Regulacyjne znaczenie doświadczeń relacji z rodzicami w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w sytuacjach trudnych społecznie
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTERegulacyjne znaczenie doświadczeń relacji z rodzicami w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w sytuacjach trudnych społecznie
Data publikacji: 08.01.2013
Psychologia Rozwojowa, 2012, Tom 17, Numer 4, s. 63 - 77
https://doi.org/10.4467/20843879PR.12.026.0791Autorzy
Regulacyjne znaczenie doświadczeń relacji z rodzicami w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w sytuacjach trudnych społecznie
The regulatory role of individual experiences with parents in coping of youth with mild intellectual disability in situations of interpersonal conflicts
Research findings have documented that coping of individuals with mild intellectual disability depends on social and psychological factors (Kościelska, 1998; Zigler, 1999; Switzky, 1999; Kurtek, 2009). The aim of the empirical research was to verify the regulatory role of individual experiences (conscious representation of parental attitudes) in coping of youth with mild intellectual disability in confl icts with parents. In the study of a group of 60 students (age: 14–20) from a special school, psychological methods belonging to a cognitive paradigm were used: te PCR Questionnaire (Parent-Child Relation Questionnaire) by A. Roe and M. Siegelman (1963) and RTSS Questionnaire (Coping in Difficult Social Situations) by Danuta Borecka-Biernat (2003). Both methods were adapted to low reading and understanding skills of the population (shorter items without abstract words).
The results of multiple regression confi rmed the model of tendentious perception of object by R.H. Fazio (1986) in regulating coping strategies. Problem-oriented responses in confl icts with parents are explained in 30% of variance by individual experiences of Love (from mother and father as well) and not Demanding (rather Casual) mother. The predictors of aggressive coping tendency were experiences of father’s Rejection and lack of mother’s Attention (15% of variance). Finally the avoidance coping was explained in 10% by the experience of lack of mother’s Love. Obtained data comply to the holistic model of social rehabilitation of mildly intellectually disabled youth.
Benson B.A, Fusch C. (1999), Anger arousing situations and coping responses of aggressive adults with intellectual disabilities. Journal of Intellectual and Developmental Disability, 24, 207–215.
Biernat R. (2006a), Percepcja postaw rodzicielskich przez młodzież upośledzoną w stopniu lekkim i młodzież pełnosprawną. Szkoła Specjalna, 3, 40–53.
Biernat R. (2006b), Zachowania asertywne młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie a percepcja postaw rodzicielskich. Szkoła Specjalna, 3, 168–178.
Borecka-Biernat D. (2003), Kwestionariusz radzenia sobie w trudnych społecznie sytuacjach. Przegląd Psychologiczny, 46, 1, 9–36.
Bramston P., Fogarty G.J., Cummins R.A. (1999), The nature of stressors reported by people with an intellectual disability. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 12, 1–10.
Grzesiuk L. (1998), Psychoterapia. Warszawa: PWN.
Hastings R.P., Hatton C., Taylor J.L., Madison C. (2004), Life events and psychiatric symptoms in adults with intellectual disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 48, 42–47.
Hartley S.L., McLean W.E. Jr. (2005), Perceptions of stress and coping among adults with mild mental retardation. Isight into psychological adjustment. American Journal on Mental Retardation, 110, 285–290.
Hartley S.L., MacLean W.E. Jr. (2008), Coping strategies of adults with mild intellectual disability for stressful social interactions. Journal of Mental Health Research in Developmental Disabilities, 1, 109–127.
Hartley S.L., MacLean W.E. Jr. (2009), Depression in adults with mild intellectual disability: The role of stress, attributions, and coping. American Journal on Intellectual and Developmental Disabilities, 114, 147–160.
Pozytywna weryfikacja koncepcji tendencyjnego spostrzegania rodziców w kontekście konfliktu z nimi skłania do troski o formowanie pozytywnych doświadczeń relacyjnych (szczególnie akceptacji i autonomii) młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim oraz psychoterapeutycznego przepracowywania negatywnych reprezentacji matki i ojca, Karmiloff-Smith A. (1996), Beyond modularity: A developmental perspective on cognitive science. Cambridge, MA: MIT Press.
Kościelska M. (1988), O psychologicznych źródłach trudności akceptacji dziecka upośledzonego – dane z terapii rodzin [w:] D. Kornas-Biela (red.), Osoba niepełnosprawna i jej miejsce w społeczeństwie, 79–90. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kościelska M. (1998), Oblicza upośledzenia. Warszawa: PWN.
Kowalski W.S. (1982), Metoda kwestionariuszowa w badaniach psychologicznych środowiska rodzinnego. Lublin: UMCS.
Kurtek P. (2009), Młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim wobec sytuacji trudnych. Osobowościowe i sytuacyjne uwarunkowania radzenia sobie. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Landolt M.A., Vollrath M., Ribi K. (2002), Predictors of coping strategy selections in paediatric patients. Acta Paediatrica, 91, 954–960.
Lazarus R.S. (1991), Emotion and adaptation. New York: Oxford University Press.
Lazarus R.S., Folkman S. (1984), Stress, apraisal and coping. New York: Springer.
Loebl W. (1991), Wybrane aspekty uwzględniania potrzeb psychicznych dzieci lekko upośledzonych umysłowo w procesie rewalidacji uczniów szkoły specjalnej [w:] J. Wyczesany, J. Pilecki (red.), Aktualne trendy w nauczaniu i wychowaniu dzieci upośledzonych umysłowo, 49–53. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
Lunsky Y., Benson A. (2001), Association between perceived social support and strain, and positive and negative outcomes for adults with mild intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 45, 106–114.
Margalit M. (2004), Loneliness and developmental disabilities: Cognitive and affective Processing Perspectives. International Review of Research in Mental Retardation, 28, 225–233.
Maruszewski T. (2006), Pamięć autobiografi czna jako podstawa tworzenia doświadczenia indywidualnego [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Psychologia ogólna, 165–182, Gdańsk: GWP.
Obuchowska I. (1990), Rodzinne konfl ikty młodzieży niepełnosprawnej związane z realizacją potrzeby autonomii. [w:] M. Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki, 55–74. Poznań: Centralny Program Badań Podstawowych.
Obuchowska I. (1999), Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Warszawa: WSiP.
Pasternak E. (1996), Z badań nad funkcjonowaniem w sytuacjach trudnych dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo [w:] J. Pańczak (red.), Roczniki Pedagogiki Specjalnej, 322–330. Warszawa: WSPS.
Pecyna M. (1999), Style radzenia sobie ze stresem a struktura osobowości dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. Roczniki Pedagogiki Specjalnej, 230–244. Warszawa: WSPS.
Pisula E. (1996), Radzenie sobie ze stresem przez młodzież upośledzoną umysłowo i w normie intelektualnej. Psychologia Wychowawcza, 1, 30–37.
Ratajczak Z. (2000), Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Roe A., Siegelman M. (1963), A Parent-Child Relations Questionnaire. Child Development 34, 355–369.
Sheridan C.L., Radmacher S.A. (1998), Psychologia zdrowia. Wyzwanie dla biomedycznego modelu zdrowia. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Strelau J. (2000), Temperament a stres: Temperament jako czynnik moderujący stresory, stan i skutki stresu oraz radzenie sobie ze stresem [w:] I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Switzky H.N. (1999), Intrinsic motivation and motivational self-system processes in persons with mental retardation: A theory of motivational orientation [w:] E. Zigler, D. Bennet-Gates (red.), Personality development in individuals with mental retardation, 70–106, New York: Cambridge University Press.
Tomaszewski T. (1986), Główne idee wspólczesnej psychologii. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Tyszkowa M. (1986), Zachowanie się dzieci szkolnych w sytuacjach trudnych. Warszawa: PWN.
Wayment H.A., Zetlin A.G. (1989), Coping responses of adoscents with and without mild learning handicaps. Mental Retardation, 27, 311–316.
Wojciszke B. (2005), Postawy i ich zmiana [w:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej, 79–106. Gdańsk: GWP.
Zigler E. (1999), The individual with Mental Retardation as a Whole Person [w:] E. Zigler, D. Bennet-Gates (red.), Personality Development in Individuals with Mental Retardation, 1–16. Cambridge: University Press.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2012, Tom 17, Numer 4, s. 63 - 77
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Regulacyjne znaczenie doświadczeń relacji z rodzicami w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w sytuacjach trudnych społecznie
The regulatory role of individual experiences with parents in coping of youth with mild intellectual disability in situations of interpersonal conflicts
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 08.01.2013
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2719
Liczba pobrań: 1545