Education of Polish Children and Youth in Digglefold and Gatooma, Southern Rhodesia, in 1943–1948
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEEducation of Polish Children and Youth in Digglefold and Gatooma, Southern Rhodesia, in 1943–1948
Data publikacji: 14.09.2023
Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 137 - 166
https://doi.org/10.4467/24504564PMP.23.007.18236Autorzy
Education of Polish Children and Youth in Digglefold and Gatooma, Southern Rhodesia, in 1943–1948
During World War II, between 10,000 and 20,000 Poles, mainly women and children – who had been evacuated from the Soviet Union together with the Polish Army in the USSR under the command of General Władysław Anders – found themselves in East-Central and Southern Africa. They were to live in settlements specially created for them. Schools were organized there for children and young people of school age. Among the best Polish schools in Africa were the junior high and high schools in Digglefold, and later also in Gatooma, Southern Rhodesia (now Zimbabwe). Both schools were referred to as the School Center, and were characterized by a high standard of education. The organization and curriculum were based on the pre-war Polish educational law and the teaching plan in force at the time. The teaching staff consisted of Polish teachers. The purpose of the schools was to educate and prepare the young generation of Poles for life, as well as to protect them from denationalization. After the war, most of the refugees did not want to return to Poland, which had become enslaved by the Soviet Union. They remained in exile, abiding by the values they had learned in the schools in Digglefold and Gatooma.
Edukacja polskich dzieci i młodzieży w Digglefold i Gatooma w Rodezji Południowej w latach 1943–1948
Podczas II wojny światowej od 10 tysięcy do 20 tysięcy Polaków, głównie kobiet i dzieci, ewakuowanych ze Związku Radzieckiego wraz z Armią Polską w ZSRR pod dowództwem generała Władysława Andersa, znalazło się w Afryce Środkowo-Wschodniej i Południowej. Mieli zamieszkać w specjalnie dla nich stworzonych osadach. Organizowano tam szkoły dla dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Do najlepszych polskich szkół w Afryce należały gimnazjum i liceum w Digglefold, a później także w Gatooma w Południowej Rodezji (obecnie Zimbabwe). Obie szkoły określane były jako Ośrodek Szkolny i charakteryzowały się wysokim poziomem nauczania. Organizacja i program nauczania oparte były na przedwojennym polskim prawie oświatowym i obowiązującym wówczas planie nauczania. Kadra nauczycielska składała się z polskich nauczycieli. Celem szkół było wykształcenie i przygotowanie do życia młodego pokolenia Polaków, a także ochrona przed denacjonalizacją. Po wojnie większość uchodźców nie chciała wracać do Polski zniewolonej przez Związek Radziecki. Pozostali na emigracji, przestrzegając wartości, których nauczyli się w szkołach w Digglefold i Gatoomie.
Act of March 11, 1932, on the Education System, Journal of Laws of the Republic of Poland 1932, No. 38, item 389.
Arnold, Leon. “Zadania nauczycielstwa polskiego w Afryce.” Polak w Afryce 18 (1943): 3.
Barański, Kamil. W trzy strony świata. Szkolnictwo polskie poza granicami kraju podczas drugiej wojny światowej. Hove: Caldra House, 1991.
Bartkowiak, Franciszek. “Ustawa z roku 1944 na tle angielskiej tradycji szkolnej.” Wiadomości Nauczycielskie 10–12 (1946): 7–9.
Boćkowski, Daniel. Czas nadziei. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR i opieka nad nimi placówek polskich w latach 1940–1943. Warszawa: Neriton, Wydawnictwo IH PAN Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, 1999.
Brzeziński, Józef. “Oaza młodości.” Polak w Afryce 17 (1945): 5.
Brzeziński, Józef. “Oaza młodości (zakończenie).” Polak w Afryce 17 (1945): 5. Brzeziński, Józef. “Piśmiennictwo młodzieżowe w Afryce,” Głos Polski 7 (1945):12.
Chmielewski, Witold. “Polish Junak Schools in the USSR in 1941–1942”, Paedagogica Historica 59/3 (2023), 510–527. https://doi.org/10.1080/00309230.2021.1900303.
Chmielewski, Witold. “Szkolnictwo polskie w Afryce Środkowo-Wschodniej i Południowej podczas II wojny światowej,” Przegląd Historyczno-Oświatowy 3–4 (2008): 61–74.
Chodzikiewicz, Kazimierz. “Co dalej?” Głos Polski 11–12 (1945), 3–4.
Chodzikiewicz, Kazimierz. “Do Uchodźców Polskich w Afryce.” Głos Polski 11–12 (1945): 3.
Chodzikiewicz, Kazimierz. “Nasze stanowisko.” Głos Polski 20 (1946): 1–2, 1, 2.
Chodzikiewicz, Kazimierz. “Niespłacony dług…,” Głos Polski 12 (1946): 1–2.
Chodzikiewicz, Kazimierz. “Po zlikwidowaniu urzędów polskich w Nairobi.” Głos Polski 16 (1947): 3–5.
Chruściel, Insp. “Szkolnictwo polskie we Wschodniej i Południowej Afryce.” Polak w Afryce 1–2 (1944): 2.
Copy of the confidential letter from S. Zaleski of July 21, 1943, to the Supreme Polish Scouting and Guiding Association in London, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 113.
Copy of the letter from S. Szczepański of March 25, 1944, to the MRDPE, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 104.
Dmuchowska, Sabina. “Nasza szkoła.” Płomyczek Afrykański 35 (1944): 1.
Gabiniewicz, Maria. “Reportaż z Afryki – 1988 rok.” In: Polskie Sybiraczki harcerki w Afryce 1942–1950, ed. Henryk Dąbkowski. Warszawa: Henryk Dąbkowski z Sybiraczkami-Afrykankami, 2002.
Głowacki, Albin. “Deportacje dzieci i młodzieży w głąb Związku Sowieckiego w latach 1940–1941.” In: Polskie dzieci na tułaczych szlakach 1939–1950, eds. Janusz Wróbel, Joanna Żelazko, 25–41. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2008.
Głowacki, Albin. Ocalić i repatriować. Opieka nad ludnością polską w głębi terytorium ZSRR (1943–1946). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1994.
Harcerstwo w Afryce 1941–1949, ed. Bronisław M. Pancewicz. Londyn: Harcerska Komisja Historyczna, 1985.
“Jak żyją repatrianci z Afryki.” Repatriant 4 (104) (1948): 4–5.
Kazimierczak, Kazimierz. Sprawozdanie z wizytacji osiedli Rodezji Północnej i Południowej w czasie od dn. 8. IX do 9.X.1943, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 106, l. 151–156.
“Komunikat Polskiego Komitetu Obywatelskiego w Nairobi.” Głos Polski 30 (1947): 9. Kot, Stanisław. Listy z Rosji do gen. Sikorskiego. Londyn: skł. gł. Jutro Polski, 1955.
Kowalik, Jan. “Czasopiśmiennictwo.” In: Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, vol. II, ed. Tymon Terlecki. Londyn: B. Świderski, 1965.
“Kronika harcerska.” Głos Polski 7 (1945): 11.
“Kronika harcerska.” Głos Polski 15 (1946): 14.
“Kronika harcerska.” Głos Polski 6 (1947): 12.
Królikowski, Roman. “Polacy w Afryce Wschodniej.” Kultura 9 (1949): 138–144.
Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, ed. Jacek M. Majchrowski. Warszawa: BGW, 1994.
Kurdybacha, Łukasz. “Szkolnictwo w Wielkiej Brytanii.” W drodze 16 (1943): 9.
Letter from A. Zawisza of June 10, 1944, to the MFA, AAN, Hoover Institution on War, Revolution and Peace (Stanford), Ministry of Foreign Affairs, microfilm 188, frame 227.
Letter from F. Zarzycki of March 2, 1944, to the MRDPE Delegation in Nairobi, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 104.
Letter from K. Kazimierczak of December 12, 1943, to J. Stańczyk, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 101, l. 231.
Letter from S. Zaleski of January 7, 1944, to the Ministry of Foreign Affairs, with a message for the MLW, the MRDPE, the MRDPE Delegate in Nairobi, and to the MLW Delegate in Nairobi, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 113.
Letter from the Consulate-General of the Republic of Poland of June 10, 1944, to the MFA, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 104.
“Lista 200 dzieci polskich przebywających w obozach w Afryce.” Repatriant 15 (115) (1948): 12.
M.B. “Gatooma, Przedstawienie „Zemsty” A. Fredry.” Nasz Przyjaciel 17 (108) (1947): 11.
“Memorandum.” Głos Polski 20 (1946): 2–3.
Merwin, Bertold. “Jak mamy nauczać.” Głos Polski 3 (1946): 14.
Merwin, Bertold. “Jak mamy nauczać? (dokończenie).” Głos Polski 4 (1946): 5–6.
N.K. “Harcerstwo polskie we Wschodniej Afryce.” Polak w Afryce 6 (1943): 8.
Nadający informacje: Roman Kunda, Krzeszów pow. Kamieniec Góra, Dolny Śląsk. Osiedle Gatooma Południowa Rodezja, IPN BU 00 231/50.t.9, l. 85.
Ney-Krwawicz, Marek. “‘Polak w Afryce’ o młodszych i najmłodszych uchodźcach polskich w ZSRR w Afryce w latach 1943–1945.” Dzieje Najnowsze 4 (2020): 25–54.
Obozy w Afryce Wschodniej, MBP, November 19, 1947.
Osoby podejrzane oraz członkowie II-go Oddziału na terenie Wschodniej Afryki. Ewidencja osób podejrzanych, IPN BU 00 231/150/10/183/IV/10, Operational Group in Dziedzice. Case File No. 34a, l. 102.
Quarterly report for the period from April 1 to June 30, 1944, HI-MFA, microfilm 188, frame 305.
Raport personalny z Afryki Wschodniej (uchodźcy – repatrianci) from the second half of 1946, IPN BU 00 231/150/10/183/IV/10, l. 85, 86.
Reginek, Tomasz. Ogólne sprawozdanie o osiedlach uchodźców polskich w Afryce, PISM, Typescripts and Manuscripts, Archives Ref. No. B.1729.
Report on the state of education for the first quarter of 1944, HI-MFA, microfilm 188.
Report on the state of education for the first quarter of 1944, HI-MFA, microfilm 188.
Report on the state of education for the period from January 1 to April 30, 1945, PISM, Typescripts and Manuscripts, Archives Ref. No. B.1853.
Report on the state of education for the period from July 1 to September 30, 1944, HI-MFA, microfilm 188, frame 374.
School year 1947. Report of the Management of Gatooma State General Education Junior High School and Humanities High School (Southern Rhodesia), IPN Po 772/4, k. 9–15, 23.
School year 1948. Report of the Management of Gatooma State General Education Junior High School and Humanities High School (Southern Rhodesia), IPN Po 772/5, l. 12–16.
S.S. “Egzamin dojrzałości w Afryce Wschodniej i obu Rodezjach.” Głos Polski 4 (1947).
Schemat kontaktów. Obozy w Afryce Wschodniej, centrala w Nairobi, IPN BU 00 231/150/10/ 183/ IV/10, Operational Group in Dziedzice. Case File No. 34, l. 127.
Seweryn-Spławska, Władysława. Harcerki w Związku Harcerstwa Polskiego. Początki i osiągnięcia w Kraju oraz lata 1939–1949 poza Krajem. Londyn: Główna Kwatera Harcerek ZHP poza Krajem, 1993.
Siedlecki, Julian. Losy Polaków w ZSRR w latach 1939–1986. London: Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Gryf Publications, 1987.
Sprawozdanie dyrekcji Państwowego Gimnazjum Ogólnokształcącego i Liceum Humanistycznego Gatooma (Południowa Rodezja), IPN Po 772/4, Rok szkolny 1947, l. 4, 17, 21.
Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum Żeńskiego Ogólnokształcącego w Digglefold (Płd. Rodezja) za rok szkolny 1944, IPN Po 772/1, l. 19.
Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Żeńskiego Liceum Humanistycznego i Gimnazjum Ogólnokształcącego w Digglefold (Płd. Rodezja) za rok szkolny 1945, Institute of National Remembrance, Po 772/2, l. 70.
Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Żeńskiego Liceum Humanistycznego i Gimnazjum Ogólnokształcącego w Digglefold (Płd. Rodezja) za rok szkolny 1946. Annual Report of Polish Secondary School at Digglefold Southern Rhodesia, IPN Po 772/3, l. 7, 21.
Sprawozdanie statystyczne Konsulatu Generalnego RP w Salisbury na dzień 2 stycznia 1944. Stan kompetencji Południowa Rodezja, PISM, team: Ministry of Foreign Affairs, Archives Ref. No. A. 11.E/705. Sprawozdanie statystyczne Konsulatu Generalnego RP w Salisbury, January 2, 1944, PISM, MFA, Archives Ref. No. A. 11.E/705.
Sprawozdanie szkoły powszechnej oraz gimnazjum i liceum za okres 23 VIII–4 XII 1941 r., PISM, MRDPE, Archives Ref. No. A. 19.I/14.
Sprawozdanie szkoły powszechnej oraz gimnazjum i liceum za okres od 23 VIII 5 XII br., Livingstone, December 17, 1941, PISM, Archives Ref. No. A. 19.I/14.
Sprawozdanie z podróży służbowej zastępcy delegata Tadeusza Kopcia do Południowej i Północnej Rodezji oraz Nyssalandu w czasie od 24. I do 31. III 1943, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 106, l. 72–74.
Sprawozdanie za okres od 1 VIII do 1 XI 1943 roku przy piśmie M. Staszewskiego – wz. Delegata MLW w Nairobi z 22 stycznia 1944 roku do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej w Londynie, AAN, MLW in exile, Archives Ref. No. 106, l. 178.
Sprawozdanie za okres od 1 XI do 31 XI 1942 r., Archiwum Akt Nowych in Warsaw, team: Ministry of Labor and Welfare of the Polish government-in-exile in London, Archives Ref. No. 106, l. 41.
Stasierski, Kazimierz. “Polskie Gimnazjum i Liceum w Algierze w czasie II wojny światowej.” Przegląd Historyczno-Oświatowy 2 (1961): 183–194.
Stawecki, Piotr. Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Bellona, 1994.
Szczepański, Seweryn. “Do P.P. Nauczycielstwa, Pracowników Administracji Szkolnej oraz Młodzieży Szkół Polskich w Afryce.” Głos Polski 11–12 (1945): 3.
Szczepański, Seweryn. “Los szkolnictwa polskiego w Afryce.” Głos Polski 16 (1947): 5–6. Szczepański, Seweryn. “Polskie tradycje wychowawcze.” Polak w Afryce 21–22 (1943): 3. Szczepański, Seweryn. “Przemówienie Delegata Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego p. Seweryna Szczepańskiego.” Polak w Afryce 21–22 (1943): 1.
Szczepański, Seweryn. “Rocznica powstania 1863 roku.” Polak w Afryce 4 (1944): 3.
“Uroczystość sodalicyjna w Digglefold.” Nasz Przyjaciel 16 (59) (1945): 11–12.
“Uroczystość sodalicyjna w Digglefold.” Nasz Przyjaciel 21 (88) (1946): 11.
“W Digglefold.” Płomyczek Afrykański 35 (1944): 7–12.
Wróbel, Janusz. “Polacy w Afryce Wschodniej i Południowej 1941–1950.” Zeszyty Historyczne 115 (1996): 73–121.
Wykaz nauczycieli przedszkoli, szkół powszechnych, średnich ogólnokształcących i zawodowych oraz personelu administracyjnego według stanu z dnia 1 września 1944 r., PISM, MRDPE, Archives Ref. No. A. 19.II/6.
Wykaz przedszkoli, szkół powszechnych, średnich ogólnokształcących i zawodowych oraz personelu administracyjnego w/g stanu z dnia 1-ego września 1943 r., podległych Delegaturze Ministerstwa WRiOP w Nairobi, Polish Institute and Sikorski Museum, London, team: Ministry of Religious Denominations and Public Enlightenment, Archives Ref. No. A. 19.II/6.
Zins, Henryk. Afryka i Europa. Od piramid egipskich do Polaków w Afryce Wschodniej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2001.
Zins, Henryk. Polacy w Afryce Wschodniej. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, 1978.
“Z osiedli.” Głos Polski 7 (1945): 10.
“Z osiedli.” Głos Polski 8 (1947): 10.
“Z osiedli.” Głos Polski 29 (1947): 10.
Informacje: Polska Myśl Pedagogiczna, IX (2023), Numer 9/1 Pedagogika konserwatywna, s. 137 - 166
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Education of Polish Children and Youth in Digglefold and Gatooma, Southern Rhodesia, in 1943–1948
Education of Polish Children and Youth in Digglefold and Gatooma, Southern Rhodesia, in 1943–1948
Uniwersytet Ignatianum w Krakowie, Mikołaja Kopernika 26, Kraków
ul. Mikołaja Kopernika 26, Kraków, Polska
Publikacja: 14.09.2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 463
Liczba pobrań: 268
Sugerowane cytowania: Chicago