Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń w 2020 roku (początek pandemii COVID-19)

Olgierd  Jakubowski

Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń w 2020 roku (początek pandemii COVID-19)

Data publikacji: 10.2022

Santander Art and Culture Law Review, 2022, 1/2022 (8), s. 133 - 152

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.22.003.16393

Autorzy

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń w 2020 roku (początek pandemii COVID-19)

Abstrakt

Criminal threats to national heritage – an analysis of the events of 2020 (the beginning of the COVID-19 pandemic)

There are a variety of methods that may be used in the analysis of crimes against cultural heritage which allow us to determine the level of risk that is posed. A comprehensive study covering all instances of crime against cultural goods during the space of one year allows us to note tendencies in criminals’ behaviour and helps develop methods to counteract similar crimes in the future. The threat of crime to cultural heritage is influenced by specific events that affect the level of security in the state. Certain factors that should be taken into account when analyzing the phenomenon of crime against cultural heritage in 2020 include threats arising from the COVID-19 pandemic or social unrest.

Keywords: crime, statistics, national heritage, robbery, damage, pandemic, COVID-19

Streszczenie: Badając zjawisko przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, można stosować różne metody w celu zdiagnozowania poziomu zagrożenia. Studium konkretnych przypadków przestępstw, których ofiarą padają dobra kultury, w ujęciu rocznym pozwala dostrzec tendencje w działaniach sprawców oraz pomaga wypracować metody przeciwdziałania przyszłym zdarzeniom. Na zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością mają wpływ szczególne wydarzenia, które oddziałują na poziom bezpieczeństwa w państwie. Wśród czynników, które trzeba wziąć pod uwagę, analizując zjawisko przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu w 2020 r., należy wskazać takie zagrożenia jak pandemia COVID-19 czy też niepokoje społeczne.

Słowa kluczowe

przestępczość, dziedzictwo kulturowe, napad rabunkowy, zniszczenie, pandemia, COVID-19

crime, statistics, national heritage, robbery, damage, pandemic, COVID-19

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Abrams D.S., Crime in the Time of Covid, EconoFact, University of Pennsylvania 2020, https://econofact.org/crime-in-the-time-of-covid [dostęp: 1.07.2022].

Assessing crimes against cultural property 2020, Syrvey of Interpol Member Countries, UNESCO, wrzesień 2021, https://www.interpol.int/en/content/download/16751/file/2020%20Assessing%20Crimes%20Against%20Cultural%20Property.pdf [dostęp: 1.07.2022].

Cultural property crime thrives throughout pandemic says new INTERPOL survey, Interpol, 18 października 2021, https://www.interpol.int/en/News-and-Events/News/2021/Cultural-property-crime-thrives-throughout-pandemic-says-new-INTERPOL-survey [dostęp: 1.07.2022].

Dane z Departamentu Ceł Ministerstwa Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej – pismo z dnia 13 lipca 2021 r., sygn.. BMI1.0123.997.2021., niepubl.

Dane z Komendy Głównej Straży Granicznej – pismo z dnia 8 lipca 2021 r., sygn. KG-OI-VIII. 0180.130.2021.MS, niepubl.

Decyzja z dnia 21 sierpnia 2019 r., umarzająca postępowanie dotyczące wpisu do KRUDK z uwagi na bezprzedmiotowość postępowania polegającą na braku podstawy prawnej do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia (dobro kultury będące przedmiotem wniosku skradziono między 15 marca 1997 r. a 7 stycznia 1998 r., tj. przed wejściem w życie ustawy o rzeczach znalezionych), sprawa nr DDZ-RDK.742.3.50.2019.MW.

Gadecki B., Nowe regulacje dotyczące problematyki zabytków w związku z wejściem w życie ustawy o rzeczach znalezionych, „Ius Novum” 2016, nr 4.

Górniak K., Szczególna ochrona własności w ramach krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018, nr 2.

Gredka I., Gwoździewicz-Matan P., Cywilnoprawne skutki wpisu rzeczy do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, „Państwo i Prawo” 2016, nr 10.

Hadel M., Zachariasz I., Analiza stosowania art. 12 specustawy covidowej z perspektywy standardów państwa prawnego, „Samorząd Terytorialny” 2022, nr 1-2.

Illegal excavations and online trade of cultural property looted in the midst of COVID-19, czerwiec 2021, https://en.unesco.org/news/illegal-excavations-and-online-trade-cultural-property-looted-midst-covid-19 [dostęp: 1.07.2022].

Informacje dotyczące kontroli Najwyżej Izby Kontroli, System Ochrony Zabytków w Polsce, 31 marca 2022 r., KNO.430.004.2021, nr ewid. 170/2021/P21023/KNO.

Jakubowski O., Prawna ochrona zabytków a koronawirus. Ograniczenie stosowania procedur w zakresie ochrony zabytków w trakcie pandemii COVID-19, 18 maja 2020, http://www.skz.pl/skz_files/news/wpis_282_2020.php [dostęp: 1.07.2022].

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2014 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2015, nr 1(1).

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2015 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2016, nr 1(2).

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2016 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2017, nr 1(3).

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2017 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2018, nr 1(4).

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2018 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2019, nr 1(5).

Jakubowski O., Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń z 2019 roku, „Santander Art and Culture Law Review” 2021, nr 1(7).

Kocowska-Siekierka E., Ochrona zabytków na wypadek sytuacji kryzysowej, „Przegląd Prawa i Administracji” 2016, nr 106.

Krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem, https://skradzionezabytki.pl/i/#/ [dostęp: 25.06.2022].

Lizak A., Prawne aspekty utworzenia krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2017, nr 1.

Oby nie było za późno… NIK o systemie ochrony zabytków w Polsce, 31 marca 2022, https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/system-ochrony-zabytkow.html [dostęp: 30.06.2022].

Pismo Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 30 marca 2021 r., sygn. DPR.0132. 10.2021, niepubl.

Porozumienie między Ministrem Finansów, Ministrem Kultury, Komendantem Głównym Policji i Komendantem Głównym Straży Granicznej z 3 listopada 2004 r. w sprawie współdziałania w zwalczaniu nielegalnego wywozu za granicę lub przywozu z zagranicy zabytków, Dz. Urz. KGP nr 21, poz. 135.

Potocki A., Krajowy rejestr utraconych dóbr kultury jako nowy środek prawny ochrony dziedzictwa kulturowego, w: E. Kruk, G. Lubeńczuk, T. Drab (red.), Tendencje rozwojowe prawa administracyjnego, Wydawnictwo UMCS, Lublin 201.

Przestępczość przeciwko dobrom kultury w Polsce, NIMOZ, 16 kwietnia 2020, https://stratyzabytkow.nimoz.pl/?p=5507 [dostęp: 1.07.2022].

Świeczyński J.. Katalog skradzionych i zaginionych dóbr kultury, oprac. red. W. Jaskulski, P. Ogrodzki, Ośrodek Informacyjno-Koordynacyjny Ochrony Obiektów Muzealnych, Warszawa 1988.

Uhl A., Czy istnieje przestępczość kryminalna? Kilka uwag o tautologii w policyjnej statystyce przestępczości i nie tylko, „Biuletyn Kryminologiczny” 2020, nr 27, https://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/bk/article/view/3346 [dostęp: 16.08.2022].

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740.

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, Dz. U. z 2019 r., poz. 1186 ze zm.

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 1600, 2077.

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy, Dz. U. z 2022 r., poz. 859 ze zm.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. z 2020 r., poz. 293 i 471.

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. z 2022 r., poz. 840.

Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, Dz. U. z 2011 r., Nr 112, poz. 654.

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych, Dz. U. z 2015 r., poz. 397.

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, Dz. U. z 2021 r., poz. 2095 ze zm.

Wybranowski M., Uproszczenie procesu budowlanego: miało pomóc w walce z kryzysem, a może zniszczyć zabytki, „Dziennik Gazeta Prawna”, 13 lipca 2020, https://forsal.pl/gospodarka/artykuly/7770094,uproszczenie-procesu-budowlanego-mialo-pomoc-w-walce-z-kryzysem-a-moze-zniszczyc-zabytki.html [dostęp: 1.07.2022].

Wybranowski M., Zabytki bez ochrony, sprawcy (w praktyce) bez kary, 4 sierpnia 2020, „Dziennik Gazeta Prawna”, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1487568,zabytki-bez-ochrony-sprawcy-bez-kary.html [dostęp: 1.07.2022].

Wystąpienie pokontrolne do Piotra Glińskiego Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, tekst zmieniony zgodnie z uchwałą Nr 50/2021 Kolegium Najwyższej Izby Kontroli z dnia 13 października 2021 r. oraz uwzględniający sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej dokonane w dniu 29 września 2021 r., KNO.410.003.01.2021, https://bip.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,kno~p_21_023_202109301114301632993270~id0~01,typ,kj.pdf [dostęp: 1.07.2022].

Zeidler K., Krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem oraz Krajowy rejestr utraconych dóbr kultury, w: K. Zeidler, K. Zalasińska, Wykład prawa ochrony zabytków, Wolters Kluwer, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Warszawa–Gdańsk 2015.

Informacje

Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2022, 1/2022 (8), s. 133 - 152

DOI: https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.22.003.16393

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń w 2020 roku (początek pandemii COVID-19)

Angielski:

Criminal threats to national heritage – an analysis of the events of 2020 (the beginning of the COVID-19 pandemic)

Autorzy

Olgierd Jakubowski

https://orcid.org/0000-0002-5530-1025

Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, ul. Szwoleżerów 9 00-464 Warszawa

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, ul. Goraszewska 7, 02-910 Warszawa

Publikacja: 10.2022

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Olgierd Jakubowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 619

Liczba pobrań: 415

<p> Zagrożenie dziedzictwa kulturowego przestępczością – analiza wydarzeń w 2020 roku (początek pandemii COVID-19)</p>

Pobierz xml