FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Cenzura wobec Głosu Katolickiego na przełomie lat 40. i 50. XX wieku

Data publikacji: 28.02.2018

Zeszyty Prasoznawcze, 2017, Tom 60, Numer 3 (231), s. 596-611

https://doi.org/10.4467/22996362PZ.17.036.7333

Autorzy

Piotr Swacha
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, Polska
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Cenzura wobec Głosu Katolickiego na przełomie lat 40. i 50. XX wieku

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza ingerencji cenzorskich dokonywanych w Głosie Katolickim na przełomie lat 40. i 50. XX wieku. Podstawą źródłową badania są materiały wytworzone przez: Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk w Poznaniu (głównie sprawozdania z ingerencji oraz oceny pisma), Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk w Warszawie (wytyczne oraz biuletyny instruktażowe) oraz Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej (informacje o nakładach pism katolickich). Przeprowadzono analizę ilościową ingerencji w latach 1948 i 1950 oraz dokonano charakterystyki wykluczanych z druku treści. W badanym okresie cenzura najczęściej uniemożliwiała poznańskiemu pismu zamieszczanie sformułowań sugerujących, że Kościół katolicki oraz osoby wierzące w Polsce podlegają represjom ze strony władz. Liczną kategorię konfi skowanych materiałów stanowiły również teksty wskazujące na konfl ikt wartości, do których odwoływało się chrześcijaństwo i marksizm.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Archiwalia

Archiwum Państwowe w Poznaniu (APP), Zespół: Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk (WUKPPiW): [1] Zarządzenia, wytyczne i instrukcje dotyczące kontroli wydawnictw wyznaniowych 1948–1965, sygn. 6. [2] Oceny cenzorskie prasy wyznaniowej 1945–1955, sygn. 53. [3] Biuletyny instrukcyjno-szkoleniowe 1945–1961, sygn. 4. [4] Ingerencje dotyczące Głosu Katolickiego 1949, sygn. 187. [5] Kontrola prewencyjna Głos Katolicki 1948, sygn. 185. [6] Ingerencje dotyczące Głosu Katolickiego 1950, sygn. 188. [7] Ingerencje dotyczące Głosu Katolickiego 1948, sygn. 186. [8] Ingerencje dotyczące Głosu Katolickiego 1950, sygn. 189.

Archiwum Akt Nowych w Warszawie (AAN), Zespół: Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej (KC PPR): [1] Periodyki katolickie, sygn. 295/X/86. [2] Zespół: Komitet Centralny Polskiej Partii Robotniczej: Okólnik nr 51 Wydziału Propagandy i Agitacji, sygn. 295/X-69 (MF 2152/10).

Akty prawne

Dekret z dnia 25 IX 1945 r. Prawo małżeńskie, DzU 1945, nr 48, poz. 270.

Dekret z 25 IX 1945 r. Przepisy wprowadzające prawo małżeńskie, DzU 1945, nr 48, poz. 271.

Wydawnictwa zwarte i artykuły

Augustyński Z. (2000). Zawiłe koleje przeznaczenia. Tyczyn.

Bagiński K. (1981). Cenzura w Polsce. Warszawa.

Encyklopedia Katolicka (2008). T.XII, Lublin.

Habielski R. (2009). Polityczna historia mediów w Polsce w XX wieku. Warszawa.

Kamińska K. (2013a). Główny Urząd Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk wobec Tygodnika Powszechnego na przełomie lat 50. i 60. ub. wieku. Studia Medioznawcze, nr 4, s. 95–111.

Kamińska K. (2013b). Początki cenzury. W: M.Jabłonowski, W.Jakubowski, T.Krawczak (red.). Zwrot polityczny ’48. Między polską drogą a projektem uniwersalnym (s. 225–235). Warszawa.

Kamińska K. (2015). Central Office of Controll of the Press, Publications and Performance against the Catholic press in the late 50th and 60th. The case of Tygodnik Powszechny. W: M.Łosiewicz, A.Ryłko-Kurpiewska (red.). Social and Political Role of the Media, t. 2 (s. 145–161). Galway–Gdynia.

Krawczak T. (2013). Kościół w Polsce w 1948 roku. W: M.Jabłonowski, W.Jakubowski, T.Krawczak (red.). Zwrot polityczny ’48. Między polską drogą a projektem uniwersalnym (s. 383–410). Warszawa.

Mazur M. (2009). O człowieku tendencyjnym… Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944–1956. Lublin.

Nałęcz D. (1994) (oprac.). Dokumenty do dziejów PRL. Główny Urząd Kontroli Prasy 1945–1949. Warszawa.

Noszczak B. (2008). Polityka państwa wobec Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w okresie internowania prymasa Stefana Wyszyńskiego 1953–1956. Warszawa.

Paszkiewicz L. (2007). Gazeta Ludowa. Próba walki o wolność myśli i słowa. Toruń.

Pietrzkiewicz I., Rogoż M. (2011). Prewencyjne ingerencje cenzorskie w Tygodniku Powszechnym na przełomie lat 40. i 50. Rocznik Historii Prasy Polskiej, nr 1–2, s. 143–170.

Romek Z. (2010a). Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970. Warszawa.

Romek Z. (2010b). Nadzieje na demokratyczną cenzurę w latach 1944–1945. W: B.Brzostek, J.Eisler, D.Jarosz (red.). Niepiękny wiek XX (s. 329–342). Warszawa.

Swacha P. (2007). Cenzura komunistyczna instrumentem walki politycznej ze Stanisławem Mikołajczykiem. W: J.Gmitruk (red). Nie traćcie wiary w lepszą przyszłość. Myśl i działalność polityczna Stanisława Mikołajczyka (s. 235–262). Warszawa.

Swacha P. (2008). „Komunikaty” Polskiego Stronnictwa Ludowego jako element zmagań ludowców z komunistyczną cenzurą. Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego, nr 35, s. 127–140.

Swacha P. (2010). Cenzura wobec prasy Polskiego Stronnictwa Ludowego (1945–1947). W: R.Habielski, D.Rafalska (red.). Aparat represji wobec inteligencji w latach 1945–1956 (s. 137–154). Warszawa.

Swacha P. (2012). Cenzura względem Polski Ludowej – wielkopolskiego pisma Polskiego Stronnictwa Ludowego (1945–1947). Przegląd Politologiczny, nr 4, s. 229–242.

Swacha P. (2014). Cenzura wobec problematyki „odwilży” 1956 roku na łamach Gazety Poznańskiej. Zeszyty Prasoznawcze, nr 1, s. 76–93.

Węcławski M. (2006). Przewodnik 50 lat temu. Przewodnik Katolicki, nr 49, s. 17–18.

Wierzbicki M. (2010). Młodzież w Polsce Ludowej (1945–1956). W: R.Habielski, D.Rafalska. Aparat represji wobec inteligencji w latach 1945–1956 (s. 99–122). Warszawa.

Zaremba M. (2012). Wielka Trwoga. Polska 1944–1947. Ludowa reakcja na kryzys. Warszawa.

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2017, Tom 60, Numer 3 (231), s. 596-611

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Cenzura wobec Głosu Katolickiego na przełomie lat 40. i 50. XX wieku

Angielski:
Censorship interferences in Głos Katolicki during late forties and early fifties of the 20th century

Autorzy

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Nowoursynowska 166, 02-787 Warszawa, Polska

Publikacja: 28.02.2018

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Piotr Swacha (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Cenzura wobec Głosu Katolickiego na przełomie lat 40. i 50. XX wieku

cytuj

Pobierz PDF Pobierz

pobierz pliki

RIS BIB ENDNOTE