Experimental Translation: Techniques, Forms, Metalanguages

Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz; Katarzyna Bazarnik

Experimental Translation: Techniques, Forms, Metalanguages

Data publikacji: 20.12.2023

Przekładaniec, Numery anglojęzyczne, Special Issue 2/2023 – Experimental Translation, s. 7-23

https://doi.org/10.4467/16891864ePC.23.007.18086

Autorzy

Tłumacze

Katarzyna Bazarnik

Pobierz pełny tekst

PDF

drukuj

Tytuły

Experimental Translation: Techniques, Forms, Metalanguages

Abstrakt

The aim of the article is to introduce a new series of studies on theoretical, methodological, analytical, and interpretive issues concerning “translation anomalies”. Functioning as a medium of artistic innovation and creative cognition, experimental literary translation can be compared to a laboratory, both for translators as well as literary and cultural scholars. It enables us to highlight the fundamental problems of artistic creation, the theory of literature, the theory of artistic translation and the theory of intercultural communication. On the one hand, experiments in translation confirm the necessity of using interdisciplinary research instruments; on the other hand, they show translation as a fundamental metaphor that describes the innovative and dynamic nature of technology.

Słowa kluczowe

experimental translation, experimental literature, liberature (total literature), new media translation, self-commentary

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Bachmann-Medick, Doris. 2012. Cultural Turns. Nowe kierunki w naukach o kulturze, trans. Krystyna Krzemieniowa, Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.

Balcerzan, Edward. 2007. “Wstęp do pierwszego wydania”, in: Edward Balcerzan, Ewa Rajewska (eds.), Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440‒2005. Antologia, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, pp. 5–12.

Bartnicki, Krzysztof. 2012a. Da Capo al Fine. Warszawa: Sowa.

Bartnicki, Krzysztof. 2012b. Fu wojny albo Tłumacz w wyprawie na Wschód: z kolekcji Li Fu teksty o przekładzie: między innymi o boju toczonym przez Kufu z (…) to jest dziełem gdzie indziej znanym jako Finnegans Wake Jamesa Joyce’a, Kraków: Korporacja Ha!art.

Bartnicki, Krzysztof. 2014. James Joyce. F_NNEGANS _A_E : suite in the Key of μ (1939), Warszawa: Sowa.

Bartnicki, Krzysztof. 2021. “Finnegans Wake as a System of Knowledge Without Primitive Terms: A Proposal Against the Paradigm of Competence in the So-called Joyce Industry”. PhD dissertation. Friedrich-Schiller-Universität Jena, https://www.db-thueringen.de/receive/dbt_mods_00049228 [access: 9.09.2021].

Bartnicki, Krzysztof, Szmandra, Marcin. 2015. Finnegans Meet, Rolodex (one-of-a-kind).

Bassnett, Susan. 1998. “The Translation Turn in Cultural Studies”, in: Susan Bassnett, André Lefevere (eds.), Constructing Cultures: Essays on Literary Translation, Clevedon, Philadelphia: Multilingual Matters, pp.123–140.

Bassnett, Susan, Johnston, David. 2019. “The outward turn in translation studies”, The Translator 3, pp. 181–188.

Bazarnik, Katarzyna. 2016. Liberature. A Book-bound Genre, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Bednarczyk, Anna. 2019. Analiza pretranslatorska tekstu jako pierwszy etap tłumaczenia poetyckiego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Bruno, Cosima. 2020. “Translation Poetry: The Poetics of Noise in Hsia Yü’s Pink Noise”, in: Matthew Reynolds (ed.), Prismatic Translation, Cambridge: Legenda, pp. 173–88.

Brzostowska-Tereszkiewicz, Tamara. 2016. „Przekład jako metodologia przekładu”, in: Piotr Fast, Tomasz Markiewka, Justyna Pisarska (eds.), Reguły gier. Między normatywizmem a dowolnością w przekładzie, Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”/Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, pp. 8–29.

Brzostowska-Tereszkiewicz, Tamara. 2018. “Sztuka post-przekładu”, Przekłady Literatur Słowiańskich 9 (1), pp. 77–97.

Chesterman, Andrew. 2009. “The Name and Nature of Translator Studies”, Hermes – Journal of Language and Communication Studies, 42, pp. 13–22.

Fajfer, Zenon. 2010a. dwadzieścia jeden liter / ten letters, Kraków: Korporacja Ha!art.

Fajfer, Zenon. 2010b. „Primum Mobile”, in: Zenon Fajfer, dwadzieścia jeden liter / ten letters, trans. into English Katarzyna Bazarnik, Zenon Fajfer, Kraków: Korporacja Ha!art, CD.

Fajfer, Zenon. 2013a. „Ostrige”, trans. Biserka Rajčić, in: Biserka Rajčić (ed.), Rečnik mlade poljske poezije, Beograd: Treći Trg, pp. 221–224.

Fajfer, Zenon. 2013b. „Ostrygi”, in: Zenon Fajfer, Powieki, Szczecin: Forma, pp. 49–55.

Fajfer, Zenon. 2013c. „Sonnetrix”, in: Zenon Fajfer, Powieki. Szczecin: Forma, pp. 11–28.

Fajfer, Zenon. 2016 [2005]. „Ars Poetica” (Polish and English versions), trans. Katarzyna Bazarnik, Zenon Fajfer, in: Stephanie Boluk, Leonardo Flores, Jacob Garbe, Anastasia Salter (eds.), Electronic Literature Collection 3, Cambridge, Massachusetts: Electronic Literature Organization, https://collection.eliterature.org/3/work.html?work=ars-poetica [access: 10.09.2021].

Federman, Raymond. 2010. Podwójna wygrana jak nic, trans. Jerzy Kutnik, Kraków: Korporacja Ha!art.

Gentzler, Edwin. 2017. Translation and Rewriting in the Age of Post-Translation Studies, New York: Routledge.

Grzesiczak, Łukasz. 2016. “Król Ubu Translate”. Interview with Piotr Marecki and Aleksandra Małecka, Gazeta Wyborcza, 18.01.2016, p. 6.

Hoffmann, Krzysztof, Kornhauser Jakub, Sienkiewicz Barbara. 2019. Tradycje eksperymentu/eksperyment jako doświadczenie, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Jarry, Alfred. 2015. Ubu Król, trans. from French with Google Translator A. Małecka and P. Marecki, Kraków: Korporacja Ha!art.

Joyce, James. 2012. Finneganów tren [Finnegans Wake], trans. Krzysztof Bartnicki, Kraków: Korporacja Ha!art.

Kita-Huber, Jadwiga, Makarska, Renata. (eds.). 2020. Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych, Kraków: Universitas.

Kutnik, Jerzy. 2010. „Tłumacz po słowie”, in: Raymond Federman, Podwójna wygrana jak nic, trans. Jerzy Kutnik, Kraków: Korporacja Ha!art, pp. I–VIII.

Lee, Tong King. 2011. “The death of the translator in machine translation: A bilingual poetry project,” Target. International Journal of Translation” 23 (1), pp. 92–112.

Lee, Tong King. 2015. “Machine translation and Hsia Yü’s Poetics of Deconstruction,” in: Tong King Lee, Experimental Chinese Poetry. Translation, Technology, Poetics. Leiden‒Boston: Brill Rodopi, pp. 21–62.

Loffredo, Eugenia, Perteghella, Manuela (eds.). 2006. Translation and Creativity: Perspectives on Creative Writing and Translation, London: Continuum, pp. 1–16.

Majdzik, Katarzyna. 2018. “Pinocchio in Emojitaliano. Przekład eksperymentalny w kulturze zwrotu wizualnego i performatywnego”, Przekłady Literatur Słowiańskich 9 (1), pp. 125–146.

Marecki, Piotr. 2016. Wąwóz Taroko (tłumaczenie Taroko Gorge Nicka Montforta), in: Stephanie Boluk, Leonardo Flores, Jacob Garbe, Anastasia Salter (eds.), Electronic Literature Collection 3, Cambridge, Massachusetts: Electronic Literature Organization, https://collection.eliterature.org/3/work.html?work=wawoz-taroko [access: 9.09.2021].

Maryl, Maciej. 2010. “Technologie literatury. Wpływ nośnika na formę i funkcję przekazów literackich”, Pamiętnik Literacki 2, pp. 157–178.

Montfort, Nick. 2014. Zegar światowy [The World Clock], trans. Piotr Marecki. Kraków: Korporacja Ha!art,

Nergaard, Siri, Arduini, Stefano. 2011. “Translation: A New Paradigm”, Translation: A Transdisciplinary Journal, Inaugural Issue, pp. 8–17.

Okulska, Inez. 2016. “Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tiein, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia”, Forum Poetyki 6, pp. 56–67.

Różycki, Tomasz. 2005. “Kilka słów po przekładzie”, in: Stéphane Mallarmé, Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, trans. Tomasz Różycki, eds. Katarzyna Bazarnik and Zenon Fajfer, Kraków: Korporacja Ha!art, pp.117–118.

Queneau, Raymond. 2008. Sto tysięcy miliardów wierszy, trans. Jan Gondowicz, Kraków: Korporacja Ha!art.

Rollins, Jonathan B. 2013. “Hsia Yu’s Translingual Transculturalism from Memoranda to Pink Noise”, in: Irene Gilsenan Nordin, Julie Hansen, Carmen Zamorano Llena (eds.), Transcultural Identities in Contemporary Literature, Amsterdam‒New York: Rodopi, pp. 245–266.

Scott, Clive. 2006. Translating Rimbaud’s “Illuminations”, Exeter: University of Exeter Press.

Scott, Clive. 2012a. Literary Translation and the Rediscovery of Reading, Cambridge: Cambridge University Press.

Scott, Clive. 2012b. Translating the Perception of Text: Literary Translation and Phenomenology, Cambridge: Legenda.

Scott, Clive. 2014a. “Przekład i przestrzenie lektury,” trans. Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz, Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, no 23: Wyobraźnia w przekładzie, pp. 209–226.

Scott, Clive. 2014b. Translating Apollinaire, Exeter: University of Exeter Press.

Slote, Sam. 1999. The Silence in Progress in Dante, Mallarmé, and Joyce. New York: Peter Lang.

Święch, Jerzy. 2013 [1984]. „Przekłady i autokomentarze”, in: Piotr de Bończa Bukowski, Magda Heydel (eds.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 193–216.

Willow, Sally-Shakti, Evans, Joe. 2021a. “Niedokończony sen”, trans. M. Nova, elewator 36, pp. 27‒31.

Willow, Sally-Shakti, Evans, Joe. 2021b. Niedokończony sen (ćwiczenie w przebudzaniu), wideoprzekład Maria Nova, eleWator Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=kbJOZFfLyls. [access: 9.09.2021].

Willow, Sally-Shakti, Evans, Joe. 2021c. The Unfinished Dream, eleWator Youtube, https://www.youtube.com/watch?v=ScSmA5enacQ. [access: 9.09.2021].

Yü, Hsia. [2007] 2008. Poetry Interrogation. The Primal Scene of the Linguistic Murder, in: Hsia Yü, Pink Noise. Taipei: Hsia Yü, druk: Forever Colour Print, 8.08.2008.

Yü, Hsia. 2021. “Różowy szum / 粉紅色噪音 / Pink Noise,” eleWator 36, pp. 65‒77.

Zwischenberger, Cornelia. 2019. “From inward to outward: The need for translation studies to become outward-going”, The Translator 3, pp. 256–268.