Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEPhilosophy of Values as an Inspiration and the Basis of the Directions in the Development of Educational Science in Poland (1918–1939)
Data publikacji: 13.12.2019
Polska Myśl Pedagogiczna, V (2019), Numer 5, s. 71-91
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.19.003.11098Autorzy
Philosophy of Values as an Inspiration and the Basis of the Directions in the Development of Educational Science in Poland (1918–1939)
Rodowód pedagogiki kultury wiązany jest z antynaturalistycznym przełomem w humanistyce, z twórczością W. Diltheya, H. Rickerta, J. Kerschensteinera, E. Sprangera, czy T. Litta. W Polsce pedagogika kultury posiada szeroki, wielowątkowy i zróżnicowany rozwój. Niezbywalnym jej rdzeniem pozostaje osobowościowo-twórcza rola wartości w procesie edukacji, a pluralizm kierunków rozwoju wynika z odmienności podstaw filozoficznych (wraz z sympatyzującymi z nimi religiami) tworzących je koncepcji. W artykule wyłaniam trzy główne kierunki jej rozwoju w Polsce: nawiązujący do filozofii niemieckiego idealizmu (Heglowskiego ducha obiektywnego) i neokantystów badeńskich; kierunek katolicki z jego filozofią realizmu umiarkowanego (tomizmu i neotomizmu); kierunek zakorzeniony w polskiej filozofii i kulturze o laickim i lewicowym charakterze. Artykuł prezentuje wykonaną przeze mnie klasyfikację wyłonionych kierunków rozwoju pedagogiki kultury; wydobywa zarówno ich odrębności, jak i specyfikę (służą temu przedstawione koncepcje wybranych autorów). Jego naczelnym celem jest prezentacja panoramy kierunków rozwoju pedagogiki kultury w Polsce lat 1918–1939 i ich filozoficzno-pedagogicznych podstaw, łącznie charakterystycznych zarazem dla ówczesnej Europy środkowej.
Bauch, Bruno. Philosophie des Lebens und Philosophie der Werte. Langensalza: Hermann Beyer & Söhne, 1927.
Behn, Siegfried. Philosophie der Werte als Grundwissenschaft der pädagogischen Zieltheorie. München: Verlag J. Kösel & F. Pustet, 1930.
Ciążela, Andrzej. Polska pedagogika kultury w pierwszej połowie XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo APS, 2010.
Ciemniewski, Jan. Budujmy Polskę wewnątrz. Lwów: Gubrynowicz i Syn, 1917.
Ciemniewski, Jan. ‘Nauka szkolna w zastosowaniu do psychiki i kultury polskiej’. Polonia Sacra 3 (1919).
Ciemniewski, Jan. Poznanie i kształcenie charakteru, vol. 1, 2nd ed. Poznań–Warszawa–Wilno–Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1927.
Ciemniewski, Jan. U źródeł modernizmu. Studyum filozoficzno-teologiczne. Włocławek: self-published, 1910.
Cohn, Jonas. Der Sinn der gegenwärtigen Kultur: ein philosophischer Versuch. Leipzig: Verlag von Felix Meiner, 1914.
Górski, Artur. Ku czemu Polska szła. Kraków: M. Arct, 1919.
Grabmanna, Martin. Die Kulturphilosophie des hl. Thomas von Aquin. Augsburg: Verlag bei Benno Filser, 1925.
Hartmann, Nicolai. Ethik. Berlin: Walter de Gruyter, 1926.
Jaroszyński, Piotr. ‘Filozoficzne koncepcje kultury’. In: Powszechna encyklopedia filozofii, vol. 6. Lublin: PTTA, 2005, 138–140.
Jaspers, Karl. Die geistige Situation der Gegenwart, 5. Berlin: de Gruyter, 1933.
Jedynak, Stanisław. ‘Filozofia kultury Bogdana Nawroczyńskiego’. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska XXIX (2004), 115; http://dlibra.umcs.lublin.pl/Content/23539/czas16080_29_2004_8.pdf (access: 20.01.2018).
Kerschensteiner, Georg. Theorie der Bildung. Leipzig: B.G. Teubner, 1926.
Klepacz, Michał. Duchowieństwo wobec nowoczesnych prądów w szkole polskiej. Kielce: Drukarnia św. Józefa, 1930.
Klepacz, Michał. Kierunki organizacyjne oraz ideały wychowawcze we współczesnym szkolnictwie polskim. Katowice: Księgarnia Katolicka, 1937.
Kostkiewicz, Janina. ‘Humanistyczna pedagogika społeczna jako pogranicze i obszar wspólny z katolicką nauką społeczną. Szkic zagadnienia’. Polska Myśl Pedagogiczna 2 (2016), 51–81.
Kostkiewicz, Janina. Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918–1939. Kraków: Oficyna Wydawnicza “Impuls”, 2013.
Kuszyk-Bytniewska, Mariola. ‘Znaniecki Florian Witold’. In: Powszechna encyklopedia filozofii, vol. 9. Lublin: PTTA, 2008, 957–961.
Minrath, Hedwig. Der Gottesbegriff in der modernen Wertphilosophie. Berlin: F. Dümmlers Verlag, 1927.
Nawroczyński, Bogdan. ‘Pomoc Bratnia’. In: Nasza walka o szkołę polską 1901–1917. Opracowania, wspomnienia, dokumenty, vol. 1. Warszawa: Komitet Obchodu 25-lecia Walki o Szkołę Polską, 1932.
Nawroczyński, Bogdan. Życie duchowe. Zarys filozofii kultury. Kraków–Warszawa: Księgarnia Wydawnicza F. Pieczątkowski i S-ka, 1947.
Newman, John Henry. Grammaire de l’Asscatiment. Paris: par M-na Gaston, 1907.
Rickert, Heinrich. System der Philosophie. Tübingen: Verlag von J.C.B. Mohr, 1921.
Rubczyński, Witold. Filozofia życia duchowego, jego wytrzymałość, skuteczność i ład w świetle doświadczenia i krytyki. Poznań: Fiszer & Majewski, 1925.
Rubczyński, Witold. Problem kształtowania charakteru. Poznań–Warszawa–Wilno–Lublin: Księgarnia św. Wojciecha, 1938.
Sawicki, Franciszek. ‘Wiara i filozofia współczesna’. In: Księga pamiątkowa ku uczczeniu biskupstwa J.E. Księdza biskupa dr-a Stanisława Okoniewskiego. Pelplin: Seminarium Duchowne, 1936.
Sawicki, Franciszek. ‘Założenia filozoficzne katolickiej myśli społecznej’. In: Katolicka myśl społeczna. Pamiętnik III Studium Katolickiego. Poznań: NIAK, 1938.
Scheler, Max. Der Formalismus in der Ethik und die material Wertethik. Halle: Max Niemeyer, 1916.
Scheler, Max. Vom Ewigen im Menschen. Leipzig: Der Neue Geist – Verlag, 1923.
Sośnicki, Kazimierz. Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Warszawa: PZWS, 1967.
Suchodolski, Bogdan. ‘O trzech krańcowych kierunkach wychowawczych’. Ruch Pedagogiczny 4 (1947/1948), 315–316.
Suchodolski, Bogdan. ‘Pedagogika kultury’. In: Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa: Fundacja ‘Innowacja’, 1993, 547–552.
Swieżawski, Stefan. ‘Uprawa intelektu’. Prąd 30 (1936), 250–269.
Szuman, Stefan. Charakter jako wyższa forma przystosowania się do rzeczywistości. Lwów: Biblioteka Pedagogiczna, 1938.
Szuman, Stefan. ‘Światopoglądowe cierpienia młodzieży’. Kultura i Wychowanie 1 (1933–1934), 30–46.
Śleziński, Krzysztof. Aretologiczne podstawy pedagogiki. Kraków–Cieszyn: Wydawnictwo “Scriptum”, 2016.
Tröhler, Daniel. ‘The discourse of German Geisteswissenschaftliche Pädagogik – A contextual reconstruction’. Paedagogica Historica 39: 6 (2003), 759–778.
Windelband, Wilhelm. Präludien. Tübingen: Verlag von J.C.B. Mohr, 1924.
Wojnar, Irena. ‘Floriana Znanieckiego utopia humanistyczna’. In: Florian Znaniecki. Myśl społeczna a wychowanie – inspiracje dla współczesności, ed. Halina Rotkiewicz. Warszawa: ‘Żak’, 2001, 34–47.
Zarzecki, Lucjan. Charakter i wychowanie, 2nd supplemented ed. Warszawa: Gebethner and Wolff, 1924.
Zarzecki, Lucjan. Charakter jako cel wychowania. Warszawa: M. Arct, 1918.
Zarzecki, Lucjan. O idei naczelnej polskiego wychowania. Warszawa–Poznań: Wydawnictwo M. Arct, 1919.
Znaniecki, Florian. Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. Warszawa: PWN, 1974.
Żulińska, Barbara CR. Ku Zmartwychwstaniu. Zagadnienia pedagogiczne. Trenton–New York: Wydawnictwo Sióstr Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa, 1950.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, V (2019), Numer 5, s. 71-91
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Philosophy of Values as an Inspiration and the Basis of the Directions in the Development of Educational Science in Poland (1918–1939)
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 13.12.2019
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Angielski