„Żywe głosy, żywe losy”. Demokratyzacja historii w reportażach Swietłany Aleksijewicz i Małgorzaty Rejmer

Anna Karonta

„Żywe głosy, żywe losy”. Demokratyzacja historii w reportażach Swietłany Aleksijewicz i Małgorzaty Rejmer

Data publikacji: 2021

Wielogłos, 2021, Numer 3 (49) 2021, s. 83 - 96

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.022.15037

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

„Żywe głosy, żywe losy”. Demokratyzacja historii w reportażach Swietłany Aleksijewicz i Małgorzaty Rejmer

Abstrakt

“Living Voices, Living Fortunes”. Democratization of History in Reportages of Svetlana Alexievich and Malgorzata Rejmer

The article analyzes the causative, emancipatory potential of the reportage of testimony, which going beyond its reporting function becomes a new form of liberating the voices of the victims of communist regimes and „remémoration” of the past. Svetlana Alexievich’s Secondhand Time: The Last of the Soviets and Małgorzata Rejmer’s Mud Sweeter than Honey. Voices from Communist Albania generate a space for reckoning with undemocratic past where it becomes possible: to (re)interpret history and regain the experience of its participants, to face up to historical trauma as well as to bring the identity back to the subdued. The discussed reportages question the objectivity of history, a homogeneous vision of the past, and thus open up to the constant reinterpretation of historical events.

Słowa kluczowe

Swietłana Aleksijewicz, Małgorzata Rejmer, reportaż polifoniczny, świadectwo, trauma historyczna, rozliczanie przeszłości; Svetlana Alexievich, polyphonic reportage, testimony, historical trauma, reckoning with the past

polyphonic reportage, testimony, historical trauma, reckoning with the past., Svetlana Alexievich, Małgorzata Rejmer

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Aleksijewicz S., Cynkowi chłopcy, przeł. J. Czech, Wołowiec: Czarne 2015.

Aleksijewicz S., Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka, przeł. J. Czech, Wołowiec: Czarne 2018.

Aleksijewicz S., Wriemia siekond hend, Moskwa: Wriemia 2018.

Ankersmit F., Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, przekł. zbiorowy, red. E. Domańska, Kraków: Universitas 2004.

Barthes R., Dyskurs historii, przeł. A. Rysiewicz, Z. Kloch, „Pamiętnik Literacki”1984, z. 3.

Boym S., Nostalgia i postkomunistyczna pamięć, przeł. L. Stefanowska [w:] Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem, red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman, Wołowiec: Czarne 2002.

Czapliński P., Gatunek orientacyjny. Reportaż polski na przełomie XX i XXI wieku, „Teksty Drugie” 2019, nr 6.

Darska B., Wielość głosów. O reportażu świadectw, „Teksty Drugie” 2019, nr 6. Domańska E., Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2006.

Domańska E., Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2005.

Etkind A., Strach przed przeszłością. Postsowiecka kultura i sowiecki terror [w:] (Kon)teksty pamięci. Antologia, przekł. zbiorowy, red. K. Kończal, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2014.

Kałwa D., Historia mówiona w krajach postkomunistycznych. Rekonesans, „Kultura i Historia” 2010, nr 18, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/1887 [dostęp: 12.11.2020].

Kozicka D., „Nie ma nic na końcu książki”? – o literaturze niefikcjonalnej ostatnich lat [w:] Narracje po końcu (wielkich) narracji. Kolekcje, obiekty, symulakra, red. H. Gosk, A. Zieniewicz, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2007.

Krall H., Katar sienny, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1981.

Krall H., Synapsy Marii H, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2020.

Kula M., Reportaż historyczny jako rodzaj współczesnej historiografii [w:] Historia w kulturze współczesnej. Niekonwencjonalne podejścia do przeszłości, red. P. Witek, M. Mazur, E. Solska, Lubin–Tczew: Edytor.org 2011.

Kundera M., Księga śmiechu i zapomnienia, przeł. P. Godlewski, A. Jagodziński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1993.

LaCapra D., Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, przeł. K. Bojarska, Kraków: Universitas 2009.

Lavabre M.-C., Między historią a pamięcią: w poszukiwaniu metody [w:] (Kon)teksty pamięci. Antologia, przekł. zbiorowy, red. K. Kończal, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury 2014.

Lejeune P., Pakt autobiograficzny, przeł. A.W. Labuda, „Teksty” 1975, nr 5.

Łebkowska A., Między teoriami a fikcją literacką, Kraków: Universitas 2001.

Neumann B., Literatura, pamięć, tożsamość [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.

Nikody M., Wirtualny trybunał w reportażu wobec dyktatury, „Teksty Drugie” 2019, nr 6.

Nora P., Czas pamięci, przeł. W. Dłuski, „Res Publica Nowa” 2001, nr 7.

Péteri G., Sites of Convergence: The USSR and Communist Eastern Europe at International Fairs Abroad and at Home, „Journal of Contemporary History”2012, no. 1.

Pronkewycz O., „Sowiecka nostalgia” i nowy rosyjski imperializm w kontekście teorii pokoleń, przeł. A. Matkowska [w:] Posttotalitarny syndrom pokoleniowy w literaturach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej końca XX–początku XXI wieku w świetle studio w postkolonialnych, red. A. Matusiak, Poznań-Wrocław:

Wydawnictwo Bonami 2016.

Rejmer M., Błoto słodsze niż miód. Głosy komunistycznej Albanii, Wołowiec: Czarne 2018.

Rejmer M., Dwa miesiące po trzęsieniu ziemi w Albanii ludzie są pozostawieni sami sobie, rozmowę przepr. E. Padoł, https://kultura.onet.pl/wywiady-i-artykuly/malgorzata-rejmer-dwa-miesiace-po-trzesieniu-ziemi-w-albanii-ludzie-sa-pozostawieni/ [dostęp: 15.11.2020].

Ricoeur P., Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków: Universitas 2006.

Szczygieł M., Tochman W., Reportaż – opowieść o tym, co wydarzyło się naprawdę [w:] Biblia dziennikarstwa, red. Skworz, A. Niziołek, Kraków: Znak 2010.

White H., Poetyka pisarstwa historycznego, przekł. zbiorowy, red. E. Domańska, M. Wilczyński, Kraków: Universitas 2000.

White H., Proza historyczna, przekł. zbiorowy, red. E. Domańska, Kraków: Universitas 2009.

Wójcińska A., Perspektywa mrówki. Rozmowy z reporterami świata, Wołowiec: Czarne 2015.

Zajas P., O naturze pośledniego owada. Nowa propozycja badań nad literaturą niefikcjonalną, „Teksty Drugie” 2009, nr 5.

Ziątek Z., Dwa dwudziestolecia. Literatura jako reportaż i reportaż jako literatura [w:] Nowe dwudziestolecie (1989–2009). Rozpoznania, hierarchie, perspektywy, red. H. Gosk, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2010.

Ziątek Z., Wiek dokumentu, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 1999.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2021, Numer 3 (49) 2021, s. 83 - 96

DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.21.022.15037

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Żywe głosy, żywe losy”. Demokratyzacja historii w reportażach Swietłany Aleksijewicz i Małgorzaty Rejmer

Angielski:

“Living Voices, Living Fortunes”. Democratization of History in Reportages of Svetlana Alexievich and Malgorzata Rejmer

Autorzy

Anna Karonta

https://orcid.org/0000-0002-8250-3407

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY-NC-ND

Udział procentowy autorów:

Anna Karonta (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 584

Liczba pobrań: 424

<p> „Żywe głosy, żywe losy”. Demokratyzacja historii w reportażach Swietłany Aleksijewicz i Małgorzaty Rejmer</p>

Pobierz xml