FAQ

Czy ziołolecznictwo ludowe jest ludowe? Na marginesie dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych debat wokół korzeni fitoterapii

Data publikacji: 09.2023

Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 313 - 322

https://doi.org/10.4467/12311960MN.23.015.18456

Autorzy

Joanna Partyka
Instytut Badań Literackich PAN, Nowy Świat 72, Warszawa
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Czy ziołolecznictwo ludowe jest ludowe? Na marginesie dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych debat wokół korzeni fitoterapii

Abstrakt

Is folk herbalism truly folk? Exploring 19th- and 20thcentury debates on the roots of phytotherapy

The question of the direction of information fl ow related to herbal treatment has been a topic of interest for researchers for centuries. However, “infl uenceology,” which involves identifying mutual relationships and dependencies, can be misleading, especially when seeking one-way solutions as a desirable form of response to issues related to broadly defi ned cultural phenomena. The term “infl uence-ology” was coined by literary scholars criticizing the positivist methodology derived from evolutionism. This methodology focused on fi nding all possible infl uences between literary works, resulting in often unwarranted and even ridiculous conclusions, and above all, leading to the squandering of what is the essence of literature. It seems that an ethnologist tracing infl uence in the context of herbal medicine loses sight of what is the essence of folk culture. The question “Is folk herbalism folk?” assumes a historical and source nature and contains an evolutionary desire to determine a one-way infl uence. Although poorly posed, it opens up the fi eld for presenting arguments that the parties used in the discussion. These considerations are the subject of this article.

Bibliografia

Arabas I., Panny apteczkowe – rola dworu szlacheckiego w kształtowaniu świadomości terapeutycznej na polskiej wsi, [w:] I. Arabas (red.), Pod patronatem Hygiei. Udział kobiet w rozwoju nauk  przyrodniczych, Wydawnictwo IHN PAN, Warszawa 2000.

Baranowski B., Kultura ludowa a kultura szlachecka w XVII i XVIII w., [w:] J. Wojtowicz, J. Serczyk (red.), Narodziny i rozwój nowoczesnej kultury polskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1976.

Berwiński R., Studia o gusłach, czarach, zabobonach i przesądach ludowych, t. 2, Nakładem i Czcionkami Ludwika Merzbacha, Poznań 1862.

Blombergowa M.M., Kontakty polskich starożytników i archeologów z rosyjskimi instytucjami naukowymi w Odessie (do 1914), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1995, nr 40/4.

Burke P., Kultura ludowa we wczesnonowożytnej Europie, przeł. R. Pucek, M. Szczubiałka, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009.

Burszta J., Chłopskie źródła kultury, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1985.

Chodurska H., Cała zielna domowa apteka Wojszczanki? O ziołach leczniczych w Soplicowskim dworze, „Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny” 2018, nr 17.

Gołębiowski Ł., Domy i dwory, W drukarni N. Glücksberga, Warszawa 1830.

Gostomski A., Gospodarstwo, oprac. S. Inglot, Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1951.

Haur, J.K., Składabo skarbiec znakomitych sekretów ekonomijej ziemiańskiej, W drukarni Mikołaja Alexandra Schedla, Kraków 1693 (wyd. 2).

Klepacki, P., Etnobotanika w Polsce – przeszłość i teraźniejszość, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki” 2007, nr 16/1–2.

Konarska-Zimnicka, S., Ziołolecznictwo w wiekach średnich – przykład praktyk medycznych czy magicznych, [w:] A. Anczyk (red.), Medicina Magica. Oblicza medycyny niekonwencjonalnej, Wydawnictwo Instytutu Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec 2011.

Kuźnicka B., Znaczenie etnofarmacji i etnofarmakologii w świetle badań historycznych, [w:] B. Kuźnicka (red.), Historia leków naturalnych, t. 2: Natura i kultura – współzależności w dziejach lekoznawstwa, Instytut Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN, Warszawa 1989.

Libera Z., Magiczne sposoby pozyskiwania roślin, [w:] B. Kuźnicka (red.), Historia leków naturalnych, t. 2: Natura i kultura – współzależności w dziejach lekoznawstwa, Instytut Historii Nauki, Oświaty i Techniki PAN, Warszawa 1989.

Partyka J., Szlachecka silva rerum jako źródło do badań etnograficznych, „Etnografia polska” 1988, z. 2.

Podbereski A., Materyjały do demonologii ludu ukraińskiego, „Zbiór Wiadomości do Antropologii Krajowej”, t. 4.

Rostafiński J., O wpływie życia ziemiańskiego na literaturę XVI wieku, „Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce”, t. 5, Kraków 1886.

Udziela M., Medycyna i przesądy lecznicze ludu polskiego. Przyczynek do etnografii polskiej, M. Arct, Warszawa 1891.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 313 - 322

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Czy ziołolecznictwo ludowe jest ludowe? Na marginesie dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych debat wokół korzeni fitoterapii

Angielski:

Is folk herbalism truly folk? Exploring 19th- and 20th-century debates on the roots of phytotherapy

Autorzy

Instytut Badań Literackich PAN, Nowy Świat 72, Warszawa

Publikacja: 09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Joanna Partyka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski