy wobec konfliktu na Ukrainie (2013–2015), „Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny”, z. 1 (159)/2016.

Bonusiak A., Czop E. (2010), Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Kulturalne w Mariupolu. Zarys działalności, w: Nabywaniec S., Lorens B., Zabraniak S., Wierny swemu dziedzictwu. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Józefowi Półćwiartkowi, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Bonusiak A., Czop E., Krasowska H., Suchomłynow L. A. (2011), Polacy Berdiańska: dokumenty, fakty, komentarze. Monografia, Piła – Rzeszów – Berdiańsk: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Pile.

Bonusiak A., Suchomłynow L. A. (2008), Wspólnota polska Berdiańska. Wyzwania współczesności. Monografia, Donieck: Wydawnictwo Jugo-Wostok.

Darczewska J. (2014), Anatomia rosyjskiej wojny informacyjnej. Operacja krymska – studium przypadku, „Punkt Widzenia”, nr 42, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.

Ewakuacja Polakó w z Mariupola, https://www.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/100-dni/14201,Ewakuacja-Polakow-z-Mariupola.html?search=4429 [data dostępu: 10.06.2016].

Fischer E., Rogoża J. (2014), Krymski worek bez dna: koszty aneksji półwyspu przez Rosję, „Komentarze”, nr 143, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.

Górzyński O., Dramatyczna sytuacja w Mariupolu. Polacy oczekują ewakuacji, http://wiadomosci.wp.pl/kat,36474,title,Dramatyczna-sytuacja-w-Mariupolu-Polacy-oczekuja-ewakuacji,wid,17400806,wiadomosc.html?ticaid=11611b [data dostępu: 5.12.2015].

Górzyński O., Jarosław Kaczyński: przygotujemy ewakuację Polaków z Mariupola, http://wiadomosci.onet.pl/kraj/jaroslaw-kaczynski-przygotujemy-ewakuacje-polakow-z-mariupola/sdf3gm [data dostępu: 6.12.2015].

http://www.polonia.org.ua

IAR, Polacy z Mariupola chcą uciec przed wojną. MSZ: to trudne z punktu widzenia prawa międzynarodowego, http://www.tvp.info/21735762/polacy-z-mariupola-chca-uciec-przed-wojna-msz-to-trudne-z-punktu-widzenia-prawa-miedzynarodowego [data dostępu: 5.12.2015].

История Санктуария. Санктуарий! А что это?, http://mariupol.pauliny.org.ua/sanktuarij/history.html [data dostępu: 18.01.2016].

Informacje o organizacji polonijnej w Mariupolu (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

Iwański T. (2015), Razem, ale osobno? Polityka Kijowa wobec Donbasu, „Komentarze” nr 160, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.

Jak Polak z Polakiem – relacja z wyprawy do Mariupola Mirosława Kapcewicza, http://www.kresy.pl/wydarzenia,spoleczenstwo?zobacz/jak-polak-z-polakiem-relacja-z-wyprawy-domariupola-foto [data dostępu: 10.06.2016].

Jaroszewicz M. (2014), Problem uchodźczy na Ukrainie: ocena sytuacji, „Komentarze”, nr 147, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.

Jastrzębski A., Polacy z Mariupola: ewakuujcie nas! Żyjemy pod ostrzałem, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1027191,title,Polacy-z-Mariupola-ewakuujcie-nas-Zyjemy-podostrzalem,wid,17230944,wiadomosc.html?ticaid=11611b [data dostępu: 6.12.2015].

Junko J., Polacy z Mariupola: nie chcemy jałmużny, lecz życia w pokoju, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8311,title,Polacy-z-Mariupola-nie-chcemy-jalmuzny-lecz-zycia-wpokoju,wid,17872663,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Kondzińska A., Jałoszewski M., Polacy z Mariupola chcą się przenieść do Polski, http://wyborcza.pl/1,75478,18942193,polacy-z-mariupola-chca-sie-przeniesc-do-polski.html [data dostępu: 5.12.2015].

Krasowska H. (2009), Polacy Berdiańska: wybrane zagadnienia językowe, w: Suchomłynow L. A.,Fenomen pogranicz kulturowych: Współczesne tendencje. Zbiór prac naukowych, tom II, Donieck: Wydawnictwo Hoyлiдж.

Krasowska H. (2012), Mniejszość polska na południowo-wschodniej Ukrainie, Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Krasowska H. (2016), Sytuacja Polaków na Ukrainie w związku z konfliktem zbrojnym (na przykładzie Bukowiny Karpackiej i Ukrainy Południowo-Wschodniej), Warszawa: Wydawnictwo Muzeum Niepodległości w Warszawie.

Krasowska H., Suchomłynow L. A. (2005/2006), Rola Polaków w Berdiańsku na Ukrainie w promocji kultury i języka polskiego, „Rocznik Wschodni”, nr 11, Rzeszów – Kraków: Wydawnictwo Remark.

Mariupol pod lufą Rosji, na beczce prochu. „Układ z Putinem jest niemożliwy”, rozmawiała Agnieszka Kamińska, http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1602172,Mariupol-podlufa-Rosji-na-beczce-prochu-Uklad-z-Putinem-nie-jest-mozliwy [data dostępu: 3.06.2016].

Mаріуполь – Українська Ченстохова, http://mariupol.pauliny.org.ua/sanktuarij/history.html [data dostępu: 18.01.2016].

Minister Mariusz Błaszczak z wizytą u osób ewakuowanych z Mariupola, https://www.mswia.gov.pl/pl/aktualnosci/14019,Minister-Mariusz-Blaszczak-z-wizyta-u-osob-ewakuowanychz-Mariupola.html?search=4429 [data dostępu: 10.06.2016].

mly/PAP, Polacy z Mariupola od roku proszą o pomoc. PO odpowiada: Pomożemy, jak się pogorszy sytuacja, http://wpolityce.pl/swiat/266133-polacy-z-mariupola-od-roku-prosza-opomoc-po-odpowiada-pomozemy-jak-sie-pogorszy-sytuacja [data dostępu: 5.12.2015].

MSZ. Rząd zaczyna sprowadzanie Polaków z Mariupola, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z--kraju,3/msz-rzad-zaczyna-sprowadzanie-polakow-z-mariupola,583586.html [data dostępu: 5.12.2015].

MSZ: nie ma decyzji o ewakuacji Polaków z Mariupola. Są bezpieczni?, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1025897,title,MSZ-nie-ma-decyzji-o-ewakuacji-Polakow-z-Mariupola-Sa-bezpieczni,wid,17269977,wiadomosc.html [data dostępu: 6.12.2015].

Некоторые даты из истории католичества в Мариуполе, http://mariupol.pauliny.org.ua/parafia.html [data dostępu: 18.01.2016].

Nowa ofensywa w Donbasie. Co z Polakami z Mariupola?, tekst dostępny na: http://wiadomosci.wp.pl/kat,50352,title,Nowa-ofensywa-w-Donbasie-Co-z-Polakami-z-

Mariupola,wid,17781246,wiadomosc.html?ticaid=11611b [data dostępu: 6.12.2015].

Nyczka T., 36 Polaków z Mariupola przyjedzie do Poznania. „Oni chcą tu żyć”, http://poznan.wyborcza.pl/poznan/1,36037,19674967,36-polakow-z-mariupola-przyjedzie--do-poznania-oni-chca-tu.html#ixzz4AXp9rXuV [data dostępu: 4.06.2016].

Obszary działań animatorów (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

Ogólne informacje o Mariupolu (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

Olszański T. A. (2014), Tatarzy krymscy po aneksji półwyspu przez Rosję, „Komentarze”, nr 141, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich.

Olsztyn: 135 uchodźców z Mariupola otrzymało Karty Stałego pobytu, http://www.portalsamorzadowy.pl/polityka-i-spoleczenstwo/olsztyn-135-uchodzcow-z-mariupola-otrzymalokarty-stalego-pobytu,78396.html [data dostępu: 6.06.2016].

Opole przyjmie rodziny z ogarniętego wojną Mariupola, http://opole.wyborcza.pl/opole/1,35114,19476994,opole-przyjmie-rodziny-z-ogarnietego-wojna-mariupola.html [data dostępu: 14.06.2016].

PAP/pk, Trwa procedura azylowa uchodźców z Mariupola, http://www.deon.pl/wiadomosci/polska/art,26667,trwa-procedura-azylowa-uchodzcow-z-mariupola.html [data dostępu: 6.06.2016].

PAP, bk, Kilkudziesięciu uchodźców z Mariupola otrzymało azyl w Polsce, http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1614883,Kilkudziesieciu-uchodzcow-z-Mariupola-otrzymalo-azyl-w-Polsce [data dostępu: 6.06.2016].

Pełna zgoda wszystkich klubów politycznych w Poznaniu ws. uchodźców polskiego pochodzenia z Donbasu, http://wizyt.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4901:penazgoda-wszystkich-klubow-politycznych-w-poznaniu-ws-uchodcow-polskiegopochodzenia-z-donbasu&catid=113:z-perspektywy-kresow-i-rp&Itemid=224 [data dostępu: 5.12.2015].

Piechal T. (2015), Republiki wojenne w Donbasie rok po wybuchu konfliktu, „Komentarze”, nr 174, Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich. PiS: konieczna ewakuacja z Mariupola. MSZ odpowiada: na razie nie ma potrzeby, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8311,title,PiS-konieczna-ewakuacja-z-Mariupola-MSZ-odpowiada-narazie-nie-ma-potrzeby,wid,17863717,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Polacy z Mariupola trafią do Polski. Andrzej Iwaszko: To zasługa WP, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title,Polacy-z-Mariupola-trafia-do-Polski-Andrzej-Iwaszko-To-zasluga-WP,wid,17928773,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Polacy z Ukrainy już w Polsce: „Witamy w Ojczyźnie, cieszymy się, że jesteście z nami”, http://kresy24.pl/75303/polacy-z-ukrainy-juz-w-polsce-witamy-w-ojczyznie-cieszymy-sie-zejestescie-z-nami-foto/ [data dostępu: 5.12.2015].

Polskie dzieci z Mariupola jadą na kolonie zorganizowane przez fundację Marcina Gordata, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1025897,title,Polskie-dzieci-z-Mariupola-jada-na-koloniezorganizowane-przez-fundacje-Marcina-Gortata,wid,18122473,wiadomosc.html [data dostępu:4.06.2016].

Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Kulturalne, http://pusk.w.interiowo.pl/ [data dostępu: 27.01.2016].

Rozmowa Andrzeja Iwaszko z ojcem Symplicjuszem Czesławem Berentem, http://mariupol.pauliny.org.ua/sanktuarij/history.html [data dostępu: 18.01.2016].

(RZ), „Nasz Dziennik” Polacy z Ukrainy zostają w Polsce, http://wiadomosci.onet.pl/kraj/nasz-dziennik-polacy-z-ukrainy-zostaja-w-polsce/q1y05q [data dostępu: 31.01.2016].

Schetyna: dzisiaj zaczyna się akcja sprowadzania Polaków z Mariupola, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,Schetyna-dzisiaj-zaczyna-sie-akcja-sprowadzania-Polakow-z-Mariupola,wid,17893379,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Schetyna: rząd zaczyna sprowadzanie Polaków z Mariupola, ttp://wiadomosci.onet.pl/kraj/schetyna-rzad-zaczyna-sprowadzanie-polakow-z-mariupola/kvbc8z [data dostępu: 5.12.2015].

Schetyna: w ciągu kilku dni przedstawimy koncepcje wsparcia Polaków z Mariupola, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8311,title,Schetyna-w-ciagu-kilku-dni-przedstawimy-koncepcjewsparcia-Polakow-z-Mariupola,wid,17881000,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Sojusznicy Polonii (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

Stanisławska J., Andrzej Iwaszko dla WP.PL: separatystów wspierają alkoholicy i narkomani, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1027191,title,Andrzej-Iwaszko-dla-WPPL-separatystow-wspieraja-alkoholicy-i-narkomani,wid,16592078,wiadomosc.html?ticaid=11611b [data dostępu: 5.12.2015].

Stanisławska J., Kolejni Polacy chcą opuścić Ukrainę. MSZ dla WP: pomożemy indywidualnie, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,Kolejni-Polacy-chca-opuscic-Ukraine-MSZdla-WP-pomozemy-indywidualnie,wid,17215174,wiadomosc.html [data dostępu: 6.12.2015].

Cтатут Громадської Організації Польсько-Українське Культурне Товариство, Маріуполь 2002 (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

Стефанский A., Краткая история католиков Мариуполя, http://mariupol.pauliny.org.ua/parafia.html [data dostępu: 18.01.2016].

Szymczuk W. (2012), Prasa mniejszości polskiej na Ukrainie, Toruń: Wydawnictwo Europejskiego Centrum Edukacyjnego.

Tragiczna sytuacja humanitarna Polaków na wschodzie Ukrainy, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,Tragiczna-sytuacja-humanitarna-Polakow-na-wschodzie-Ukrainy,wid,17707084,wiadomosc.html?ticaid=11611b [data dostępu: 6.12.2015].

Uchodźcy z Mariupola znajdą w Opolu mieszkania, http://doxa.fm/audycja/uchodzcy-z-mariupola-znajda-w-opolu-mieszkania/ [data dostępu: 14.06.2016].

Uczniowie z Mariupola i Donbasu Ukrainy idą do szkoły. Na początek nauka polskiego, http://metrocafe.pl/metrocafe/1,145523,19301841,uczniowie-z-mariupola-i-donbasu-ukrainy-ida-do-szkoly-na-poczatek.html [data dostępu: 6.12.2015].

Uwagi cz. 1–5 (maszynopis), zbiory osobiste Andrzeja Iwaszko.

В мариупольском техническом вузе открылась выставка, посвященная королю форте-пиано и президенту министров, http://www.0629.com.ua/news/237679 [data dostępu: 20.06.2016].

W Mariupolu będą rządzić zwolennicy Rosji?, http://kresy24.pl/75595/w-mariupolu-beda-rzadzic-zwolennicy-rosji/ [data dostępu: 6.12.2015].

Wójcicki J., Nie wiem o sygnałach od mariupolskich Polaków ws. ich ewakuacji – premier Kopacz, http://wizyt.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4865:nie-wiemo-sygnaach-od-mariupolskich-polakow-ws-ich-ewakuacji-premier-kopacz&catid=114:stosunki-polsko-ukraiskie&Itemid=225 [data dostępu: 5.12.2015].

Wójcicki J., Polacy z Mariupola chcą równego traktowania, http://wizyt.net/index.php?option=com_content&view=article&id=4880:polacy-z-mariupola-chc-rownego-traktowania&catid=115:warto-wiedzie&Itemid=226 [data dostępu: 5.12.2015].

Wreszcie! Pod społeczną presją polski rząd ewakuuje Polaków z Mariupola. A co z tymi, którzy uciekli sami?, http://kresy24.pl/73786/wreszcie-pod-spoleczna-presja-polski-rzad-ewakuuje-polakow-z-mariupola-a-co-z-tymi-ktorzy-uciekli-sami/ [data dostępu: 5.12.2015].

Wreszcie! Polacy z Mariupola lecą do Polski, http://kresy24.pl/75283/wreszcie-polacy-z-mariupola-leca-do-polski/ [data dostępu: 5.12.2015].

Wylądowały cztery samoloty z Polakami ewakuowanymi ze wschodniej Ukrainy, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1329,title,Wyladowaly-cztery-samoloty-z-Polakami-ewakuowanymi-zewschodniej-

Ukrainy,wid,17995966,wiadomosc.html [data dostępu: 5.12.2015].

Wywiad z Andrzejem Iwaszko przeprowadzony przez autora w dniu 20.06.2016.

Zapis stenograficzny 81. posiedzenia Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą w dniu 2 września 2015 r.; VIII kadencja, Kancelaria Senatu, (plik pdf). „Źródło”, za lata 2007–2012.