Profilowanie pomocy dla bezrobotnych – dotychczasowe doświadczenia i nowe wyzwania z perspektywy praw człowieka

Magdalena Kuba; Ewa Staszewska

Profilowanie pomocy dla bezrobotnych – dotychczasowe doświadczenia i nowe wyzwania z perspektywy praw człowieka

Data publikacji: 21.07.2022

Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej (Studies on Labour Law and Social Policy), Volume 29 (2022), Tom 29 Zeszyt 2, s. 173 - 188

https://doi.org/10.4467/25444654SPP.22.014.15688

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Profilowanie pomocy dla bezrobotnych – dotychczasowe doświadczenia i nowe wyzwania z perspektywy praw człowieka

Abstrakt

Profiling help for the unemployed – past experiences and new challenges from a human rights perspective

The dynamic development of modern information and communication technologies, enabling data collection on a much larger scale than before, has contributed to a change in the way services are provided also in the public sector. It is noticeable, among others, in the area of labor market policy, where tools based on profiling are used, understood as developing profiles of people on the basis of specific data and inferring on their basis the occurrence of certain characteristics or behaviors in people assigned to a given profile. Experiences in this area on the ground of Polish legal regulations show what consequences the use of profiling may have in the context of providing help to the unemployed. The aim of this article is to analyze the issue of profiling on the basis of regulations on personal data protection and labor market regulations as well as to identify threats related to the use of profiling in the area of providing help to the unemployed from the perspective of human rights.

ASCJ: 3308, JEL: K31

Słowa kluczowe

bezrobotny, profilowanie, ochrona danych osobowych, sztuczna inteligencja; unemployed, profilling, personal data protection, artificial intelligence

unemployed, profilling, personal data protection, artificial intelligence

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bouckaert D. i in. (2017) VDAB op koers voor een datagedreven aanpak met big data, „Over Werk”, nr 2.

Chomiczewski W. (2016) Profilowanie w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych [w:] E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz (red.), Polska i europejska reforma ochrony danych osobowych, Warszawa.

Czerniawski M. (2018) [w:] E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz (red.), RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, Warszawa.

Desiere S., Langenbucher K., Struyven L. (2019) Statistical Profiling in Public Employment Services: An International Comparison, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 224.

Desiere S., Struyven L. (2021) Using Artificial Intelligence to Classiffy Jobseekers: The Accuracy-Equity Trade Off, „Journal of Social Policy”, Vol. 50, Issue 2.

Drabek A. (2014) Profilowanie pomocy dla bezrobotnych jako nowy sposób na walkę z bezrobociem?, „Gdańsko-Łódzkie Roczniki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego”, nr 4.

Flaszyńska E. (2020) Profilowanie pomocy dla osoby bezrobotnej – nieudany eksperyment czy stracona szansa?, „Praca Socjalna”, t. 35, nr 3.

Godlewska-Bujok B. (2020) Problem „profilowania bezrobotnych” w orzecznictwie sądów administracyjnych, „Monitor Prawa Pracy”, nr 1.

Góral Z. (1994) Prawo do pracy. Studium prawa polskiego w świetle porównawczym, Łodź.

Góral Z. (2011) O kodeksowym katalogu zasad indywidualnego prawa pracy, Warszawa.

Góral Z. (2016) [w:] Z. Goral (red.), Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Komentarz, Warszawa.

Kuba M. (2018) [w:] E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz (red.), RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, Warszawa.

Litwiński P., Barta P., Kawecki M. (red.) (2018) Rozporządzenie UE w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i swobodnym przepływem takich danych. Komentarz, Warszawa.

Loxha A., Morgandi M. (2014) Profiling the Unemployed A Reviev of OECD Experiences and Implications for Emerging Economies, „Social Protection & Labor. Discussion Paper”, No. 1424.

Mednis A. (2016) Profilowanie osób – korzyści, zagrożenia, ramy prawne, „ABI Expert”, nr 11.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (2014) Profilowanie pomocy dla osób bezrobotnych. Podręcznik dla pracowników powiatowych urzędów pracy, https://panoptykon.org/sites/default/files/podrecznik_profilowania.pdf.

Niklas J. (2015) Profilowanie w kontekście ochrony danych osobowych i zakazu dyskryminacji, Opinia prawna dla Polskiego Towarzystwa Prawa Antydyskryminacyjnego, http://ptpa.org.pl/site/assets/files/publikacje/opinie/Opinia_profilowanie_w_kontekscie_ochrony_

danych_osobowych_i_zakazu_dyskryminacji.pdf.

Niklas J., Sztandar-Sztanderska K., Szymielewicz K. (2015) Profiling The Unemployed in Poand: Statistical and Political Implications of Algorithimic Decision Making, Warszawa.

O’Cinneide C. (2017) The Right to Work in International Human Rights Law [w:] V. Mantouvalou (ed.), The Right to Work. Legal and Philosophical Perspectives, Oxford–Portland, Oregon.

Reda-Ciszewska A. (2018) Profilowanie pomocy dla bezrobotnych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, nr 3.

Scopetta A., Buckenleib A. (2018) Trackling Long-Term Unemployment through Risk Profiling and Outreach, Technical Dossier No. 6, Luxembourg.

Serafin K. (2013) Zasada równego traktowania w zakresie dostępu do usług i instrumentów rynku pracy [w:] Z. Goral (red.), Bezrobocie i polityka rynku pracy, Warszawa.

Stec M. (2018) Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Zarządzanie pomocą kierowaną do osób bezrobotnych. Omówienie do wyroku TK z dnia 6 czerwca 2018 r., K 53/16, „Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych”, nr 3.

Supiot A. (1987) Les inégalités entre chômeurs [w:] A. Supiot (ed.), Les sans-emploi et la loi, Actes du Colloque, Nantes.

Sztandar-Sztanderska K., Kotnarowski M., Zieleńska M. (2021) Czy algorytmy wprowadzają w błąd? Metaanaliza algorytmu profilowania bezrobotnych stosowana w Polsce, „Studia Socjologiczne”, nr 1 (240).

Wojdyło-Preisner M. (2013) Koncepcje profilowania bezrobotnych, „Polityka Społeczna”, nr 3.

Zięba Ł. (2017) Budowanie profili osobowych a wymogi wynikające z nowych przepisów o ochronie danych osobowych [w:] M. Kawecki, T. Osiej (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Wybrane zagadnienia, Warszawa.

ŽliobaitėI. (2017) Measuring Discrimination in Algorithmic Decision Making, „Data Mining and Knowledge Discovery”, Vol. 31.

Orzecznictwo

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 lutego 2002 roku, U 3/01, OTK-A 2002, nr 1, poz. 3.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2002 roku, K 41/02, OTK-A 2002, nr 6, poz. 83.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17 czerwca 2008 roku, K 8/04, Dz.U. 2008, nr 110, poz. 707.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 czerwca 2018 roku, K 53/16, Dz.U. 2018, poz. 1149.

Postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 czerwca 2018 roku, S 3/18, OTK-A 2018, poz. 36.

Akty prawa polskiego

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych, Dz.U. 2016, poz. 922 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz.U. 2021, poz. 1100 tekst jedn. ze zm.

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 roku o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania, Dz.U. 2020, poz. 2156 tekst jedn.

Ustawa z dnia 14 marca 2014 roku o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2014, poz. 598.

Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 roku o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Dz.U. 2019, poz. 986.

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 roku w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego, Dz.U. 2014, poz. 631.

Akty prawa międzynarodowego

Europejska Karta Społeczna z dnia 18 października 1961 roku, Dz.U. 1999, nr 8, poz. 65.

Międzynarodowy pakt praw gospodarczych i społecznych i kulturalnych z dnia 19 grudnia 1966 roku, Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169.

Konwencja nr 111 MOP z dnia 25 czerwca 1958 roku dotycząca dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu, Dz.U. 1961, nr 42, poz. 218.

Konwencja nr 108 Rady Europy o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych, sporządzona w Strasburgu dnia 28 stycznia 1981 roku, Dz.U. 2003, nr 3, poz. 25 ze zm., zmodyfikowana Protokołem zmieniającym z dnia 10 października 2018 roku.

Konwencja nr 168 MOP z dnia 1 czerwca 1988 roku dotycząca popierania zatrudnienia i ochrony przed bezrobociem.

Rekomendacja CM/Rec (2010) 13 z dnia 23 listopada 2010 roku w sprawie ochrony osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych podczas tworzenia profili.

Akty prawa unijnego

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), Dz.Urz. UE L 2016, nr 119/1.

Dyrektywa 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych, Dz.Urz. UE L 1995, nr 281/31.

Dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 roku wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, Dz.Urz. UE L 2000, nr 180/22.

Dyrektywa Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 roku ustanawiająca ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz. UE L 2000, nr 303/16.

Dyrektywa 2006/54/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 roku w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz. UE L 2006, nr 204/23.

Informacje

Informacje: Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej (Studies on Labour Law and Social Policy), Volume 29 (2022), Tom 29 Zeszyt 2, s. 173 - 188

DOI: https://doi.org/10.4467/25444654SPP.22.014.15688

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Profilowanie pomocy dla bezrobotnych – dotychczasowe doświadczenia i nowe wyzwania z perspektywy praw człowieka

Angielski:

Profiling help for the unemployed – past experiences and new challenges from a human rights perspective