Niegasnący potencjał lokalności. Twórczość Ewy Schilling w kontekście narracji krytycznoliterackiego centrum o „literaturze lesbijskiej”
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTENiegasnący potencjał lokalności. Twórczość Ewy Schilling w kontekście narracji krytycznoliterackiego centrum o „literaturze lesbijskiej”
Data publikacji: 2023
Wielogłos, 2023, Numer 4 (58) 2023, s. 157 - 183
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.23.032.18867Autorzy
Niegasnący potencjał lokalności. Twórczość Ewy Schilling w kontekście narracji krytycznoliterackiego centrum o „literaturze lesbijskiej”
Polityka umiejscowienia według bell hooks umożliwia powołanie kontrhegemonicznych praktyk kulturowych. Artykuł ukazuje napięcie między centrum a peryferiami. Centrum to polska krytyka literacka przełomu XX i XXI wieku, specyficznie odnosząca się do nieheteronormatywności w literaturze – eksponująca kontekst demokracji i tolerancji wobec „Inności”, silnie wartościująca utwory pod względem literackiej jakości, co nierzadko skutkuje ignorancją „własnego głosu” (niezbędnego dla perspektywy queer według Eve Kosofsky Sedgwick). Peryferia reprezentuje Ewa Schilling – pisarka konsekwentnie (od 1993 roku) portretująca egzystencję polskich lesbijek. Artykuł przybliża jej wybrane umiejscowienia (ziny lesbijsko-gejowskie „Filo” i „Inaczej”, Wspólnota Kulturowa „Borussia”, własne Wydawnictwo Seqoja) oraz cechy twórczości. Współczesny wysyp nowości literackich spod znaku queer jako parasolowego pojęcia ponownie odsyła literaturę lat 90. XX wieku na margines.
Adamowicz D., „[…] nigdy nie byłam lesbijką” – lesbianizm jako nabywanie w polskiej prozie po 1989 roku [w:] Lektury płci. Polskie (kon)teksty, red. M. Dąbrowski, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa 2008.
Bauman Z., Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość, przeł. K. Lebek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2018.
bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia, przeł. E. Domańska, „Literatura na Świecie” 2008, nr 1–2.
Boudrieu P., Rozum praktyczny. O teorii działania, przeł. J. Stryjczyk, Kraków: Wydawnictwo UJ 2009.
Brontë E., Bogactwa lekce sobie ważę, przeł. S. Stasiak [w:] Poeci języka angielskiego, t. 2, Warszawa: PIW 1969.
Butler J., Imitacja i nieposłuszeństwo płciowe, przeł. E. Majewska, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2003, nr 1 (3).
Butler J., Psychiczne życie władzy. Teorie ujarzmienia, przeł. T. Kaszubski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2018.
Castle T., The Apparitional Lesbian. Female Homosexuality and Modern Culture, New York: Columbia University Press 1993.
Chińcz M., Dlaczego lesbijki?, rozm. przepr. J. Kluzik-Rostkowska [w:] Lesbijki w życiu społeczno-politycznym, red. M. Chińcz, Płock: Fundacja Lorga 2006.
Connell R., Southern Theory. The Global Dynamics of Knowledge in Social Science, Cambridge: Polity Press 2007.
Cuber M., Les-silent-story, https://kobiety-kobietom.com/muzyka/art.php?art=203 [dostęp: 20.10.2022].
Czapliński P., Polityka literatury, czyli pokazywanie języka [w:] Polityka literatury. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, red. K. Dunin, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2009.
Czapliński P., Powrót centrali. Literatura w nowej rzeczywistości, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007.
Czapliński P., Zaklinanie normalności. Literatura wobec Innego [w:] Normalność i konflikty, red. P. Czapliński, P. Śliwiński, Poznań: Poznańskie Studia Polonistyczne 2006.
Daly M., Beyond God the Father. Toward a Philosophy of Women’s Liberation, Boston: Beacon Press 1985.
Darska B., Ewa Schilling [w:] Ucieczki i powroty. Obrazy rzeczywistości w polskiej prozie najnowszej, Olsztyn: Stowarzyszenie Portret 2006.
Darska B., Podobieństwa i różnice, czyli literacki świat lesbijki. Przypadek Ewy S., Moniki M. i Magdaleny O. [w:] Queerowanie feminizmu, red. J. Zakrzewska, Poznań: Stowarzyszenie Kobiet Konsola 2006.
Dla autorów, Wydawnictwo Seqoja, https://seqojawydawnictwo.pl/dla-autorow/ [dostęp: 26.02.2023].
Dunin K., Nie bądźcie tylko lesbijkami [w:] Lesbijki w polskim życiu polityczno-społecznym, red. M. Chińcz, Płock: Fundacja Lorga 2006.
Dunin K., Normalka, „Kurier Czytelniczy” 2000, nr 65.
Dunin K., Polska homoliteracka, „Gazeta Wyborcza”, 17.12.2005.
Dunin K., Tomasik K., Warkocki B., Literatura homopolityczna [w:] Polityka literatury. Przewodnik „Krytyki Politycznej”, red. K. Dunin, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2009.
Dunin-Wąsowicz P., Oldskulowe pikiety, „Lampa” 2005, nr 1.
Dybel P., Zagadka „drugiej płci”. Spory wokół różnicy seksualnej w psychoanalizie i w feminizmie, Kraków: Universitas 2012.
Filipiak I., Poszukiwanie lustra. Izabela Filipiak o lesbijkach i literaturze lesbijskiej [w:] Literatura polska 1989–2009. Przewodnik, red. P. Marecki, Kraków: Korporacja Ha!art 2010.
Filipiak I., Warkocki B., Witkowski M., Literatura mniejszości seksualnych [w:] Literatura polska 1989–2009. Przewodnik, red. P. Marecki, Kraków: Korporacja Ha!art 2010.
Foucault M., Historia seksualności, przeł. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa: Czytelnik 1995.
Foucault M., Porządek dyskursu. Wykład inauguracyjny wygłoszony w Collège de France 2 grudnia 1970, przeł. M. Kozłowski, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 2002.
Gajewska A., Lesbianizm [w:] Encyklopedia gender. Płeć w kulturze, red. M. Rudaś-Grodzka et al., Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca 2014.
Halberstam J., Przedziwna sztuka porażki, przeł. M. Denderski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2018.
Iwasiów I., Dostarczyć narracji! Wypełnić lukę!, „artPAPIER” 2010, nr 5 (149), http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=102&artykul=2360 [dostęp: 20.10.2022].
Iwasiów I., Tolerancja to mało, „Pogranicza” 2003, nr 6 (47).
Iwasiów I., Wokół pojęć: kanon, homoerotyzm, historia literatury, „Katedra” 2001, nr 1.
Jankowicz G., Część pierwsza. Formy heteronomii. Polskie pole literackie po 1989 roku i jego relacje z innymi polami społecznymi [w:] Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań, red. G. Jankowicz et al., Kraków: Korporacja Ha!art 2014.
Kleśta-Nawrocki R., Demokratyzacja kultury współczesnej. Między teoriami a praktykami, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2020.
Kłoskowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2005.
Kosofsky Sedgwick E., Epistemology of the Closet, Berkeley: University of California Press 2008.
Kosofsky Sedgwick E., Tendencies, Durham: Duke University Press 1993.
Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa: PWN 1979.
Kronhaus E., Dzikie topole, „Filo” 1995, nr 9 (71).
Kronhaus E., Fantastycznie, „Filo” 1995, nr 1 (63).
Kronhaus E., Koncert, „Filo” 1996, nr 3 (76).
Kronhaus E., Lutowa noc, „Inaczej” 1998, nr 2 (98).
Kronhaus E., Noc nad morzem, „Filo” 1995, nr 5.
Kronhaus E., Tacy sami, „Inaczej” 1996, nr 11/12 (77/78).
Kronhaus E., Trochę słońca, „Filo” 1994, nr 8.
Kulpa R., Mizielińska J., ‘Contemporary Peripheries’. Queer Studies, Circulation of Knowledge and East/West Divide [w:] De-centering Western Sexualities. Central and Eastern European Perspectives, red. R. Kulpa, J. Mizielińska, London: Routledge 2016.
Lis R., Co widać w lustrze, „Zadra” 2000, nr 2/3.
Lis R., Lesbijka w cudzysłowie, „Dwutygodnik” nr 2 (2018), https://www.dwutygodnik.com/artykul/7638-lesbijka-w-cudzyslowie.html [dostęp: 13.07.2023].
Lis R., Lesbos, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2017.
Listy, „Inaczej” 1990, nr 3.
Majka R., W ślepym zaułku. Homonormatywność i neoliberalizacja życia społecznego [w:] Nowe studia kulturowe, red. J. Kochanowski, T. Wrzosek, Warszawa: Wydawnictwo
Uniwersytetu Warszawskiego 2014.
Makówka M., Funkcje uczestnictwa w kulturze, „Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie” 2007, nr 742.
Maliszewski K., Utracona cześć literatury polskiej, „Czas Kultury” 2005, nr 1.
Marcuse H., Eros i cywilizacja, przeł. H. Jankowska, Warszawa: Muza 1998.
Marecki P., Traba R., „Atlantyda Północy” i „otwarty regionalizm” – rozmowa z Robertem Trabą o „Borussii” [w:] P. Marecki, Pospolite ruszenie. Czasopisma kulturalno-literackie w Polsce po 1989 roku, Kraków: Korporacja Ha!art 2005.
Marzec L., Historia żywa, nie jedna, nie zawsze prawdziwa, „Czas Kultury” 2010, nr 5.
Medd J., Lesbian Scandal and the Culture of Modernism, Cambridge: Cambridge University Press 2012.
Mikołajczak M., Parę słów o polskiej prozie lesbijskiej po 2007 roku na przykładzie powieści Ewy Schilling, Zofii Staniszewskiej i Anny Arendt, „Młoda Humanistyka” 2019, nr 1.
Mizielińska J., „Całkiem nowa etyka ma tutaj swój początek…”. Rozważania na temat etyki queer, „Pogranicza” 2003, nr 6 (47).
Moss K., The Underground Closet. Political and Sexual Dissidence in Eastern Europe [w:] Genders 22. Postcommunism and the Body Politic, ed. E.E. Berry, New York: New York University Press 1995.
Muñoz J.E., Jak w niebie. Queerowa sztuka utopijna i wymiar estetyczny, przeł. J. Burzyński, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2012, nr 5, https://www.pismowidok.org/pl/archiwum/2014/5-queer-obrazy/jak-w-niebie.-queerowa-sztuka-utopijna-i-wymiar-estetyczny [dostęp: 19.10.2022].
Niewiadowski A., Smuszkiewicz A., Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1990.
Nowak S., Seksualny kapitał. Wyobrażone wspólnoty smaku i medialne tożsamości polskich gejów, Kraków: Universitas 2013.
Nowak T.Ł., Język ukrycia. Zapisany socjolekt gejów, Kraków: Universitas 2020.
O nas, Wydawnictwo Seqoja, https://seqojawydawnictwo.pl/o-nas/ [dostęp: 26.02.2023].
Od redakcji; Zapraszamy do współpracy, „Inaczej” 1990, nr 1.
Olasik M., Perspektywa lesbian studies. Rozmowa z dr Martą Olasik, rozm. przepr. M. Wielgołaska, https://feminoteka.pl/lesbijska-inspira-perspektywa-lesbian-studies-rozmowa-z-dr-marta-olasik/ [dostęp: 20.01.2023].
Paradowska K., Życie lesbijki jest smutne. E. Schilling, „Codzienność”, „Pogranicza” 2011, nr 90.
Platon, Uczta, przeł. W. Witwicki, Kęty: Wydawnictwo Antyk 2008.
Rich A., Przymus heteroseksualności a egzystencja lesbijska, przeł. A. Kamińska [w:] eadem, 21 wierszy miłosnych, Stronie Śląskie: Biuro Literackie 2016.
Ritz G., Nić w labiryncie pożądania, Warszawa: Wiedza Powszechna 2002.
Schilling E., Głupiec, Kraków: Korporacja Ha!art 2005.
Schilling E., Lesbijki – mój temat, rozm. przepr. K. Żurawek, „Replika” 2011, nr 32.
Schilling E., Nadfiolet, Olsztyn: Wydawnictwo Seqoja 2020.
Schilling E., Notatki [w:] eadem, Lustro, Kraków: Infopress 1998.
Schilling E., Olsztyn, „Borussia” 2004, nr 35.
Schilling E., Urodziłam się 26 września [w:] eadem, Lustro, Kraków: Infopress 1998.
Schilling E., Wrzosowisko [w:] eadem, Akacja, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa „Borussia” 2001.
Sikora P., Instrukcja dla ludzi nie stąd, Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK 2020.
Skarga B., Wstęp [w:] E. Levinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.
Sobolczyk P., Queerowe subwersje. Polska literatura homotekstualna i zmiana społeczna, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN 2015.
Souhami D., The Trials of Radclyffe Hall, London: Quercus Publishing 1999.
Stefaniuk O., Lesbian studies i nieprzemilczanie własnej egzystencji, „Katedra” 2001, nr 1.
Szcześniak M., Tkliwe relacje, perwersyjne lektury. Wprowadzenie do teorii Eve Kosofsky Sedgwick, „Didaskalia” 2015, nr 129.
Śmieja W., Homoseksualność i polska nowoczesność. Szkice o teorii, historii i literaturze, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2015.
Świetlicki M., Le gusta este jardin…? [w:] idem, Zimne kraje, Warszawa: Lampa i Iskra Boża 2002.
Uniłowski K., Pedał – mój bliźni, „Opcje” 2005, nr 2.
Warkocki B., Homo niewiadomo. Polska proza wobec odmienności, Warszawa: Wydawnictwo Sic! 2007.
Winterson J., Semiotyka płci, przeł. B. Umińska, „Literatura na Świecie” 1996, nr 4.
Witkowski M., Pedalstwo a dominujący dyskurs medialny [w:] Literatura polska 1989–2009. Przewodnik, red. P. Marecki, Kraków: Korporacja Ha!art 2010.
Wittig M., Nie rodzimy się kobietą, przeł. M. Solarska, M. Borowicz [w:] Francuski feminizm materialistyczny. Wybór tekstów Colette Guillaumin, Christine Delphy, Monique Wittig, red. M. Solarska, M. Borowicz, Poznań: Instytut Historii UAM 2007.
Informacje: Wielogłos, 2023, Numer 4 (58) 2023, s. 157 - 183
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Niegasnący potencjał lokalności. Twórczość Ewy Schilling w kontekście narracji krytycznoliterackiego centrum o „literaturze lesbijskiej”
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 842
Liczba pobrań: 259