Gdy wstaniemy z martwych – epilog dramatyczny Henryka Ibsena
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEGdy wstaniemy z martwych – epilog dramatyczny Henryka Ibsena
Data publikacji: 19.09.2018
Wielogłos, 2018, Numer 2 (36) 2018, s. 1 - 13
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.18.016.9961Autorzy
Gdy wstaniemy z martwych – epilog dramatyczny Henryka Ibsena
When We Dead Awaken – Henryk Ibsen’s Dramatic Epilog
The author interprets Henryk Ibsen’s last drama, which is an epilogue of a series of plays started with the A Doll’s House, which did not enjoy much interest of contemporary readers and later researchers. The precise composition of the play, the revealed encounters of realistic and symbolic space, the alienation of reality and its phantasmic shape, and the ontologically uncertain status of the protagonists are analysed. The article demonstrates how Ibsen’s work on an artist proves to carry aporetic meanings, indicating that the most important obligation of man is to experience his own life, especially love wholeheartedly, but at the same time stating that only a suppressed libido can be a source of art. An attempt to solve this unresolvable contradiction is the vision of the resurrection, the central axis of the drama, which acquires aesthetic, existential, and eschatological significance
Abstract
Autorka poddaje interpretacji ostatni dramat Henryka Ibsena, będący epilogiem serii utworów rozpoczętych Domem lalki, który nie cieszył się większym zainteresowaniem współczesnych czytelników, a później badaczy. Analizowana jest precyzyjna konstrukcja dramatu, ujawniane interakcje między przestrzenią realistyczną i symboliczną, wyobcowanie rzeczywistości i jej fantazmatyczna postać oraz niepewny ontologicznie status postaci. Badaczka pokazuje, jak poświęcony artyście utwór Ibsena staje się nośnikiem aporetycznych sensów, wskazując na to, że najważniejszą powinnością człowieka jest pełne przeżywanie własnego życia, zwłaszcza miłości, ale zarazem konstatując, że tylko wytłumione libido może być źródłem twórczości. Próbą rozwiązania owej niemożliwej do rozstrzygnięcia sprzeczności staje się wizja zmartwychwstania, główna oś dramatu, która nabiera estetycznych, egzystencjalnych, oraz eschatologicznych znaczeń.
Aarseth A., Główny zabieg dramaturgii Ibsena [w:] Zamki na lodzie. Szkice o Ibsenie, red. M. Skibińska, K. Michniewicz-Veisland, Kraków 2007.
Beyer E., „Wenn wir Toten erwachen”. Beobachtungen zu Struktur, Bildhaftigkeit und Bedeutung des “Epilogs” [w:] Henrik Ibsen, red. F. Paul, Darmstadt 1977.
Dobijanka-Witczakowa O., Wstęp do H. Ibsen, Wybór dramatów, przeł. J. Frühling, J. Giebułtowicz, oprac. O. Dobijanka-Witczakowa, Wrocław 1984.
Dramat obcy w Polsce 1765–1965. Premiery, druki egzemplarze. Informator, praca zespołowa pod kierunkiem J. Michalika, red. tomu S. Hałabuda, Kraków 2001.
Encyklopedia teatru polskiego, http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki/13421/gdy-umarli-obudzimy-sie [dostęp: 13.04.2017].
Ibsen H., Gdy się zbudzimy pośród zmarłych. Epilog w trzech aktach, przeł. z francuskiego J. Puzyna, Warszawa 1900.
Ibsen H., Gdy wstaniemy z martwych, przeł. A. Marcinkówna [w:] idem, Dramaty wybrane, t. II, b.m. 2015.
Ibsen H., Gdy wstaniemy z martwych, przeł. J. Giebułtowicz [w:] idem, Dramaty, Warszawa 1958.
Ibsen H., W dniu zmartwychwstania. Epilog dramatyczny w trzech aktach, przeł. E. Rayner, Złoczów 1901.
Ibsen H., Zmartwychwstanie. Epilog dramatyczny w trzech aktach, z norweskiego przeł. J. Klemensiewiczowa, Warszawa 1900.
Jakobsen A., „Po co miałbym wówczas żyć? Po tym wszystkim?”. O aluzjach biblijnych w dramatach Ibsena o tematyce współczesnej, przeł. E. Partyga [w:] Zamki na lodzie. Szkice o Ibsenie, red. M. Skibińska, K. Michniewicz-Veisland, Kraków 2007.
Kott J., Ibsen na nowo odczytany, „Dialog” 1981, nr 7.
Matuszek G., Libido w gorsecie kultury. O bohater(k)ach Henryka Ibsena [w:] Ciało, płeć, literatura. Prace ofiarowane Profesorowi Germanowi Ritzowi w pięćdziesiątą rocznicę urodzin, koordynacja T. Korsak, Wiedza Powszechna, Warszawa 2001.
Shaw B., Kwintesencja ibsenizmu, przeł. C. Wojewoda, Warszawa 1960.
Sugiera M., Upiory i inne powroty. Pamięć, historia, dramat, Kraków 2006.
Ystad V., Henryk Ibsen jako myśliciel, przeł. E. Partyga [w:] Zamki na lodzie. Szkice o Ibsenie, red. M. Skibińska, K. Michniewicz-Veisland, Kraków 2007.
Informacje: Wielogłos, 2018, Numer 2 (36) 2018, s. 1 - 13
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Gdy wstaniemy z martwych – epilog dramatyczny Henryka Ibsena
When We Dead Awaken – Henryk Ibsen’s Dramatic Epilog
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 19.09.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1903
Liczba pobrań: 1041