FAQ

Działania medyczne w notatkach lekarzy z okresu powstania styczniowego

Data publikacji: 01.2024

Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 2, s. 65 - 86

https://doi.org/10.4467/12311960MN.23.039.19089

Autorzy

Maria Joanna Turos
Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1343-9218 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Działania medyczne w notatkach lekarzy z okresu powstania styczniowego

Abstrakt

Medical activities in doctors’ notes from the period of the January Uprising

The work shows one of the less known issues related to the January Uprising, regarding helping insurgents injured in the fighting. These activities were much more difficult, which prompted Polikarp Girsztowt and other members of the Medical Commission to establish the institution of “wandering surgery”. It also presents profi les of doctors and documentation of their work, which in various forms was transmitted even to foreign periodicals - here Austrian ones, which allowed wider circles of European society to become familiar with the problems they encountered.

Bibliografia

Źródła

Białokur Fr., Materjały do opracowania służby zdrowia w powstaniu styczniowem 1863–1864, „Lekarz Wojskowy” wrzesień 1926, r. VII, t. VIII, nr 3.

Białokur Fr., Materjały do opracowania służby zdrowia w powstaniu styczniowem 1863–1864. Dokończenie, „Lekarz Wojskowy” listopad–grudzień 1926, r. VII, t. VIII.

Białokur Fr. Postępy w organizacji służby zdrowia w powstaniu styczniowem, „Lekarz Wojskowy” 1927, nr 1.

Białokur Fr., Dr. Med. Franciszek Gluziński komisarz rządu narodowego na powiat kolski, Biblioteka Oficerskiej Szkoły Sanitarnej i Główna Księgarnia Wojskowa, Warszawa 1928.

Frankowski J., Ludomir Benedyktowicz (1844–1926) – artysta niezłomny, „Studia i Materiały Ośrodka Kultury Leśnej” 2009, nr 8.

Giller A., Dr. Polikarp Girsztowt. Wspomnienie, „Ruch Literacki” 1.12.1877 r., nr 49, r. 4.

Girsztowt P., Odczyty i postrzeżenia chirurgiczne, w Drukarni „Gazety Polskiej”, Warszawa 1869.

112 „Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” t. I, Serya V (Ogólnego tomu LVII) Warszawa 1867, s. 418.

Gregorowicz K., Praktyczna nauka opatrywania przypadkowych skaleczeń, stłuczeń i ran oraz pielęgnowanie chorych, Dr. Krokoszyńskiego, Warszawa 1863.

Hydrops genu chronicus permagnus cum vegetationibus in articulation et hypertrophia bursae synovialis – sanatio przez Prof. Dra. Karola Gilewskiego, „Przegląd Lekarski” 6.08.1864 r., nr 32.

Klukowski Z., Lekarze w powstaniu 1863. Polegli w boju, zamordowani i straceni z wyroków sądu, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny oraz Historii Nauk Przyrodniczych” 1926, t. 4, z. 2.

Kośmiński St., Słownik lekarzów polskich, Nakł. autora, Warszawa 1883.

Męczkowski W., Służba zdrowia w wojsku polskiem, [w:] Pierwszy zjazd poświęcony medycynie wojskowej, Warszawa 1918.

„Militararztliche Zeitung”. Bellage zur „Wiener Medizinal Halle Nr. 2” 11.01.1863 r., nr 1.

„Militararztliche Zeitung” 30.08. 1863 r., nr 16.

„Militararztliche Zeitung” 1.11.1863 r., nr 20.

„Militararztliche Zeitung” 22.11.1863 r., nr 21.

„Militararztliche Zeitung” 13.12.1863 r., nr 22.

Mnogie rany postrzałowe kłute i cięte napisał Dr. Rieger, „Przegląd Lekarski” 8.04.1965 r., nr 14.

„Der polnische Aufstand vom arztl. Standpunkte betrachtet” von Dr. Franz von Niedzwiedzki, „Wiener Medizinal Halle” 27.12.1863 r., nr 52.

Odczyty i postrzeżenia chirurgiczne Dra. P. Girsztowta, w Drukarni „Gazety Polskiej”, Warszawa 1869.

„Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego”, Serya VI, t. 5 (ogólnego zbioru LI).

„Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego”, Serya IV, t. 6 (ogólnego zbioru t. LII).

„Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” 1864, t. LI (Tom V) Serya 6.

„Pamiętnik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” 1867, Serya V, t. I (Ogólnego tomu LVII).

Piłsudski J., Rok 1863, Biblioteka Orła Białego, Palestyna 1944.

Powstanie polskie ze stanowiska lekarskiego przez Dra. Franciszka Niedźwiedzkiego, „Chwila” 13.01.1864 r., nr 9.

Skandalakis P.N., Lainas P., Zoras O., Skandalakis J.E., Mirilas P., To afford the wounded speedy assistance”: Dominique Jean Larrey and Napoleon, „World J. Surg.” sierpień 2006, nr 30(8).

Sokolewicz W., Farmaceuci w powstaniu styczniowym, Nakł. mag. farm. Fr. Heroda, Warszawa 1931.

Sokołowski T., Lecznictwo chirurgiczne w szpitalach powstańczych 1863–1864, „Lekarz Wojskowy” 1935, t. 25, nr 7.

Sommer F., O wypiłowaniu stawu łokciowego, De resectione cubiti, Drukarnia „Gazety Polskiej” 1864.

Śniadkowski A., Spostrzeżenia o ranach postrzałowych i krótki opis ważniejszych przypadków wraz z ich statystyką, „Rocznik Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego” 1866, Serya IV, t. IX (og. zbioru LIV). „Tygodnik Lekarski” 9.10.1862 r., nr 41.

„Wiener Medizinal Halle” 24.05.1863 r., nr 21, R. IV.

Wieniawski T., Uwagi lekarskie nad chorobami w szpitalu Szczebrzeskim w roku 1847, „Tygodnik Lekarski” 1848, nr 18 i 20.

Zembrzuski L., Rys dziejów chirurgji wojennej polskiej, Warszawa 1919.

Zieliński S., Bitwy i potyczki 1863–1864: na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu, Rapperswill 1913.

Opracowania

Hanecki M., Konopka St., Rożniatowski T., Woźniewski Z., Wiedeńskie czasopismo lekarskie z r. 1863 o służbie zdrowia w powstaniu styczniowym, „Archiwum Historii Medycyny” 1963, nr 3–4.

Kieniewicz A., Wspomnienia. Tu za: I. Domańska-Kubiak, Zakątek pamięci, „Iskry”, Warszawa 2004.

Klukowski Z., Szpital w Szczebrzeszynie, „Archiwum Historii Medycyny” 1981, XLIV, nr 2/3.

Lisowski W., Polska służba zdrowia w powstaniach narodowych 1794–1944, BELLONA, Warszawa 2006.

Ludomir Benedyktowicz artysta – leśnik 1844–1926, Ośrodek Kultury Leśnej Gołuchów 2011.

Noszczyk W., Zarys dziejów chirurgii polskiej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.

Okońska A., Paleta z mazowieckiej sosny, t. I, IW. „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1968.

Polski A., Kasprzak A., W hołdzie przeszłości miejsca pamięci powstania styczniowego w województwie lubelskim, Lublin–Fajsławice 2012.

Zabielski L., Rzeczpospolita powstańcza 1863 r., [w:] K. Myśliński, A.A. Witusik (red.), Spojrzenia w przeszłość Lubelszczyzny, Lublin 1974.

Strony internetowe

https://polona.pl/item/chwila-r-2-nr-25-31-stycznia-1864-dod,MzA3NjM0MTQ/0/#info:metadata.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 2, s. 65 - 86

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Działania medyczne w notatkach lekarzy z okresu powstania styczniowego

Angielski:

Medical activities in doctors’ notes from the period of the January Uprising

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1343-9218

Maria Joanna Turos
Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1343-9218 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Warszawski Uniwersytet Medyczny
ul. Żwirki i Wigury 61, 02-091 Warszawa, Polska

Publikacja: 01.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Maria Joanna Turos (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski