Rewizje – korekty – idiolekty. Dwie francuskie wycieczki w stronę Lambra i Kordiana

Iwona  Puchalska

Rewizje – korekty – idiolekty. Dwie francuskie wycieczki w stronę Lambra i Kordiana

Data publikacji: 03.09.2024

Wielogłos, 2024, Numer 3 (61) 2024, s. 99 - 114

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.24.023.20088

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Rewizje – korekty – idiolekty. Dwie francuskie wycieczki w stronę Lambra i Kordiana

Abstrakt

Punktem wyjścia artykułu jest Goetheańskie założenie, że międzykulturowa wymiana w obrębie Weltliteratur może zaowocować wzajemnymi „korektami” rozumienia, oceny, wartościowania. Lambro i Kordian, dwa specyficznie powiązane ze sobą teksty Słowackiego, zostały w związku z tym usytuowane w kontekście francuskim, rozumianym nie genetycznie, lecz odbiorczo. Analizie zostały poddane dwa różnego typu komentarze literaturoznawcze, z których jeden jest przykładem recepcyjnego pośrednictwa reprezentanta kultury polskiej na emigracji, drugi – elementem francuskiego literaturoznawstwa (są to: wstęp Wenceslasa Gasztowtta do francuskiego przekładu dzieł Słowackiego z lat 60. XIX wieku oraz artykuł Le drame romantique : le héros et l’histoire dans « Le Prince de Hombourg » de Kleist, « Kordian » de Słowacki et « Lorenzaccio » de Musset autorstwa Danièle Chauvin z 2000 roku). Teksty te, powstałe w rozmaitych celach i różnych okresach, łączy wspólne pole odniesień porównawczych (w tym szkic George Sand O dramacie fantastycznym), zarazem jednak różni odmienna kontekstualizacja kulturowa oraz odmienne usytuowanie względem legendy mickiewiczowskiej, co sprawia, że dostarczają niestandardowych impulsów interpretacyjnych, ożywczych w stosunku do dominujących dzisiaj sposobów lektury Lambra i Kordiana.

The point of departure of the article is the Goethean assumption that intercultural exchange within Weltliteratur can result in mutual “adjustments” of understanding, assessment and evaluation. Lambro and Kordian, two specifically related texts by Słowacki, were therefore situated in the French context, understood not in the genetic sense, but in the sense of reception. Two literary commentaries of various types were analysed, one of which is an example of the reception mediation of a representative of Polish culture in exile, the other, an element of French literary studies (these are: the introduction by Wenceslas Gasztowtt to the French translation of Słowacki’s works from the 1860s and the article Le drame romantique : le héros et l’histoire dans « Le Prince de Hombourg » de Kleist, « Kordian » de Słowacki et « Lorenzaccio » de Musset by Danièle Chauvin from 2000). These texts, created for different purposes and in different periods, share a common field of comparative references (including George Sand’s Essai sur le drame fantastique), but at the same time are differentiated by their cultural contextualisation and different location in relation to Mickiewicz’s legend, meaning that they provide non-standard interpretative impulses which are refreshing in relation to today’s dominant ways of reading Lambro and Kordian.

Słowa kluczowe

Juliusz Słowacki, Lambro, Kordian, Johann Wolfgang Goethe, George Sand, Weltliteratur, Wenceslas Gastowtt, Danièle Chauvin

Juliusz Słowacki, Lambro, Kordian, Johann Wolfgang Goethe, George Sand, World Literature, Wenceslas Gasztowtt, Danièle Chauvin

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Adam Mickiewicz w oczach Francuzów, wybór, oprac., wstęp Z. Mitosek, przeł. R. Forycki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999.

Chauvin D., Le drame romantique : le héros et l’histoire dans « Le Prince de Hombourg » de Kleist, « Kordian » de Słowacki et « Lorenzaccio » de Musset, „Slavica Occitania” 2000, nr 10.

Eckermann J.P., Rozmowy z Goethem, t. 1–2, przeł. K. Radziwiłł, J. Zeltzer, posłowie, przyp. B. Płaczkowska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1960.

Juliusz Słowacki – poeta europejski, red. M. Cieśla-Korytowska, W. Szturc, A. Ziołowicz, Kraków: Universitas 2000.

Juliusza Słowackiego myśli o literaturze i sztuce, wybór, oprac., wstęp P. Herz, Warszawa: Czytelnik 1959.

Kleiner J., Słowacki, Wrocław: Zakład Narodowy im Ossolińskich 1972.

Landy R., Venceslas Gasztowtt, citoyen polonais et français. Un passeur culturel et politique (1844–1920), Paris: L’Harmattan 2017.

Małecki A., Juliusz Słowacki. Jego życie i dzieła w stosunku do poprzedniej epoki, wyd. 3 poprawne i pomnożone, Lwów: Gubrynowicz i Schmidt 1901.

Mann T., Czarodziejska góra, przeł. J. Łukowski, Warszawa: Czytelnik 1953.

Mickiewicz A., Dziady [w:] idem, Dzieła, t. 3: Dramaty, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa: Czytelnik 1995.

Miłosz C., Historia literatury polskiej do roku 1939, przeł. M. Tarnowska, Kraków: Znak 1993.

Scholem G., Kabała i jej symbolika, przeł. R. Wojnakowski, Warszawa: Aletheia 2020.

Skuczyński J., „Książę Homburgu” Kleista – pruski „Kordian”, „Prace Polonistyczne” 2003, nr 58.

Slowacki J., Oeuvres complètes, vol. 1–2, trad., préface W. Gasztowtt, Paris: Librairie du Luxembourg 1870.

Słowacki J., Kordian, trad. du pol. par J. Donguy, M. Masłowski, Lausanne-Paris: l’Âge d’Homme 1996.

Słowacki J., Kordian [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. 2, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1952.

Słowacki J., Lambro. Powstańca grecki. Powieść poetyczna w 2 pieśniach [w:] idem, Poematy, t. 1: Poematy z lat 1828–1839, oprac. J. Brzozowski, Z. Przychodniak, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2009.

Słowacki J., Listy do matki, oprac. Z. Krzyżanowska [w:] idem, Dzieła, t. 13, red. J. Krzyżanowski, wyd. III, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1959.

Słowacki J., Pisma, t. 1–4, Lipsk: F.A. Brockhaus 1860–1861.

Słowacki J., [wstęp do t. 3 Poezyj] [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. 2, red. J. Kleiner, wyd. 2, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1952.

Światowa historia literatury polskiej. Interpretacje, red. M. Popiel, T. Bilczewski, S. Bill, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2020.

Wyrwa T., Francuzi o Juliuszu Słowackim, „Pamiętnik Literacki” (Londyn) 1999, t. 24.

Ziemba K., Projekt komparatystyki wewnętrznej [w:] Polonistyka w przebudowie. Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja, t. 1, red. M. Czermińska et al., Kraków: Universitas 2005.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2024, Numer 3 (61) 2024, s. 99 - 114

DOI: https://doi.org/10.4467/2084395XWI.24.023.20088

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Rewizje – korekty – idiolekty. Dwie francuskie wycieczki w stronę Lambra i Kordiana

Angielski:

Revisions – Adjustments – Idiolects. Two French Excursions towards Lambro and Kordian

Autorzy

Iwona Puchalska

https://orcid.org/0000-0003-0681-7460

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polska

Publikacja: 03.09.2024

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Iwona Puchalska (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Iwona Puchalska – prof. dr hab., historyczka literatury, komparatystka, wykłada na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek: Sztuka adaptacji. Literatura romantyczna w operze dziewiętnastowiecznej (Kraków 2004), Improwizacja poetycka w kulturze polskiej XIX wieku na tle europejskim (Kraków 2013), Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania muzyki w poezji polskiej XX i XXI wieku (Kraków 2017), Poeta w operze (Kraków 2019), Przy Mickiewiczu (Kraków 2019).

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 58

Liczba pobrań: 31

<div>Rewizje – korekty – idiolekty. Dwie francuskie wycieczki w stronę <em>Lambra</em> i <em>Kordiana</em></div>

Pobierz xml