FAQ

Terra sigillata Silesiaca – historyczne pokłady śląskiej gliny leczniczej jako środek terapeutyczny

Data publikacji: 12.2021

Medycyna Nowożytna, 2021, Tom 27 (2021) Zeszyt 2, s. 27 - 44

https://doi.org/10.4467/12311960MN.21.012.15240

Autorzy

,
Izabela Spielvogel
Instytut Fizjoterapii Politechniki Opolskiej
https://orcid.org/0000-0003-2255-0727 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →
Maria Pająk
Uniwersytet Opolski, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2179-3340 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Terra sigillata Silesiaca – historyczne pokłady śląskiej gliny leczniczej jako środek terapeutyczny

Abstrakt

Terra sigillata Silesiaca – historical deposits of Silesian medicinal clay as therapeutic agent

Clays, because of their medicinal properties, have been intuitively used in healing in all parts of the world since ancient times. The discovery of medicinal clay deposits used in Silesia – terra sigillata Silesiaca – dates back to 1550. The deposits were described in 1586 in a work published in Nuremberg entitled Judieum de terra sigillata strigoviensis. The author of the publication was the discoverer of Silesian healing clays – a Renaissance physician and geologist from Strzegom – Johann Schulz (1531–1604), known as Johannes Montanus. This discovery was also mentioned in 1583 by Andreas Berthold, an alchemist and empiricist, who was not a physician, in his work entitled Terrae sigillatae nuper in Germania repertae and Caspar Schwenckfeld (1563–1609), a spa physician from Cieplice-Zdrój, in his monograph from 1600, entitled Stirpium & Fossilium Silesiae Catalogus. Indications for using clay from Silesian deposits were also described in a work from 1737, entitled Rariora naturae & artis, item in re medica; oder, Seltenheiten der Natur und Kunst des kundmannischen Naturalien-Cabinets, wie auch in der Artzeney-Wissenschafft by Johann Kundmann (1684–1751), a physician of the von Hochberg family from Wrocław. By 1580, Silesian clay was already known as a remedy against dog rabies in the state of Hesse. In 1618, it was listed in the pharmaceutical work entitled Pharmacopoetia Londinensis, alongside clays from the Mediterranean region. According to the descriptions, this clay helped the population in 1633 as a prophylactic measure to control the plague epidemic and the mass extinction of cattle in Upper Silesia.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła
Berthold A., Terrae sigillatae nuper in Germania repertae, Frankfurt am Main 1583.
Brunner K., Schlesische terra sigilata, [w:] Weinhold K., Bolte J., Michel H. (red.), „Zeitschrift des Vereins für Volkskunde“, Jhg 21, H. 4, 1911.
Hermann L.D., Maslographia oder des schlesischen Massel im Oelss-Bernstäditischen Fürstenthum mit seinen Schauwürdigkeiten, Breslau 1711.
Jaekel F.W., Über die Bazalte Niederschlesiens, „Jahres-Beticht der Schlesischen Gesellschaft fü r vaterlä ndische Kultur” 1857, r. 35.
Kundmann J.Ch., Rariora naturae & artis, item in re medica; oder, Seltenheiten der Natur und Kunst des kundmannischen Naturalien-Cabinets, wie auch in der Artzeney-Wissenschafft, Breslau 1737.
Marperger P.J., Schlesischer Kauffmann, Breslau–Leipzig 1714.
Poschadovsky-Wehner A., Geschichte des schlesischen uradligen Geschlechtes der Grafen Posadowsky-Wehner Freiherrn von Postelwitz: nebst einem Anhang enthaltend Nachrichten über das Breslauer Patrizier-Geschlecht von Wehner, Breslau 1891.
Schimmelpfennig A., Kundmann, Johann Christian, [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, t. 17, Leipzig 1883.
Schwenckfeld C., Stirpium & Fossilium Silesiae Catalogus, Görlitz 1600.
Steinbeck A., Ueber die Siegelerde von Striegau, „Jahres-Beticht der Schlesischen Gesellschaft fü r vaterlä ndische Kultur” 1856, r. 34.
Volkmann G.A., Silesia subterranea, oder Schiesien, mit seinen Unterirdischen Schatzen, Seltsamheiten, Leipzig 1720.
Zedler J.H., Grosses vollständiges Universal Lexicon aller Wissenschaften und Künste, t. 42, Leipzig und Halle 1744.
Opracowania
Adusumilli S., Haydel S.E., In vitro antibacterial activity and in vivo efficacy of hydrated clays on Mycobacterium ulcerans growth, „Complementary and Alternative Medicine” 2016, vol. 16, nr art. 40.
Behroozian S., Svensson S.L., Davies J., Kisameet Clay Exhibits Potent Antibacterial Activity against the ESKAPE Pathogens, „MBio” 2016, 26, 7, 1: e01842-15.
Czubala D., O ludowym leczeniu gliną w Polsce. Na podstawie badań przeprowadzonych w Polsce wśród garncarzy, „Lud” 1984, t. 68.
Dannenfeld K.H., The introduction of a new sixteen-century drug: terra Silesiaca, „Medical History” 1984, nr 28.
Don J., Żelaźniewicz A., The Sudetes-boundaries, subdivision and tectonic position, „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie” 1990, r. 179, nr 2/3.
Danysz A., Farmakologia i Receptura, Warszawa 1971.
Drygas A., Zarys dziejów farmacji z elementami zagadnień metodologicznych dla studentów farmacji, Gdańsk 1994.
Duffi n C.J., “Fish”, fossil and fake: medicinal unicorn horn, [w:] Duffi n C.J., Gardner-Thorpe C., Moody R.T.J (red.), Geology and Medicine: Historical Connections, London 2017.
Efi menko N.V., Abramtsova A.V., Kaysinova A.S., The investigation of immunological effects of the new balneotherapeutic preparation glinofi r used for the treatment of adjuvant arthritis, „Voprosy
Kurortologii, Fizioterapii, i Lechebnoi Fizichesko i Kultury“ 2016, 93, 4.
Gomes C.S., Healing and edible clays: a review of basic concepts, benefits and risks, „Environmental Geochemistry and Health” 2018, nr 40.
Gomes C.S., Naturotherapies Based on Minerals, „Geomaterials” 2013, v. 3, nr 1.
Harstick H.P., Der Kameralist Paul Jacob Marperger (1856–1730) über Armenwesen und Armenfürsorge, [w:] Becker U., Becker H.M., Kloosterman J. (red.), Kein Nachruf! Beiträge über und für Götz Langkau, Amsterdam 2003.
Janicki S., Fiebig A., Szniatowska M. (red.), Farmacja Stosowana. Podręcznik dla studentów, Warszawa 2008.
Kowalski W., Wiewióra A., Terra Sigillata, „Prace Muzeum Ziemi”, 1974, nr 21, cz. 2.
Macgregor A., Medicinal terra sigillata: a historical, geographical and typological review, [w:] Duffi n C.J., Moody R.T.J, Gardner-Thorpe C. (red.), A History of Geology and Medicine, London 2013.
Morrison K.D., Misra R., Williams L.B., Unearthing the Antibacterial Mechanism of Medicinal Clay: A Geochemical Approach to Combating Antibiotic Resistance, „Scientifi c Reports” 2016, nr 6, nr art. 19043.
Morrison K.D., Underwood J.C., Metge D.W., Eberl D.D., Williams L.B, Mineralogical variables that control the antibacterial effectiveness of a natural clay deposit, „Environmental Geochemistry and Health” 2014, vol. 36, nr 4.
Pankiewicz H., Terra Sigillata, „Farmacja Polska” 1985, t. 41, nr 7.
Rankin A., On anecdote and antidotes: Poison trials in sixteenth-Century Europe, „Bulletin of the History of Medicine” 2017, v. 91, nr 2.
Roeske W., Terra Sigillata Liegnicensis „Biuletyn Informacji Polfa” 1967, nr 2.
Sagan E., Pakiet M., Terra Sigillata (katalog zbioru), Wałbrzych 1988.
Spałek K., Spielvogel I., The Use of Medicinal Clay from Silesia „Terra sigillata Silesiaca”, Central Europe – A New Chance for Natural
Medicine?, „Biomedical Journal of Scientifi c & Technical Research” 2019, t. 20, nr 3.
Spielvogel I., Spałek K., Badora K., Proćków J., Traditional knowledge and practice of the Triassic variegated clay from Silesia (Krasiejó w), Poland, in human medicine, „Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine” 2021, nr 17, nr art. 10, https://doi.org/10.1186/s13002-021-00437-0.
https://doi.org/10.1186/s13002-021-00437-0.
Svensson S.L., Behroozian S., Xu W., Surette M.G., Li L., Davies J., Kisameet Glacial Clay: an Unexpected Source of Bacterial Diversity, „MBio” 2017, 8, 3, e00590-17.
Venieri D., Gounaki I., Christidis GE., Knapp CW., Bouras-Vallianatos P., Photos-Jones E., Bridging the gaps: bole and Terra Sigillata as artefacts, as simples and as antibacterial clays, „Minerals” 2020, t. 10, nr 4.
Williams L.B., Haydel S.E., Evaluation of the medicinal use of clay minerals as antibacterial agents, „International Geology Review” 2010, 1, 52, 7/8.
Żelaźniewicz A., The Sudetes as a Paleozoic orogen in Central Europe, „Geological Magazine” 1997, nr 134.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2021, Tom 27 (2021) Zeszyt 2, s. 27 - 44

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Terra sigillata Silesiaca – historyczne pokłady śląskiej gliny leczniczej jako środek terapeutyczny

Angielski:

Terra sigillata Silesiaca – historical deposits of Silesian medicinal clay as therapeutic agent

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2255-0727

Izabela Spielvogel
Instytut Fizjoterapii Politechniki Opolskiej
https://orcid.org/0000-0003-2255-0727 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Fizjoterapii Politechniki Opolskiej

https://orcid.org/0000-0002-2179-3340

Maria Pająk
Uniwersytet Opolski, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Polska
https://orcid.org/0000-0002-2179-3340 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Opolski, pl. Kopernika 11a, 45-040 Opole, Polska

Publikacja: 12.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Izabela Spielvogel (Autor) - 50%
Maria Pająk (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski