Interferencja mechanizmu systemu odpowiedzialności wprowadzonego dyrektywą 2019/790 na wolność wypowiedzi

Ewa Milczarek

Tytuły

Abstrakt

Interference of the mechanism of the liability system from Directive 2019/790 on freedom of expression

The Internet has fundamentally influenced all aspects of life – including culture, increasing access to such goods. This access has become faster, simpler and cost-free, including access from illegal sources, thus potentially violating the rights of creators. For years, public debate has raised the problem of the “copyright crisis”, which has been unable to meet the challenges of our information society. The EU’s response to increasing protection for creators is Directive 2019/790 on copyright and related rights in the Digital Single Market. Article 17 of this directive imposes an obligation on providers of online content sharing services to preventively control content posted by users – the so-called liability mechanism. This preventive control raises concerns about the potential violation of users’ right to freedom of expression. The article analyzes the mechanisms of the liability system, including the identification of subjective and objective aspects of the imposed obligations. This analysis was compiled with the standards of protection and restriction of freedom of expression in the conditions of the information society. The aim of the work is to assess whether the mechanism of the accountability system violates the essence of freedom of expression.

Keywords: directive 2019/790; freedom of expression; liability mechanism; copyright

Streszczenie: Internet wpłynął zasadniczo na każdą dziedzinę naszego życia – również na kulturę, zwiększając dostęp do jej dóbr. Dostęp ten stał się szybszy, prostszy i niegenerujący kosztów, także ten pochodzący z nielegalnych źródeł i naruszający tym samym prawa twórców. Od lat w debacie publicznej podnoszony jest problem „kryzysu prawa autorskiego”, które przestało odpowiadać wyzwaniom społeczeństwa informacyjnego. Unijną odpowiedzią na zwiększanie ochrony twórców jest dyrektywa 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Artykuł 17 dyrektywy nakłada na dostawców usług udostępniania treści online obowiązek prewencyjnej kontroli treści zamieszczanych przez użytkowników – tzw. mechanizm systemu odpowiedzialności. Ta prewencyjna kontrola budzi wątpliwości w zakresie potencjalnego naruszenia wolności wypowiedzi. W artykule dokonano analizy mechanizmu systemu odpowiedzialności, obejmującej identyfikację podmiotowych i przedmiotowych aspektów nakładanych obowiązków. Wzięto przy tym pod uwagę standardy ochrony i ograniczania wolności wypowiedzi w warunkach społeczeństwa informacyjnego. Celem pracy jest ocena, czy mechanizm systemu odpowiedzialności narusza istotę wolność wypowiedzi.

The Internet has fundamentally influenced all aspects of life – including culture, increasing access to such goods. This access has become faster, simpler and cost-free, including access from illegal sources, thus potentially violating the rights of creators. For years, public debate has raised the problem of the “copyright crisis”, which has been unable to meet the challenges of our information society. The EU’s response to increasing protection for creators is Directive 2019/790 on copyright and related rights in the Digital Single Market. Article 17 of this directive imposes an obligation on providers of online content sharing services to preventively control content posted by users – the so-called liability mechanism. This preventive control raises concerns about the potential violation of users’ right to freedom of expression. The article analyzes the mechanisms of the liability system, including the identification of subjective and objective aspects of the imposed obligations. This analysis was compiled with the standards of protection and restriction of freedom of expression in the conditions of the information society. The aim of the work is to assess whether the mechanism of the accountability system violates the essence of freedom of expression.

Słowa kluczowe

dyrektywa 2019/790, wolność wypowiedzi, mechanizm systemu odpowiedzialności, ochrona praw autorskich

Bibliografia

Ayman Abdel-Aziz A., Abdel-Salam H., El-Sayad Z., The role of ICTs in creating the new social public place of the digital era, „Alexandria Engineering Journal” 2016, nr 55(1) s. 487-493, https://doi.org/10.1016/j.aej.2015.12.019

Brkan M., The Concept of Essence of Fundamental Rights in the EU Legal Order: Peeling the Onion to its Core, „European Constitutional Law Review” 2018, nr 14(2), s. 332-368, https://doi.org/10.1017/S1574019618000159

Chałubińska-Jentkiewicz K., Treść cyfrowa jako dobro prawnie chronione – charakterystyka ogólna, w: K. Chałubińska-Jentkiewicz (red.), Prawna ochrona treści cyfrowych, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021.

Couto A., Copyright and Freedom of Expression: A Philosophical Map, w: A. Gosseries, A. Marciano, A. Strowel (red.), Intellectual Property and Theories of Justice, Palgrave Macmillan, Londyn 2008, s. 160-187.

Dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym), Dz. Urz. UE L 178 z 17.07.2000.

Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, Dz. Urz. UE L 167 z 22.06.2001, s. 10-19.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE, Dz. Urz. UE L 130 z 17.05.2019, s. 92-125.

Jaroszewska-Choraś D., Wedeł-Domaradzka A., Między wolnością ekspresji a ochroną praw autorskich – uwagi na tle praktyki orzeczniczej Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2017, t. 15, s. 75-97, https://doi.org/10.26106/syc8-hb14

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 83 z 30.03.2010.

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Propagowanie na jednolitym rynku cyfrowym uczciwej, wydajnej i konkurencyjnej gospodarki europejskiej opartej na poszanowaniu praw autorskich, Bruksela, 14.09.2016 r., COM(2016) 592 final.

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2, Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284.

Lawrence D.L., Addressing the Value Gap in the Age of Digital Music Streaming, „Vanderbilt Journal of Transnational Law” 2019, nr 52(2), s. 511-543.

Limitations on Copyrights Based on Freedom of Expression and Information, „GRUR International” 2020, nr 69(7), s. 768-772, https://doi.org/10.1093/grurint/ikaa068

Markiewicz R., Prawo autorskie na jednolitym rynku cyfrowym. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2021.

Matlak A., Targosz T., Wyrwiński M., Wybrane aspekty implementacji przepisów dyrektywy 2019/790 i dyrektywy 2019/789 w zakresie udostępniania utworów online, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020, nr 4, s. 14-48.

Milczarek E., Odpowiedzialność za udostępnianie hiperłączy, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2017, nr 2, s. 16-24.

Milczarek E., Preventive content blocking and freedom of expression in the European law – conflict or symbiosis?, „Journal of Media Law” 2021, nr 13(2), s. 262-275, https://doi.org/10.1080/17577632.2021.2006962

Mojski W., Konstytucyjna ochrona wolności wypowiedzi w Polsce, Towarzystwo Wydawnictw Naukowych LIBROPOLIS, Lublin 2014.

Nowikowska M., Odpowiedzialność za naruszenie prawa autorskiego w Internecie, „Cybersecurity and Law” 2019, nr 2, s. 135-149, https://doi.org/10.35467/cal/133853

Nowikowska M., Rozdział XIII Prawo autorskie w internecie, w: J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, Warszawa 2021.

Opinia rzecznika generalnego H. Saugmandsgaarda Øe przedstawiona w dniu 15 lipca 2021 r., ECLI:EU:C:2021:61.

Podrecki P., Prawo internetu, Lexis Nexis, Warszawa 2007.

Postanowienie Sądu Najwyższego RP z dnia 17 kwietnia 2018 r., IV KK 296/17, OSP 2019/2/15.

Study On Dynamic Blocking Injunctions In The European Unioln; IPR Enforcement Case-Law Collection, European Union Intellectual Property Office, https://euipo.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/observatory/documents/reports/2021_Dynamic_Blocking_Injuctions/2021_Study_on_Dynamic_Blocking_Injuctions_in_the_European_Union_FullR_en.pdf [dostęp: 2.07.2022].

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 26 listopada 1991 r. w sprawie Observed i Guardian przeciwko Wielkiej Brytanii, skarga nr 13585/88.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 marca 2000 r. w sprawie Wabl przeciwko Austrii, skarga nr 24773/94.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 17 lipca 2001 r. w sprawie Ekin przeciwko Francji, skarga nr 30882/96.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie Editions Plon przeciwko Francji, skarga nr 58148/00.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie Ahmet Yildirim przeciwko Turcji, skarga nr 3111/10.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 1 grudnia 2015 r. w sprawie Cengiz i in. przeciwko Turcji, połączone skargi nr 48226/10 i 14027/11.

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 czerwca 2020 r. w sprawie Vladimir Kharitonov przeciwko Rosji, skarga nr 10795/14.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 maja 1974 r. w sprawie Nold, Kohlen und Baustoffgroßhandlung przeciwko Komisji Europejskiej, C 4-73. ECLI:EU:C:1974:51.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 29 listopada 1975 r. w sprawie Roland Rutili przeciwko Ministre de l’intérieur, C36-75, ECLI:EU:C:1975:137.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 lipca 2020 r. w sprawie Facebook Ireland i Schrems, C311/18, EU:C:2020:559.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 26 kwietnia 2022 r. w sprawie Rzeczpospolita Polska przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Unii Europejskiej, C401/19, ECLI:EU:C:2022:297.

Zielińska A., Korzystanie z treści chronionych a sztuczna inteligencja – jak daleko sięga odpowiedzialność dostawcy usług udostępniania treści online w świetle art. 17 Dyrektywy 2019/790?, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura” 2022, nr 14(2), 132–144, https://doi.org/10.24917/20837275.14.2.9

Informacje

Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), s. 77 - 90

DOI: https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.23.006.18118

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Interferencja mechanizmu systemu odpowiedzialności wprowadzonego dyrektywą 2019/790 na wolność wypowiedzi

Angielski:

Interference of the mechanism of the liability system from Directive 2019/790 on freedom of expression

Autorzy

Ewa Milczarek

https://orcid.org/0000-0003-0726-0959

Uniwersytet Szczeciński
Polska

Publikacja: 27.09.2023

Status artykułu: Otwarte

Licencja: CC BY

Udział procentowy autorów:

Ewa Milczarek (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 596

Liczba pobrań: 258

<p> Interferencja mechanizmu systemu odpowiedzialności wprowadzonego dyrektywą 2019/790 na wolność wypowiedzi</p>

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Abstrakt

Słowa kluczowe

Bibliografia

Informacje

Autorzy