Nie budzi wątpliwości, że Unia Europejska nie posiada kompetencji prawodawczych w zakresie prawa wyznaniowego, a jej stosunek do kościołów i innych związków wyznaniowych znalazł w prawie pierwotnym jedynie bardzo skromne unormowanie. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 TfUE „Unia szanuje status przyznany na mocy prawa krajowego kościołom i stowarzyszeniom lub wspólnotom religijnym w Państwach Członkowskich i nie narusza tego statusu”. Przepis ten pozwala postawić pytanie o zakres zastosowania regulacji prawa unijnego do wymienionych kategorii podmiotów. Przedmiotem opracowania jest analiza orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wypowiadał się na temat tych relacji i który wskazał, jak daleko sięga ograniczenie zakresu dopuszczalnej regulacji w prawie wtórnym, wynikające z art. 17 TfUE, co jest kluczowe zarówno dla prawodawcy unijnego – na etapie tworzenia prawa, jak i dla organów i sądów krajowych – przy jego stosowaniu.

It is beyond doubt that the European Union does not have legislative competence in the area of religious law, and its relationship with churches and other religious associations is reflected by very few provisions in primary law. Indeed, in accordance with Article 17(1) TFEU, “The Union respects and does not prejudice the status under national law of churches and religious associations or communities in the Member States”. This provision raises the question of the scope of EU law regulations in relation to the enumerated categories of entities. This paper provides an analysis of the case law of the Court of Justice of the European Union, which has repeatedly expressed its opinion on this relationship and has indicated the extent to which the limitation of permissible regulation in secondary legislation stemming from Article 17 TFEU goes. This is essential both for the EU legislator at the law-making stage and for national authorities and courts in their practical application