FAQ

Medycyna Nowożytna

Patocenoza a COVID-19. Konteksty środowiskowe i kulturowe pandemii w Polsce

Data publikacji: 02.04.2024

Medycyna Nowożytna, 2022, Tom 28 (2022) Zeszyt 2, s. 35 - 82

https://doi.org/10.4467/12311960MN.22.012.17373

Autorzy

,
Agnieszka Chwieduk
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0003-2750-413X Orcid
Wszystkie publikacje autora →
,
Jaromir Jeszke
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-1257-6061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
,
Beata Anna Polak
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0003-4030-8061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Adrian Trzoss
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-6287-418X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Patocenoza a COVID-19. Konteksty środowiskowe i kulturowe pandemii w Polsce

Abstrakt

Pathocenosis and COVID-19. Enviromental and cultural contexts of the pandemic in Poland

In the paper the socially significant issue of the relationship between the course of the COVID-19 pandemic and the discourses about the disease was addressed, their infl uence on social attitudes towards pandemic and how in the spoken debates the patocenotic thinking (Mirko Grmek paradigm on relation between pathogens and pandemics and other dependencies e.g. social, economic, cultural) is presented. The analysis covered three main fields of discourses: 1) scientific-expert (reports of Polish Academy of Sciences, articles of polish medical society), 2) patient-expert (medical advice portals), 3) bottom-up and non-expert discourses (social media). The determinations were made on the errors in both public communication and expert discourse, functioning of technicized and medialized medical advice portals, emotional dimension of discourses in social media, as well as polarization of all those fields.

* Praca była finansowana z grantu uczelnianego, kierownictwo grantu: dr hab. Jaromir Jeszke, prof. UAM.

Bibliografia

„Defoliator”, Facebook, 3.12.2021, https://www.facebook.com/defoliator.

„Praktyka Teoretyczna”, Facebook, 3.12.2021, https://www.facebook.com/PraktykaTeoretyczna.

„Pulmonolog”, Facebook, 3.12.2021, https://www.facebook.com/groups/315429046082125.

Agamben G., „Homo sacer”. Suwerenna władza i nagie życie, Pruszyński i S-ka, Warszawa 2008.

Agamben G., L’invenzione di un’epidemia, https://www.quodlibet.it/giorgio-agamben-l-invenzione-di-un-epidemia.

Ambroziak A.M., Bezpieczne Centrum Okulistyczne, czyli jak pracujemy..., „Optyka” 2020, nr 64(3).

Archer M.S., Morfogeneza-ramy wyjaśniające realizmu, „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 2015, nr 10.

Arrizabalaga J., At the intersection of medical geography and disease ecology: Mirko Grmek, Jacques May and the concept of pathocenosis, “History and philosophy of the life sciences” 2018, nr 40(4), DOI: 10.1007/s40656-018-0236-8.

Corbellini G., Patocenosi di Covid-19: un tributo a Mirko Grmek, 2020, https://www.scienzainrete.it/articolo/patocenosi-di-covid-19-tributo-mirko-grmek/gilberto-corbellini/2020-05-09.

Czyżewski M., Kowalski S., Piotrowski A., Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2010.

Danielak M., Dziemidok P., Koronawirus – SARS-CoV-2 – zapobieganie zakażeniom–doświadczenia własne, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2021, nr 27(1), https://doi.org/10.26444/monz/132556.

Domecka M., Wprowadzenie do polskiego tłumaczenia książki Margaret S. Archer Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, [w:] M. Archer, Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, Nomos, Kraków 2013.

Fijałkowski Ł., Teoria sekurytyzacji i konstruowanie bezpieczeństwa, „Przegląd Strategiczny” 2012, nr 2(1), DOI https://doi.org/10.14746/ps.2012.1.10.

Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, Universitas, Kraków 2002. Förster T., Heer B., Engeler M., Kaufmann A.A., Bauer K., Heitz K., The Emic Evaluation Approach: epistemologies, experience, and ethnographic practice, Basel 2011.

Grmek M.D., History of AIDS: Emergence and origin of a modern pan- demic. Princeton University Press, Princeton 1993.

Janowicz A., E-zdrowie w Polsce. Wady i zalety, 5.12.2021, https://step2health.pl/blog/e-zdrowie-w-polsce-b123.html.

Jeszke J., Rola mitów o nauce w debacie społecznej, „Rocznik Antropologii Historii” 2018, nr 11, DOI 10.25945/w199-5y64.

Jeszke J., Koncepcje choroby w historycznych strukturach narra- cyjnych, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2018, nr 48, DOI 10.24425/hsm.2018.124605.

Jones L., Morgan P., Nichols J., Walsh K., Willcox M., Kluczowe po- rady dla specjalistów dopasowujących soczewki kontaktowe pod- czas pandemii koronawirusa, „Optyka” 2020, nr 64(3).

Kocańda K., Stemplewski B., Koronawirus – wybrane aspekty prawne dotyczące rozterek lekarzy, „Folia Cardiologica” 2020, nr 15(3), DOI 10.5603/FC.2020.0036.

Lin Y.H., Liu C.H., Chiu Y.C., Google searches for the keywords of “wash hands” predict the speed of national spread of COVID-19 outbreak among 21 countries, “Brain, behavior, and immunity” 2020, nr 87, DOI https://doi.org/10.1016/j.bbi.2020.04.020.

Macałka E., Nieradka F., Początek G., COVID-19 a zaburzenia ze spek- trum autyzmu. Wybrane strategie wspierania osób z ASD podczas pandemii, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Psychologica” 2020, nr 13, https://doi.org/10.24917/20845596.13.4.

Męczkowska K., Niedzielski A., COVID-19 w otorynolaryngologii, „Wiedza Medyczna” 2020, https://doi.org/10.36553/wm.49.

Medycyna Praktyczna dla pacjentów (mp.pl), 3.12.2021, https://www.mp.pl/pacjent/.

Misiuk-Hojło M., Jasina G., Lato, koronawirus i zespół suchego oka–skuteczne metody leczenia, „OphthaTherapy” 2020, nr 7(2), https://doi.org/10.24292/01.OT.300620.12.

Nauka przeciw pandemii (2020–2021), https://naukaprzeciwpandemii.pl/.

Nauka przeciw pandemii. Biała księga. Szczepienia przeciw Covid-19. Innowacyjne technologie i efektywność, 2021, https://naukaprzeciwpandemii.pl/app/uploads/2021/02/nauka-przeciw-pandemii_biala-ksiega_2021_02_05.pdf.

Nowak P., Marcinkiewicz K., Wilk M., Popielec D., Koronawirus wyzwaniem współczesnego społeczeństwa: media i komunikacja społeczna, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020.

Pavot A.M., La pensée du discours, 17.12.2021, https://penseedudiscours.hypotheses.org.

Pirożyński M., Astma w okresie infekcji, ze szczególnym uwzględnieniem pandemii COVID-19, „Alergoprofil” 2020, nr 16(4), https://doi.org/10.24292/01.AP.164301120.

Polak B.A., Strategie i mechanizmy obronne w dyskursie na temat szczepień. Analiza dyskusji w mediach społecznościowych, „Nauka Polska. Jej Potrzeby, Organizacja i Rozwój” 2020, nr XXIX (LIV).

Polak B.A., Polak T., Kościół wobec Państwa. Stałość i przemiany dyskursu kościelnego o kwestiach politycznych i społecznych w latach 1945–2013, [w:] M. Czyżewski et al., Polskie sprawy 1945–2015. Warsztaty analizy dyskursu, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2017.

Prost M.E., Koronawirus a narząd wzroku. Możliwości zakażenia, objawy kliniczne i profilaktyka w gabinecie okulistycznym, „Ophtha-Therapy” 2020, nr 7(1), https://doi.org/10.24292/01.OT.310320.01.

Samoliński B., Krzych-Fałta E., Wojas O., Sybilski A.J., COVID-19 – re- komendacje dla alergologów i laryngologów, „Alergoprofil” 2020, nr 16(1), https://doi.org/10.24292/01.AP.161311320.

Sartori G., Homo videns: telewizja i postmyślenie, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.

Skibińska  K.,  Zapobieganie  transmisji  koronawirusa  SARS-CoV-2 w zakładach opieki zdrowotnej, „Forum Zakażeń” 2021, nr 12(1), dx.doi.org/10.15374/FZ2021005.

Stobnicka-Kupiec A., Górny R.L., Gołofit-Szymczak M., Ławniczek-Wałczyk A., Cyprowski M., Koronawirusy – niewidzialne zagrożenie o globalnym zasięgu, „Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy” 2020, DOI 10.5604/01.3001.0014.5828.

Szczepienia Info (3.12.2021), https://szczepienia.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/11/szczdanecovid.png.

Śliwiński K., Praktyka kontaktologiczna w okresie pandemii COVID-19, „Optyka” 2020, nr 64(3).

Wawrzyniak A., Kuczborska K., Lipińska-Opałka A., Będzichowska A., Kalicki B., Koronawirus 2019-nCoV – transmisja zakażenia, objawy i leczenie, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2019, nr 15/4. DOI 10.15557/PiMR.2020.0001.

Welz A., Breś-Targowska A., Koronawirus – aktualny problem medyczny i społeczny, „Farmacja Polska” 2020, nr 76(5), DOI 10.32383/farmpol/124913.

Wojtczuk A., Pandemia koronawirusa-zmiana w świecie. Zagrożenia dla zdrowia psychicznego i szanse rozwojowe, „Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy” 2020, nr 20(13), https://doi.org/10.34739/sn.2020.20.10.

Zespół Doradczy ds. COVID-19 przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk (2020–2021), 3.12.2021, https://informacje.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2915.

Zespół Doradczy ds. COVID-19 przy Prezesie Polskiej Akademii Nauk, Zrozumieć Covid-19, 16.09.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3111-zrozumiec-covid-19-opracowanie-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 1. Negowanie pandemii jest nieetyczne i niegodziwe, 10.08.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3085-zespol-pan-ds-covid-19-negowanie-pandemii-jest-nieetyczne-i-niegodziwe.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 10. Konsekwencje pandemii COVID-19 dla zdrowia psychicznego i edukacji dzieci i młodzieży, 25.01.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3233-stanowisko-10-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-konsekwencje-pandemii-covid-19-dla-zdrowia-psychicznego-i-edukacji-dzieci-i-mlodziezy.

Zespół Doradczy ds. COVID-9. Stanowisko 11. Zrozumieć szczepionkę – perspektywa indywidualna, 10.02.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3247-stanowisko-11-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-zrozumiec-szczepionke-perspektywa-indywidualna.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 12. Nowa normalność – nie będzie szybkiego powrotu do świata sprzed pandemii, 2.03.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3256-stanowisko-12-nowa-normalnosc-nie-bedzie-powrotu-do-swiata-sprzed-pandemii.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 13. Lekcje z pandemii: wzmocnijmy służbę zdrowia, zainwestujmy w naukę i edukację, budujmy zaufanie, 22.03.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3272-stanowisko-13-lekcje-z- pandemii-wzmocnijmy-sluzbe-zdrowia-zainwestujmy-w-nauke-i-edukacje-budujmy-zaufanie

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 14. Moralność szczepień. O szczepionkach wektorowych, 19.04.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3294-stanowisko-14-moralnosc-szczepien-o-szczepionkach-wektorowych.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 15. Wpływ pandemii na wybrane grupy mniejszościowe w Polsce, 11.05.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3314-stanowisko-15-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-wplyw-pandemii-na-wybrane-grupy-mniejszosciowe-w-polsce.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 16. Pomiędzy falami – uspokojenie sytuacji nie powinno uśpić naszej czujności, 28.06.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3380-stanowisko-16-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-pomiedzy-falami-uspokojenie-sytuacji-nie-powinno-uspic-naszej-czujnosci.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 17. Apel w sprawie zbliżającego się roku szkolnego 2021/2022, 20.07.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3396-stanowisko-17-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-apel-w-sprawie-zblizajacego-sie-roku-szkolnego-2021-2022.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 18. Komunikacja publiczna w czasie pandemii – przejrzystość i odpowiedzialność, 29.07.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3401-stanowisko-18-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-komunikacja-publiczna-w-czasie-pandemii-przejrzystosc-i-odpowiedzialnosc.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 19. Głos w sprawie obowiązku szczepień przeciwko SARS-CoV-2, 2.08.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3403-stanowisko-19-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-glos-w-sprawie-obowiazku-szczepien-przeciwko-sars-cov-2.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 2. Koronawirus a szkoły: eksperci PAN apelują o noszenie maseczek, 19.08.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/nauki-medyczne/3088-koronawirus-a-szkoly-eksperci-pan-apeluja-o-noszenie-maseczek.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 20. Apel o pilne i konsekwentne wdrożenie w szkołach procedur WMT – wietrzenie, maseczki, testowanie, 6.09.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3429-stanowisko-20-apel-o-pilne-i-konsekwentne-wdrozenie-w-szkolach-procedur-wmt-wietrzenie-maseczki-testowanie.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 21. Aby walka z pandemią była efektywna, potrzebny jest szerszy dostęp do danych, 16.09.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3434-stanowisko-21-aby-walka-z-pandemia-byla-efektywna-potrzebny-jest-szerszy-dostep-do-danych.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 22. Trzecia dawka – do trzech razy sztuka?, 8.10.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3449-stanowisko-22-trzecia-dawka-do-trzech-razy-sztuka.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 23. COVID-19 a granice, 26.10.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3466-stanowisko-23-covid-19-a-granice.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 24. Apel zespołu ds. CO- VID-19 przy prezesie PAN o przyjmowanie dawki przypominającej szczepionki, 12.11.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3479-apel-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-o-przyjmowanie-dawki-przypominajacej-szczepionki.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 25. Omicron – nowy wariant wirusa SARS-CoV-2, 27.11.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3490-stanowisko-25-omicron-nowy-wariant-wirusa-sars-cov-3.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 26. Pandemia – jak radzą sobie najlepsi?, 8.12.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla- prasy/3499-stanowisko-26-pandemia-jak-radza-sobie-najlepsi.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 3. Larum w obliczu kryzysu COVID-19, 20.10.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3137-larum-w-obliczu-kryzysu-covid-19.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 4. O złudnej nadziei, że szybkie osiągnięcie odporności zbiorowiskowej jest atrakcyjnym celem 27.10.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3158-stanowisko-4-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 5. Epidemia to problem społeczny, którego rozwiązanie może przynieść jedynie współpraca rządu, ekspertów z wielu dziedzin nauki oraz mediów, 3.11.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3166-epidemia-to-problem-spoleczny-ktorego-rozwiazanie-moze-przyniesc-jedynie-wspolpraca-rzadu-ekspertow-z-wielu-dziedzin- nauki-oraz-mediow.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 6. Jak w walce z epidemią COVID-19 unikać ciągłego „rozpoznawania bojem”, czyli o potrzebie nowej strategii testowania. Jak w walce z epidemią COVID-19 unikać ciągłego „rozpoznawania bojem”, czyli o potrzebie nowej strategii testowania, 17.11.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3181-stanowisko-6-zespolu-doradczego-ds-covid-19-przy-prezesie-pan.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 7. Szczepienie jest jedynym racjonalnym wyborem, dzięki któremu będziemy mogli szybciej wyjść z pandemii, 15.12.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3210-stanowisko-7-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-szczepienie-jest-jedynym-racjonalnym-wyborem-dzieki-ktoremu-bedziemy-mogli-szybciej-wyjsc-z-pandemii.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 8. 21 grudnia 2020 roku Europejska Agencja Leków (EMA) ogłosiła ocenę szczepionki firm Pfizer oraz BioNTech – Comirnaty. Jest ona bezpieczna dla ludzi i skutecznie zapobiega chorobie COVID-19, 21.12.2020, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3214-21-grudnia-2020-roku-europejska-agencja-lekow-ema-oglosila-ocene-szczepionki-firm-pfizer-oraz-biontech-comirnaty-jest-ona-bezpieczna-dla-ludzi-i-skutecznie-zapobiega-chorobie-covid-19.

Zespół Doradczy ds. COVID-19. Stanowisko 9. Scenariusze na 2021, 5.01.2021, https://informacje.pan.pl/index.php/informacje/materialy-dla-prasy/3218-stanowisko-9-zespolu-ds-covid-19-przy-prezesie-pan-scenariusze-na-2021-rok.

Zgliczyńska M., Kosińska-Kaczyńska K., Przebieg infekcji SARS-CoV-2 u kobiet ciężarnych–przegląd literatury, „Wiedza Medyczna” 2020, https://doi.org/10.36553/wm.46.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2022, s. 35 - 82

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Patocenoza a COVID-19. Konteksty środowiskowe i kulturowe pandemii w Polsce

Angielski:
Pathocenosis and COVID-19. Enviromental and cultural contexts of the pandemic in Poland

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2750-413X

Agnieszka Chwieduk
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0003-2750-413X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

https://orcid.org/0000-0002-1257-6061

Jaromir Jeszke
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0002-1257-6061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

https://orcid.org/0000-0003-4030-8061

Beata Anna Polak
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
https://orcid.org/0000-0003-4030-8061 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań

https://orcid.org/0000-0002-6287-418X

Adrian Trzoss
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
https://orcid.org/0000-0002-6287-418X Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Publikacja: 02.04.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Agnieszka Chwieduk (Autor) - 25%
Jaromir Jeszke (Autor) - 25%
Beata Anna Polak (Autor) - 25%
Adrian Trzoss (Autor) - 25%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 625

Liczba pobrań: 435