FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

Centrale syjonistyczne w Krakowie (1919–1939)

Data publikacji: 2021

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2017, XXIII, s. 135 - 157

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.17.005.14659

Autorzy

Wojciech Jaworski
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Centrale syjonistyczne w Krakowie (1919–1939)

Abstrakt

Władze Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej (od 1920 r. Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej i Śląska) pełniły od 1919 r. rolę dzielnicowej centrali syjonistycznej w Krakowie. Obejmowała ona początkowo swym działaniem byłą Galicję Zachodnią po rzekę San na wschodzie. W 1920 r. obszar działania centrali powiększył się o część przyłączonego do Polski Śląska Cieszyńskiego, a w 1922 r. część Górnego Śląska. Początkowo skupiała ona wszystkie nurty żydowskiego ruchu narodowego z wyjątkiem partii robotniczej Poalej Syjon-Prawicy. Decydującą rolę w działalności centrali do 1936 r. odgrywał postępowy rabin Ozjasz Abraham Thon, choć od 1926 r. ulegała ona osłabieniu. W 1925 r. powstała samodzielna dzielnicowa struktura władzy ortodoksyjno-syjonistycznej partii Mizrachi, a w 1927 r. lewicowej Hitachduth, co dało początek odrębnym centralom. W 1926 r. ujawniła się w ramach Organizacji Syjonistycznej Małopolski Zachodniej i Śląska grupa syjonistów-rewizjonistów, która w 1931 r. przekształciła się w samodzielną partię z własną centralą dzielnicową. Wobec słabości obu partii lewicowych Hitachduth i Poalej Syjon-Prawicy w latach 1934–1936 nastąpiło ich połączenie.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie, sygn. 961, 962, 1062.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Starostwo Grodzkie Krakowskie, sygn. 29/218/108 (dawna sygn. StGKr 108), 29/218/133 (dawna sygn. StGKr 133), 29/218/134 (dawna sygn. StGKr 134).

Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Wojewódzki Krakowski, sygn. 29/206/534 (dawna sygn. UWKr 265), 29/206/535 (dawna sygn. UWKr 266), 29/206/540 (dawna sygn. UWKr 271), 29/206/541 (dawna sygn. UWKr 272), 29/206/544 (dawna sygn. UWKr 275), 29/206/546 (dawna sygn. UWKr 277), 29/206/548 (dawna sygn. UWKr 279), 29/206/551 (dawna sygn. UWKr 282), 29/206/554 (dawna sygn. UWKr 285), 29/206/556 (dawna sygn. UWKr 287), 29/206/559 (dawna sygn. UWKr 290), 29/206/561 (dawna sygn. UWKr 292), 29/206/562 (dawna sygn. UWKr 293).

Prasa

„Nasz Przegląd” 1924, nr 266.

„Nowy Dziennik” 1919, nr 79, 86–88, 93; 1921, nr 84, 87, 104, 292, 293; 1924, nr 161, 212, 277–279; 1925, nr 59, 118, 121, 125, 126; 1926, nr 4–6, 140, 146, 166, 245, 247–249; 1927, nr 68, 290, 308; 1928, nr 6, 294–298, 302; 1929, nr 149, 153, 298; 1930, nr 8–13, 25–27, 289; 1931, nr 56, 59, 60, 340, 341; 1932, nr 8, 9, 14, 15, 21; 1933, nr 128, 134; 1934, nr 18, 38, 51, 52, 62, 63; 1935, nr 42, 43, 46; 1936, nr 47–52, 55–57, 59, 66, 312; 1937, nr 46, 48, 55; 1938, nr 3, 87, 112; 1939, nr 86, 87, 97.

„Trybuna Narodowa” 1934, nr 4, 5; 1936, nr 25; 1937, nr 40.

Opracowania

Friedman Filip: Rozwój żydowskiego ruchu narodowego w Galicji i walka o prawa narodowe. W: Żydzi w Polsce odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa i kulturalna, t. 1. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej [1932], s. 396–399.

Friedman Filip: Żydowski ruch robotniczy w Galicji. W: Żydzi w Polsce Odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa, kulturalna, t. 1. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej [1932], s. 399–401.

Jaworski Wojciech: Struktura i wpływy syjonistycznych organizacji politycznych w Polsce w latach 1918–1939. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1996.

Jaworski Wojciech: Syjoniści wobec rządu polskiego w okresie międzywojennym. Sosnowiec: Wojciech Jaworski, 2002.

Mendelsohn Ezra: Zionizm in Poland. The formative years 1915–1926. New Haven–London: Yale University Press, 1981.

Schiper Ignacy: Dzieje syjonizmu na ziemiach polskich (do 1918 r.). W: Żydzi w Polsce Odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa, kulturalna, t. 1. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej [1932], s. 518–530.

Schiper Ignacy: Żydzi galicyjscy w ostatnim roku pożogi wojennej. W: Żydzi w Polsce Odrodzonej. Działalność społeczna, gospodarcza, oświatowa, kulturalna, t. 1. Red. Ignacy Schiper, Arjeh Tartakower, Aleksander Hafftka. Warszawa: Żydzi w Polsce Odrodzonej [1932], s. 419–422.

Walicki Jacek: Ruch syjonistyczny w Polsce w latach 1926–1930. Łódź: Uniwersytet Łódzki. Centrum Badań Żydowskich, 2005.

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2017, XXIII, s. 135 - 157

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Centrale syjonistyczne w Krakowie (1919–1939)

Angielski:

Zionist headquarters in Krakow (1919–1939)

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Wojciech Jaworski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 381

Liczba pobrań: 595

<p> Centrale syjonistyczne w Krakowie (1919–1939)</p>