Numer 30 (16)

2024

Data publikacji: 26.04.2024

Licencja: CC-BY-NC-SA

Redakcja

Redaktor naczelny Marek Świerczek

Sekretarz redakcji Maria Kiszczyc

Redaktorzy Aleksandra Dąbała, Aneta Olkowska, Izabela Paczesna, Monika Sikora

Zawartość numeru

Wstęp

Wstęp redaktora naczelnego

Marek Świerczek

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 9 - 10

PDF

Czytaj więcej

Artykuły

Bunt Prigożyna – przyczyny, przebieg i konsekwencje rebelii Grupy Wagnera

Filip Bryjka

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 13 - 48

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.001.19603

Autor poszukuje odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób bunt Prigożyna wpłynął na pozycję Grupy Wagnera w Rosji. Uwzględnia przede wszystkim wydarzenia, do których doszło w nocy z 23 na 24 czerwca 2023 r., gdy najemnicy kierowani przez Jewgienija Prigożyna przeprowadzili tzw. marsz sprawiedliwości przeciwko Ministerstwu Obrony. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na trzy szczegółowe pytania badawcze: 1) jakie czynniki doprowadziły do rebelii Grupy Wagnera? 2) jaka była reakcja rosyjskich władz na te wydarzenia? 3) jakie są konsekwencje buntu Prigożyna dla stabilności reżimu Putina, a także kierownictwa Grupy Wagnera i całej formacji zbrojnej? Autor, poszukując odpowiedzi na te pytania, koncentruje się na relacjach Prigożyna z rosyjskimi elitami wojskowymi. Następnie przedstawia przebieg rebelii oraz reakcję Kremla na te wydarzenia. Omawia ponadto konsekwencje buntu zarówno wewnątrz Rosji, jak i w skali międzynarodowej.

PDF

Czytaj więcej

Przestępstwo szpiegostwa po nowemu, czyli w świetle nowelizacji Kodeksu karnego z 17 sierpnia 2023 roku

Piotr Burczaniuk

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 49 - 78

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.002.19604

W opracowaniu dokonano analizy zakresu zmian w penalizacji przestępstwa szpiegostwa w Polsce, jakie nastąpiły wraz z nowelizacją Kodeksu karnego z 17 sierpnia 2023 r., a także zmian systemowych w ośmiu innych ustawach, w tym w ustawach kompetencyjnych wszystkich polskich służb specjalnych. Zmiany zostały wprowadzone w celu zwiększenia uprawnień służących zwalczaniu tego rodzaju przestępstw. Głównym celem analizy była próba odpowiedzi na pytanie, czy zakres tych zmian odpowiada postulatom zgłaszanym przez doktrynę prawniczą i praktyków zajmujących się zwalczaniem szpiegostwa w Polsce i dostosowuje stan prawny do aktualnej sytuacji geopolitycznej, związanej głownie z agresywnymi działaniami niemilitarnymi opisywanymi w doktrynach wojennych. Analizę wprowadzonych zmian ukazano na tle procesu legislacyjnego omawianej ustawy, a zwłaszcza towarzyszącej mu dyskusji, bez której właściwe zrozumienie tych zmian nie byłoby możliwe.

PDF

Czytaj więcej

Działania informacyjne Federacji Rosyjskiej w 2023 roku

Karolina Kuśmirek

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 79 - 95

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.003.19605

Podjęcie tematyki działań informacyjnych prowadzonych przez Federację Rosyjską wynikało z dynamicznych zmian zachodzących w środowisku bezpieczeństwa. Przy omówieniu tego problemu wykorzystano metody badawcze typowe dla nauk społecznych: metodę porównawczą przy zestawieniu narracji oraz metodę analizy treści obejmującą badanie materiału źródłowego pozyskanego ze środowiska informacyjnego. We wprowadzeniu przedstawiono istotę działań informacyjnych jako element prowadzonych przedsięwzięć militarnych. W kolejnej części zaprezentowano rosyjskie działania informacyjne, które umożliwiły osiągnięcie celów politycznych zarówno w samej Federacji Rosyjskiej, jak i na arenie międzynarodowej. We wnioskach wskazano te działania, które różnicowały odbiorców. Efektem przeprowadzonych badań było zidentyfikowanie rodzajów aktywności informacyjnej podejmowanej przez władze Rosji, które przyczyniły się do narzucenia swoich racji rosyjskiemu społeczeństwu oraz w globalnej rywalizacji mocarstw.

PDF

Czytaj więcej

Analiza krytyczna efektywności unijnych sankcji finansowych zastosowanych wobec Federacji Rosyjskiej

Angela Pacholczak

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 97 - 129

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.004.19606

Artykuł jest poświęcony problematyce międzynarodowych sankcji finansowych w kontekście wyzwań, jakie stawia dla ich skuteczności rynek kryptowalutowy. Punktem odniesienia dla tej analizy są sankcje nałożone przez Radę Unii Europejskiej (wspierane zastosowaniem komplementarnych sankcji przez część społeczności międzynarodowej) na Federację Rosyjską w związku z jej agresją na Ukrainę. Celem artykułu jest ukazanie rożnych płaszczyzn oceny skuteczności sankcji, a zwłaszcza wskazanie przyczyn, dla których w większości wypadków, pomimo osłabiania potencjału gospodarczego sankcjonowanego kraju, nie realizują one pierwotnego celu ich nałożenia, czyli powstrzymania działań militarnych. W tym przedmiocie osią zainteresowania jest aktualny oraz prospektywny wpływ rozwiązań finansowych opartych na technologii blockchain na tworzenie istotnej luki w systemie sankcyjnym, która pozwala eliminować lub marginalizować skutki międzynarodowych sankcji finansowych. To zagadnienie jest oceniane także przez pryzmat aktualnie wdrażanych unijnych regulacji rynku kryptowalut, w tym zastosowania do transakcji kryptowalutowych tzw. travel rule.

PDF

Czytaj więcej

Model infiltracji Jeżowa a zajęcie Krymu przez Federację Rosyjską

Marek Świerczek

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 131 - 157

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.005.19607

Autor dokonał analizy skali zdrady wśród funkcjonariuszy i urzędników państwa ukraińskiego podczas aneksji Krymu przez Federację Rosyjską w 2014 r. Głównym problemem badawczym była próba wyjaśnienia anomalii w działalności służb specjalnych w postaci przyjęcia do rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa 1400 funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa Ukrainy. Próbując wyjaśnić ten ewenement w działalności służb specjalnych, autor posłużył się teorią wywiadu i kontrwywiadu ofensywnego rozwijaną w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich od początku lat 20. XX w. oraz ustaleniami psychologii poznawczej dotyczącymi projekcji jako głównego mechanizmu tłumaczenia przez ludzi zachowań innych osób. Na podstawie analizy dorobku teoretycznego sowieckich służb i ustaleń psychologii autor wysunął hipotezę o masowym werbunku przez Rosjan funkcjonariuszy SBU na Krymie na długo przed aneksją. Zdaniem autora głównymi mechanizmami pozyskiwania agentury w celu opanowania organizacji przeciwnika były szeroko rozumiana korupcja oraz kumoterstwo, które to zjawiska są charakterystyczne dla obszaru postsowieckiego.

PDF

Czytaj więcej

Artykuły recenzyjne / recenzje

Narracja zwycięzców? Na marginesie monografii Michaela Wali Der Stasi-Mythos. DDR-Auslandsspionage und der Verfassungsschutz

Tytus Jaskułowski

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 161 - 169

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.006.19608

PDF

Czytaj więcej

Monika Krakowska, Zachowania informacyjne człowieka w kontekście zjawiska epistemicznej bańki informacyjnej. Propozycja nowej koncepcji

Iwona Osłowska

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 171 - 181

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.007.19609

PDF

Czytaj więcej

Prace konkursowe

Wojna i konflikt w cyberprzestrzeni. Piąty teatr wojny

Maciej Heromiński

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 185 - 211

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.008.19610

Celem artykułu jest przedstawienie genezy cyberprzestrzeni oraz typologii zagrożeń związanych z działaniami prowadzonymi w tej sferze zarówno przez podmioty państwowe, jak i pozapaństwowe. Dokonano systematyzacji pojęć z zakresu cyberbezpieczeństwa, zwłaszcza cyberprzestrzeni, która jest traktowana jako nowy teatr wojny, oraz zaprezentowano, jakie właściwości omawianego zjawiska mogą zostać wykorzystane do prowadzenia działań destrukcyjnych w przestrzeni cyfrowej oraz w świecie rzeczywistym. Cyberprzestrzeń staje się dogodnym obszarem do realizacji efektywnych działań, które służą unieszkodliwieniu przeciwnika w krótkim czasie i przy niewielkim nakładzie sił. Autor omówił przykłady realizacji takich działań z pierwszych dwóch dekad XXI w.: cyberwojnę w Estonii, izraelsko-amerykańskie operacje przeciwko irańskim systemom teleinformatycznym oraz cyberstarcia Stanów Zjednoczonych Ameryki z Chinami.

PDF

Czytaj więcej

Biały wywiad w zarządzaniu bezpieczeństwem informacji

Maciej Witczak

Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Numer 30 (16), 2024, s. 213 - 240

https://doi.org/10.4467/20801335PBW.24.009.19611

Wywiad oparty na źródłach otwartych stanowi zagrożenie systemu bezpieczeństwa informacji w organizacji (biznesie, siłach zbrojnych), a nawet w całym państwie. Celem artykułu jest przybliżenie tego zagadnienia, przedstawienie zagrożeń ze strony białego wywiadu oraz wskazanie sposobów przeciwdziałania im. Część teoretyczna jest uzupełniona praktyczną analizą przypadku i potwierdza postawioną hipotezę: pozyskanie informacji ze źródeł jawnych jest możliwe, jednak nie zawsze pozwala na uzyskanie kompleksowego produktu wywiadowczego. Ponadto zarządzanie bezpieczeństwem informacji pozwala na minimalizowanie ryzyka pozyskania danych ze źródeł otwartych. W drugiej części zawarto rekomendacje i zaproponowano uniwersalny model zarządzania bezpieczeństwem informacji w organizacji.

PDF

Czytaj więcej