FAQ

Komparatystyka wobec rewolucji przemysłowej

Data publikacji: 2022

Wielogłos, 2022, Numer 1 (51) 2022: Ludzkie, pozaludzkie, postludzkie, s. 71 - 95

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.22.011.16604

Autorzy

Paweł Tomczok
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0003-3618-4844 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Komparatystyka wobec rewolucji przemysłowej

Abstrakt

Comparative Literature and Industrial Revolution

This paper presents research on some representations of industrial revolution in literature and in the visual art. The category of anthropocene allows for a deeper insight into environmental aspects of an issue usually looked at from the points of view of the history of technology, economics or civilization as well as consumerism. The analyzed texts of European culture make it possible to notice representations of industrial areas as European hearts of darkness, evoking geographically less remote versions of colonial exploitation. The author stresses the necessity to take into account the opposition between the Crystal Palace and its critics, and the space of industrial output, transcending this opposition. It keeps being a challenge for materialistic cultural criticism, aiming at taking into account the issues of the environment and moving away from a strict separation of nature and society, which is crucial to the modernity. Hence, an important part of this paper is a proposition to redefine the economical theory of value, in order to take into account the value of such objects as raw materials and the energy they contain. Such view of the comparative literature of the anthropocene demands acceptance for the category of the longue durée taken literary: the industrial revolution might have a history of 300 years, but it still lasts and is present in new places on Earth.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Ashton T.S., Iron and Steel in the Industrial Revolution, Manchester: Manchester University Press 1951.
Bataille G., Część przeklęta oraz Ekonomia na miarę wszechświata, Granica użytecznego, przeł. K. Jarosz, Warszawa: KR 2002.
Bennett T., Kompleks wystawienniczy, przeł. M. Szubartowska, „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” 2015, nr 10.
Bieńczyk M., Przezroczystość, Kraków: Znak 2007.
Böhme G., Böhme H., Feuer, Wasser, Erde, Luft: eine Kulturgeschichte der Elemente, München: C.H. Beck 2004.
Casanova P., Światowa republika literatury, przeł. E. Gałuszka, A. Turczyn, Kraków: Wydawnictwo UJ 2017.
Chakrabarty D., Klimat historii. Cztery tezy, przeł. M. Szcześniak, „Teksty Drugie” 2014, nr 5.
Damrosch D., Dość czasu i świata, przeł. A.F. Kola, „Teksty Drugie” 2014, nr 4.
Dostojewski F., Notatki z podziemia. Gracz, przeł. G. Karski, Warszawa: Puls 1992.
Drabina J., Bytom i okolice. Zapiski z lat 1848–1863, Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia 2015.
Estetyka czterech żywiołów: ziemia, woda, ogień, powietrze, red. K. Wilkoszewska, Kraków: TAiWPN Universitas 2002.
Heise U.K., Comparative Ecocriticism in the Anthropocene, „Komparatistik”, May 2014.
Heise U.K., Planet, Species, Justice –and the Stories We Tell about Them [w:] The Routledge Companion to the Environmental Humanities, eds. U.K. Heise, J. Christensen, M. Niemann, London–New York: Routledge 2017.
Heise U.K., Science Fiction and the Time Scales of the Anthropocene, „ELH” 2019, vol. 86, no. 2.
Hollunder Ch.F., Berg- und hüttenmännischer Wegweiser durch Ober-Schlesien, Berlin: Haude und Spener 1828.
Klingender F., Art and the Industrial Revolution, London: Evelyn, Adams and Mackay, 1968.
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Warszawa: Oficyna Naukowa 2011.
Malm A., Fossil Capital. The Rise of Steam Power and the Roots of Global Warming, London–New York: Verso 2016.
Mantoux P., Rewolucja przemysłowa w XVIII wieku. Zarys dziejów powstania wielkiego nowoczesnego przemysłu w Anglii, przeł. W. Fajans, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1957.
Marder M., Energy Dreams. Of Actuality, New York: Colombia University Press 2017.
Moretti F., Przypuszczenia na temat literatury światowej, przeł. P. Czapliński, „Teksty Drugie”2014, nr 4.
Morton T., Hyperobjects. Philosophy and Ecology After the End of the World, Minneapolis: University of Minnesota Press 2013.
Osterhammel J., Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, red. i posł. W. Molik, przeł. I. Drozdowska-Broering et al., Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2013.
Ostwald W., Wybór pism z energetyki, monizmu, etyki, krytyki religii i reformy nauki, wyb. i przekł. E. Czerwińska, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii 2002.
Poprzęcka M., Kuźnia. Mit – alegoria – symbol, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972.
Reno T.S., Early Anthropocene Literature in Britain, 1750–1884, Cham: Palgrave Macmillan 2020.
Ress F.M., Geschichte der Kokereitechnik, Essen: Verlag Gluckauf GMBH, 1957.
Rousseau J.-J., Przechadzki samotnego marzyciela, przeł. M. Gniewska, Warszawa: Czytelnik 1967.
Rutowski T., W sprawie przemysłu krajowego, Kraków: Księgarnia K. Bartoszewicza 1883.
Sieferle R.P., Der unterirdische Wald. Energiekrise und industrielle Revolution, München: C.H. Beck 1982.
Sloterdijk P., Kryształowy pałac. O filozoficzną teorię globalizacji, przeł. B. Cymbrowski, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2011.
Sombart W., Der moderne Kapitalismus, Band 3.1: Das Wirtschaftsleben im Zeitalter des Hochkapitalismus. Die Grundlagen. Leipzig: Duncker und Humblot 1927.
Tomczok P., Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku, Katowice: Wydawnictwo UŚ 2018.
Türk K., Bilder der Arbeit. Eine ikonografische Anthologie, Wiesbaden: Westdeutscher Verlag 2000.
Zischka A., Nauka łamie monopole, przeł. B. Keuprulian, Lwów–Warszawa: Książnica-Atlas [b.d. 1936?].

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2022, Numer 1 (51) 2022: Ludzkie, pozaludzkie, postludzkie, s. 71 - 95

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Komparatystyka wobec rewolucji przemysłowej

Angielski:

Comparative Literature and Industrial Revolution

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3618-4844

Paweł Tomczok
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
https://orcid.org/0000-0003-3618-4844 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Paweł Tomczok (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 468

Liczba pobrań: 380

<p> Komparatystyka wobec rewolucji przemysłowej</p>