FAQ

Między strukturą a sprawczością – źródła i konsekwencje kolektywizmu migracji Romów

Data publikacji: 28.08.2024

Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 89 - 110

https://doi.org/10.4467/25444972SMPP.23.042.19633

Autorzy

Elżbieta Mirga-Wójtowicz
Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Między strukturą a sprawczością – źródła i konsekwencje kolektywizmu migracji Romów

Abstrakt

Obecnie mamy do czynienia z coraz większym zainteresowaniem badaczy emigracją z Polski nie tylko etnicznych Polaków, ale i mniejszości – Żydów, Niemców, Ślązaków czy Ukraińców. Mimo sporego zainteresowania badaczy mniejszością romską w Polsce w zakresie związanym z integracją, edukacją, awansem społecznym czy wykluczeniem szczególnie w kontekście polityki Unii Europejskiej, do niedawna mało uwagi poświęcano tematowi migracji polskich Romów. Prezentowany tekst analizuje te procesy migracyjne od paru dekad oraz wskazuje na zmiany, jakie zachodzą wśród polskich Romów w wyniku migracji na Zachód, głównie do Wielkiej Brytanii. Skupiam się na pojęciu kolektywizmu migracyjnego, który w kontekście dyskusji wokół struktury i działania ma moim zdaniem dobrą wartość wyjaśniającą, dlaczego i jak Romowie migrowali w określony sposób do krajów Europy Zachodniej od początku lat 90. XX w. Jak wskazuję, kolektywizm migracyjny jest rodzajem nieformalnej struktury powstałej w procesie strukturacji oraz rodzajem odpowiedzi i sprawczej reakcji Romów na mechanizmy wykluczenia i sekurytyzacji migracji.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Acton, T., & Ingmire, S. (2012). „I nikt nie rzuca w nie kamieniami”: Romscy imigranci z Polski i ich wkład do polityki Romów/Cyganów/Wędrowców w Zjednoczonym Królestwie. Studia Romologica, 5, 77–96.

Anderson, L. (2006). Analytic Autoethnography. Journal of Contemporary Ethnographyhttps://doi.org/10.1177/0891241605280449

Archer, M.S. (2013). Człowieczeństwo. Problem sprawstwa. Nomos.

Bakewell, O., de Haas, H. & Kubal, A. (2011). Migration systems, pioneers and the role of agency.

Barany, Z. (2002). The East European gypsies: Regime change, marginality, and ethnopolitics. Cambridge University Press.

Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. W: John G. Richardson (Red.), Handbook of theory and research for the sociology of education. Greenwood, 241–258.

Cieślińska, B. (2012). Emigracje bliskie i dalekie: Studium współczesnych emigracji zarobkowych na przykładzie województwa podlaskiego. Wydawn. Uniw. w Białymstoku.

Czapliński, P. (2023). Wszechstronna osobność. Teksty Drugie – teoria literatury / krytyka / interpretacja1https://tekstydrugie.pl/auth/przemyslaw-czaplinski-2/ (dostęp: 19.04.2024).

Domecka, M. (2013). Dualność czy dualizm? Relacje pomiędzy strukturą i podmiotowym sprawstwem we współczesnych debatach teoretycznych [Duality or dualism: The relations between agency and structure in contemporary theoretical debates]. W: Sprawstwo. Teorie, metody, badania empiryczne w naukach społecznych. Nomos, 103–115.

Fiałkowska, K., Garapich, M. P., Jóźwiak, I., Mirga-Wójtowicz, E., Styrkacz, S. & Szewczyk, M. (2023). Anti-paćiw v gádžovské akademii, Ficowského stíny – a co s nimi? Cvičení v reciproční etnografii a dekolonizaci polské romistiky. Časopis Romistických Studií| 30. ročník| 1/2023, 77.

Fiałkowska, K., Garapich M.P. & Mirga-Wójtowicz E. (2018). Krytyczna analiza naukowej ciszy – czyli dlaczego Romowie migrują (z naszego pola widzenia). Kultura i społeczeństwo62(2), 39–67. https://doi.org/10.35757/KiS.2018.62.2.3

Fiałkowska, K., Garapich, M. P. & Mirga-Wójtowicz, E. (2018a). Antropologia migracji polskich Romów – wypełnianie luki w badaniach migracyjnych i romologicznych. Studia Romologica, nr 11/2018, str. 299–336, Tarnów

Fiałkowska, K., Garapich, M. P. & Mirga-Wójtowicz, E. (2018b). Migracyjne ścieżki polskich Romów „między tradycją a zmianą: Raport z badań. Ośrodek Badań nad Migracjami. https://www.migracje.uw.edu.pl/publikacje/migracyjne-sciezki-polskich-romow-miedzy-tracycja-a-zmiana-migracyjne-sciezki-polskich-romow-raport-z-badan/ (dostęp: 19.04.2024).

Fiałkowska, K., Mirga-Wójtowicz, E. & Garapich, M. P. (2022). Unequal Citizenship and Ethnic Boundaries in the Migration Experience of Polish Roma. Nationalities Papers, 1–21.

Gay y Blasco, P., Hernández, L. (2020). Writing Friendship: A Reciprocal Ethnography, Palgrave, Macmilan, 81–108.

Giddens, A. (2001). Nowoczesność i tożsamość: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. PWN, Warszawa.

Giddens, A. (2003). Stanowienie społeczeństwa: Zarys teorii strukturacji. Zysk i S-ka.

Giza-Poleszczuk, A. & Poleszczuk, J. (2001). Cyganie i Polacy w Mławie. Konflikt etniczny czy społeczny. W: Aleksandra Jasińska-Kania (Red.), Trudne sąsiedztwa. Z socjologii konfliktów narodowościowych. Warszawa, 221–247.

Grill, J. (2011). From street busking in Switzerland to meat factories in the UK: a comparative study of two Roma migration networks from Slovakia. W: D. Kaneff & F. Pine (Red.), Global Connections and emerging inequalities in Europe: Perspectives on poverty and transnational migration. Anthem Press, 77–102.

Human Rights Watch, U. N. H. C. for. (1996). Rights Denied: The Roma of Hungaryhttps://www.refworld.org/docid/3ae6a7e10.html (dostęp: 19.04.2024).

Jakubowska, H. (2017). Intymistyczny charakter autoetnografii na przykładzie badań sportowych doświadczeń. Autobiografia Literatura Kultura Media, 9, 37–49. https://doi.org/10.18276/ au.2017.2.9-03 (dostęp: 19.04.2024).

Jaźwińska, E. & Okólski, M. (2001). Ludzie na huśtawce: Migracje między peryferiami Polski i Zachodu. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Jóźwiak, I., Mirga-Wójtowicz, E., Styrkacz, S. & Szewczyk, M. (2020). Stay calm and beshen khere. Internet i transnarodowa intensyfikacja życia polskich Romów w czasie pandemii COVID-19. Lud, 104.

Kacperczyk, A. (2014). Autoetnografia – technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. Przegląd Socjologii Jakościowej, 10(3), 32–75.

Kaminski, I.-M. (1980). The state of Ambiguity. Studies of Gypsy refugees. Goteborgs Universitet (Sweden).

Matras, Y. (2013). Scholarship and the Politics of Romani Identity: Strategic and Conceptual Issues. University of Manchester.

Mirga, A. (1997). Romowie w historii najnowszej Polski. W: Z. Kurcz (red.), Mniejszości narodowe w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Mirga, A. (1998). Romowie – proces kształtowania się podmiotowości politycznej. W: P. Madajczyk (red.), Mniejszości narodowe w Polsce: Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944− 1989). Wydawnictwo Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk.

Mirga-Wójtowicz, E., Garapich, M.P., & Fiałkowska, K. (2023). Migratory encounters, common idiom, and the king: The relationship between two Roma groups from Poland in transnational social space. Romani Studies, 33(2), 211–238.

Okólski, M. (1994). Migracje zagraniczne w Polsce w latach 1980–1989. Zarys problematyki badawczej. Studia Demograficzne, 3(117), 3–59.

Okólski, M., & Salt, J. (2014). Polish emigration to the UK after 2004; why did so many come? Central and Eastern European Migration Review, 3(2), 11–37.

Popieliński, P. (2016). Migracje Romów z Europy Środkowo-Wschodniej i Bałkanów do Niemiec po 1990 r. Konteksty bezpieczeństwa. Wschodnioznawstwo, 10, 185–202.

Powell, R. & Van Baar, H. (2019). The invisibilization of anti-Roma racisms. The securitization of the Roma in Europe, 91–113.

Stola, D. (2010). Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989. Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Szewczyk, M. (2016). Unia Europejska i Romowie. System wobec kultury etnicznej. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie/Muzeum Okręgowe w Tarnowie.

Trzeszczyńska, P. (2019). Diaspora-pamięć-miejsca: Ukraińcy z Polski z lat 80. XX wieku w Kanadzie: Studium etnograficzne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

UN High Commissioner for Refugees (UNHCR). (1998). Guidelines Relating to the Eligibility of Slovak Roma Asylum Seekershttps://www.refworld.org/docid/3ae6b31c54.html (dostęp: 19.04.2024).

Van Baar, H. (2011). Europe’s Romaphobia: Problematization, securitization, nomadization. Environment and Planning D: Society and Space29(2), 203–212.

Van Baar, H. (2012). Socio-economic mobility and neo-liberal governmentality in post-socialist Europe: Activation and the dehumanisation of the Roma. Journal of Ethnic and Migration Studies, 38(8), 1289–1304.

Van Baar, H. (2018). Contained mobility and the racialization of poverty in Europe: The Roma at the development – security nexus. Social identities, 24(4), 442–458.

Van Baar, H., Ivasiuc, A. & Kreide, R. (2018). The Securitization of the Roma in Europe. Palgrave Macmillan.

Witkowski, M. (2016). Polityka i antropologia: Praktyki integrowania Bergita Roma w karpackich wioskach w Polsce. Zakład Wydawniczy „Nomos”, wyd. 1.

Informacje

Informacje: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, 2023 (XLIX), Nr 4 (190), s. 89 - 110

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Między strukturą a sprawczością – źródła i konsekwencje kolektywizmu migracji Romów
Angielski:
Between Structure and Agency – Sources and Consequences of Roma Migration Collectivism

Autorzy

Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski

Publikacja: 28.08.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Finansowanie artykułu:

Niniejsza publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu udzielonemu przez Narodowe Centrum Nauki, w ramach projektu Transnarodowe życie polskich Romów – migracje, rodzina i granice etniczne w zmieniającej się Unii Europejskiej, OPUS 16, grant nr: 2018//B/HS6/03006.

Udział procentowy autorów:

Elżbieta Mirga-Wójtowicz (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Elżbieta Mirga-Wójtowicz, animatorka kultury, politolożka i badaczka, adiunktka w Ośrodku Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie zaangażowana w projekt „Nierówne obywatelstwo oraz transnarodowa mobilizacja polskich, czeskich i ukraińskich Romów w obliczu wojny w Ukrainie (ROCIT)” finansowany przez Narodowe Centrum Nauki – Opus 24 Lap we współpracy z Czech Science Foundation GACR w ramach programu Wave. Posiada blisko 15-letnie doświadczenie w pracy w administracji rządowej w zakresie polityki państwa wobec mniejszości etnicznych i narodowych oraz w koordynowaniu polityki integracyjnej wobec Romów w Polsce. W latach 2008–2014 była Pełnomocniczką Wojewody Małopolskiego ds. Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Autorka raportów ewaluacyjnych dla Komisji Europejskiej w ramach projektu Roma Civil Monitor (2017–2020) oraz Roma Civil Monitor II (2021–2025). Autorka artykułów naukowych i popularnonaukowych o tematyce romskiej. Członkini zarządu Fundacji Jaw Dikh. Członkini European Roma Institute for Arts and Culture (ERIAC). Współpracuje w kontekście społeczności romskich z OBWE/ODIHR/Punktem Kontaktowym ds. Romów i Sinti, NDI, IOM, Komisją Europejską, Radą Europy, CEU i siecią ERGO. Stypendystka U.S. Department of State International Leadership Visitor Program (2010), absolwentka Roma Access Program na Central European University (2006) i stażystka w Komisji Europejskiej (2005).

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski