Geneza świadomej zgody w medycynie krajów anglojęzycznych. Od narkozy do świadomości i od kontraktu do praw
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEGeneza świadomej zgody w medycynie krajów anglojęzycznych. Od narkozy do świadomości i od kontraktu do praw
Data publikacji: 01.2024
Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 2, s. 9 - 28
https://doi.org/10.4467/12311960MN.23.036.19086Autorzy
Geneza świadomej zgody w medycynie krajów anglojęzycznych. Od narkozy do świadomości i od kontraktu do praw
Origins of informed consent in medicine in English-speaking countries. From narcosis to consciousness and from contract to rights
The text presents the origins of informed consent in medical practice and research, with a special focus on English-speaking countries. The introduction of anesthesia into medical practice resulted in the emergence of a new group of injured patients who operated in the unconscious state, have no control over medical intervention, and complain that they were subjected to procedures to which they did not agree. The second impulse is experimenting involving humans in the 18th and 19th centuries, some cases gain considerable publicity (e.g. infection with pathogens) and led to high-profi le trials in which the argument of patients’ consent to participate in a non-therapeutic experiment appeared. In the case of therapeutic experiments, the principle of the patient’s benefi t prevails over his autonomy. The third factor is a gradual transition from the individual approach of the doctor to the patient, based on virtue ethics, to understanding the relationship between the doctor and the patient in terms of a contract. Then, the transition from the contract to general rights and the formulation of general patient rights.
Źródła
Deklaracja Genewska, tłum. M. Czarkowski, R. Krajewski, Ośrodek Bioetyki Naczelnej Rady Lekarskiej, Warszawa 2017, https://nil.org.pl/uploaded_files/art_1585658759_deklaracja-genewska2.pdf.
Gregory J., Lectures on the Duties and Qualifi cations of a Physician, W. Strahan, London 1772, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6502118/, https://books.google.pl/books?id=clll10CdlkC&pg=PP7&source=kp_read_button&hl=en&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.
Kielanowski T. (red.), Etyka i deontologia lekarska, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1985.
Kodeks Etyki Lekarskiej z 2003 r.
Percival Th., Medical ethics, J.H. Parker, London 1803.
Sawicki J., Przymus leczenia i eksperyment lekarski w świetle prawa, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1964.
The Code of Hammurabi, tłum. L.W. King, pkt 218–219, https://avalon.law.yale.edu/ancient/hamframe.asp.
Udzielanie świadomej zgody, Naczelna Izba Lekarska, https://nil.org.pl/dla-lekarzy/prawo/dokumentacja-medyczna/4262-udzielenieswiadomej-zgody.
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz.U. z 2022 r. nr 0, poz. 2123.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. z 2022 r., nr 0, poz. 1138.
Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz.U. z 2022 r. nr 0, poz. 1731.
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz.U. z 2023 r. nr 0, poz. 1284.
Opracowania
Bazzano L.A., Durant J., Brantley P.R., A Modern History of Informed Consent and the Role of Key Information, “The Ochsner Journal” 2022, vol. 21, no. 1.
Boratyńska M., Wolny wybór. Gwarancje i granice pacjenta do samostanowienia, Instytut Problemów Ochrony Zdrowia, Warszawa 2012.
Chamaupou G., Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i w XIX w., tłum. J. Bodzińska, K. Thiel-Jańczak, Słowo-Obraz-Terytoria, Gdańsk 2012.
Foucault M., Narodziny kliniki, tłum. P. Pieniążek, KR, Warszawa 1999.
Krzyżewska B., Kodeks Norymberski a autonomia jednostki, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2016, vol. 14, no. 3.
Lalkhen A.-G., Ból. Mózg, opioidy i zagadki medycyny, tłum. Ł. Müller, Znak, Kraków 2021.
Maehle A-H., ‘God’s ethicist’: Albert Moll and his medical ethics in theory and practice, “Medical history” 2012, vol. 56, no. 2.
Morton W.J., Westwood M., Informed consent in children and adolescents, “Paediatrics & child health” 1997, vol. 2, no. 5.
Nowacka M., Johna’a Locke’a rozumienie osoby ludzkiej jako źródło współczesnej koncepcji autonomii pacjenta, „Studia z Historii Filozofii” 2019, nr 1(10).
Patuzzo S., Giada G., Rosagemma C., Thomas Percival. Discussing the Foundation of Medical Ethics, “Acta Biomedica Atenei Parmensis” 2018, vol. 89, no. 3.
Sokol D.K., How the doctor’s nose has shortened over time; a historical overview of the truth-telling debate in the doctor-patient relationship, “Journal of Royal Society of Medicine” 2006, vol. 99, no. 12.
Strządała A., Od Galtona do Watsona: przemiany pojmowania eugeniki w XIX i XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2010.
Varelius J., The value of autonomy in medical ethics, “Medicine, health care, and philosophy” 2006, vol. 9, no. 3.
Vollmann J., Winau R., Informed consent in human experimentation before the Nuremberg code, “British Medical Journal (Clinical research ed.)” 1996, vol. 313, no. 7070.
Uzarczyk K., Niechciane dzieci nazizmu: eugeniczna eutanazja w dziecięcej klinice psychiatrycznej w Lublińcu w latach 1942–1944, [w:] J. Kolbuszewski (red.), Problemy współczesnej tanatologii: medycyna, antropologia kultury, humanistyka, Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, Wrocław 2012.
Uzarczyk K., Podstawy ideologiczne higieny ras i ich realizacja na przykładzie Śląska w latach 1924–1944, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2002.
Informacje: Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 2, s. 9 - 28
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Geneza świadomej zgody w medycynie krajów anglojęzycznych. Od narkozy do świadomości i od kontraktu do praw
Origins of informed consent in medicine in English-speaking countries. From narcosis to consciousness and from contract to rights
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Publikacja: 01.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 278
Liczba pobrań: 185