FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

Wokół placu Szczepańskiego – przedsiębiorstwa handlowe na przełomie XIX i XX w.

Data publikacji: 2021

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2019, XXV, s. 37 - 62

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.19.002.13818

Autorzy

Iwona Kawalla-Lulewicz
https://orcid.org/0000-0002-7369-9372 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Wokół placu Szczepańskiego – przedsiębiorstwa handlowe na przełomie XIX i XX w.

Abstrakt

Na placu Szczepańskim w XIX i pierwszej połowie XX w. mieściło się jedno z najważniejszych targowisk w centrum Krakowa. Zakupy można było zrobić nie tylko na stoiskach targowych i w kramach, ale także w kilkudziesięciu lokalach handlowych mieszczących się w kamienicach czynszowych i gmachach okalających plac, w tym w delikatesach, masarniach, piekarniach, drogeriach, składach kosmetycznych oraz z towarami gospodarstwa domowego i chemią. Poza tym działały przedsiębiorstwa, w których sprzedawano sprzęt techniczny, elektrotechniczny, radiowy, a także części samochodowe. Niemało było również składów z tkaninami, konfekcją i galanterią. Przedsiębiorstwa różniły się nie tylko pod względem branżowym, ale również wielkością i typem organizacyjnym. Działały tu duże, sprawnie i nowocześnie zarządzane firmy o wysokiej organizacji pracy oferujące ekskluzywny asortyment, jak również małe sklepiki o skromnym wystroju. Warto zwrócić uwagę, że przy placu Szczepańskim skupiły się organizacje i instytucje przeznaczone dla rolników. Mieściły się tu ważne spółdzielnie i instytucje propagujące nowoczesne metody prowadzenia gospodarstwa wiejskiego oraz przedsiębiorstwa, w których mogli sprzedać płody ze swych gospodarstw oraz nabyć potrzebny sprzęt i nasiona.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne

Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Miasta Krakowa, sygn. 29/33/Kr 2243, 29/33/Kr 5179.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Drobne zbiory – zbiór szczątków, sygn. 29/690/44.

IArchiwum Narodowe w Krakowie, zba Przemysłowo-Handlowa w Krakowie, sygn. 29/318/168, 29/318/416–419, 29/318/423–426, 29/318/429, 29/318/432, 29/318/439, 29/318/443, 29/318/445, 29/318/446, 29/318/459.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Księgi gruntowe miasta Krakowa i dóbr tabularnych z obszaru Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. 29/465/417, 29/465/547.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Sąd Okręgowy w Krakowie [1842] 1945–1950 [1993], sygn. 29/1989/18034, 29/1989/19050, 29/1989/19160, 29/1989/19781 – A IX 350, 29/1989/20424, 29/1989/20583, 29/1989/20584, 29/1989/21819, 29/1989/22285, 29/1989/22540, 29/1989/26131.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Urząd Wojewódzki Krakowski, sygn. 29/206/261, 29/206/420.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Zbiór Ambrożego Grabowskiego, sygn. 29/679/19.

Archiwum Narodowe w Krakowie, Muzeum Krakowa, nr inw. MHK-Fs20486/IX/2.

Druki ulotne

Biblioteka Jagiellońska w Krakowie, sygn. BJ 224772 IV CV 96.

Muzeum Krakowa, nr inw. MHK III 7972.

Druki urzędowe

Ilustrowany przewodnik po Krakowie. Kraków: Chrześcijański Front Gospodarczy, 1931.

Ilustrowany przewodnik po Krakowie z informatorem. Kraków: Wydawnictwo Ogólnego Związku Podoficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej Koło Krakowskie, 1937.

Informator handlowo-przemysłowy na rok 1922. Pierwsza księga adresowa całej Rzeczypospolitej. Lublin: Wydawnictwo Biura „Reklama”, 1922.

Informator Przemysłowo-Handlowy „Rzeczpospolita” 1922 r. Łódź: Biuro Wydawnictw Reklamowych „Globus” w Łodzi, 1922.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1901. R. 70. Kraków: W księgarni J. Czecha, nakł. Drukarni „Czasu”, 1901.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1910. R. 79. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, 1910.

Krakowska Księga Adresowa na rok 1907, R. 3. Red. Józef Knapik. Kraków: Natalia Knapik, 1906.

Małopolskie Spółki Akcyjne. Księga informacyjno-adresowa. Kraków: wydali Bruno Josefert, Tadeusz Rzepecki, 1922.

Memoriał w sprawie Syndykatu Rolniczego w Krakowie. [b.m.d.].

Pod znakiem Melpomeny. Kraków: Wydawnictwo Artystów Scen Polskich, 1925.

Program wycieczek na rok 1914. Kraków: Sekcya Krajoznawczo-Turystyczna Akademickiego Związku Sportowego w Krakowie, 1914.

Sprawozdanie Syndykatu Rolniczego w Krakowie. Centralnego organu handlowego dla spółdzielni, kółek i towarzystw rolniczych za czas od 1 stycznia do 31 grudnia 1926. Kraków: druk Uniwersytet Jagielloński, 1927.

Sprawozdanie z działalności Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego od 15 lipca 1919 roku do 28 lutego 1921 roku. Kraków: Małopolskie Towarzystwo Rolnicze, 1921.

Sprawozdanie Związku Rewizyjnego Spółdzielni Rolniczych w Krakowie za czas od 1 VII 1921 r. do 30 VI 1922r. i za II półrocze 1922 r. Kraków: wydane nakładem własnym, 1923.

Stefana Mikulskiego Wielka Księga Adresowa Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa i Królewskiego Wolnego Miasta Podgórza, R. 10. Kraków: nakładem Stefana i Maryi Mikulskich, 1925.

Prasa

„Czas” 1995, nr 109.

„Dziennik Polski” 1966, nr 269; 1978, nr 80.

„Gaz i Woda. Przegląd Gazowniczy i Wodociągowy” 1928, R. 8, numer specjalny.

„Gazeta Lwowska” 1904, nr 230.

„Gazeta Wyborcza” 2014, nr 19.

„Ilustrowany Kurier Codzienny” 1911, nr 72.

„Nowa Reforma”. Numer popołudniowy 1911, nr 191.

„Odra” 1976, nr 12.

„Taternik” 1913, nr 3.

Opracowania

30 lat działalności Małopolskiego Związku Mleczarskiego 1909−1939. Kraków: Małopolski Związek Mleczarski, 1939.

Adamczewski Jan: Kuchnia „Pod Słońcem”. „Dziennik Polski” 1978, nr 80, s. 3.

Adamczewski Jan: Plac Szczepański. „Dziennik Polski” 1966, nr 269, s. 4.

Bąk-Koczarska Celina: Mieszkańcy pałacu „pod Krzysztofory” w Krakowie. Właściciele i lokatorzy od XIV do XX wieku. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 1999.

Brzoza Czesław: Kraków między wojnami. Kalendarium 28 X 1918 − 6 IX 1939. Kraków: Towarzystwo Sympatyków Historii, 1998.

Dawne zakłady rzemieślnicze i przemysłowe Krakowa. Red. Jerzy Duda, Olga Dyba, Stanisław Pochwała. Kraków: Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie, Krakowskie Towarzystwo Ochrony Zabytków Techniki, 2000.

Energetyka krakowska 1905–2005. Red. Waldemar Kania. Kraków: Trans-Krak, 2005.

Gaczoł Ewa: Fotografie związane z placem Szczepańskim w zbiorach Działu Fotografii Krakowskiej Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, część 1. „Krzysztofory” 2015, z. 33, s. 297–328.

Gajzlerowa Eleonora: Tamten Kraków, tamta Krynica. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972.

Garlicki Stanisław: Sklepy Krakowa na początku XX wieku. Biblioteka Krakowska nr 149. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2008.

Girtler Kazimierz: Opowiadania. T. 1: Pamiętnik z lat 1803–1831. Oprac. Zbigniew Jabłoński, Jan Staszel. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1971.

Jakubowski Krzysztof: Bisanz, gospoda aktorów, warszawianka… „Gazeta Wyborcza” 2014, nr 19, s. 12.

Jakubowski Krzysztof: Kawa i ciastko o każdej porze. Historia krakowskich kawiarni i cukierni. Kraków: Agora, 2012.

Jakubowski Krzysztof: Plac Szczepański 3. „Czas” 1995, nr 109, s. 11.

Jankowska Magdalena, Kocańda Małgorzata: Kraków między wojnami. Opowieść o życiu miasta 1918–1939. Magiczne Czasy Magicznych Miast. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2011.

Kawalla Iwona: Handlowe oblicze Placu Szczepańskiego. „Krzysztofory” 2015, z. 33, s. 225–256.

Kawalla-Lulewicz Iwona: Nabiał prosto z Krowodrzy. Działalność Małopolskiego Związku Mleczarskiego w latach 1901–1939. W: Krowodrza. Przestrzeń i tożsamość. Red. Dorota Strojnowska. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2017, s. 69–82.

Komorowski Waldemar: Plac Szczepański. „Krzysztofory” 2015, z. 33, s. 193–224.

Krygowski Władysław: W moim Krakowie nad wczorajszą Wisłą. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.

Lichończak-Nurek Grażyna: nota katalogowa. W: Między Hanzą a Lewantem. Kraków europejskim centrum handlu i kupiectwa. Katalog wystawy. Red. Stanisław Piwowarski. Kraków: Wydawnictwo Fundacji Inspektoratu AK „Maria”, 1995–1996. 

Małecki Jan M.: Zamieszki w Krakowie w kwietniu 1918 r. Pogrom czy rozruchy głodowe? W: The Jews in Poland, t. 1. Red. Andrzej K. Paluch, Kraków: Jagiellonian University.  Research Center on Jewish History and Culture in Poland, 1992, s. 245–256.

Marszałkowski Tomasz: Zamieszki, ekscesy i demonstracje w Krakowie 1918−1939. Kraków: Wydawnictwo Arcana, 2006.

Nieruchomości miasta Krakowa w czasach Sejmu Czteroletniego. Opis z 1792 roku. Wyd. Kamila Follprecht. Kraków: Archiwum Państwowe w Krakowie, 2007.

Purchla Jacek: Jan Zawiejski, architekt przełomu XIX i XX wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.

Rederowa Danuta: Studia nad wewnętrznymi dziejami Krakowa porozbiorowego. Cz. 1: Zagadnienia urbanistyczne. „Rocznik Krakowski” 1957–1959, R. 34, s. 107–109.

Rożek Michał: Nieistniejący kościół św. Szczepana w Krakowie. „Biuletyn Historii Sztuki” 1974, R. 36, nr 3, s. 215–226.

Seifert Franciszek: Estetyka w reklamie. „Gaz i Woda. Przegląd Gazowniczy i Wodociągowy” 1928, R. 8, numer specjalny, s. 3–6.

Sybila Leszek: Krakowski drapacz chmur przy placu Szczepańskim 5 w dziele mistrza introligatorskiego Roberta Jahody: Księga pamiątkowa Powiatowej Komunalnej Kasy Oszczędnościowej w Krakowie w zbiorach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. „Krzysztofory” 2015, z. 33, s. 279–296.

Szczepański plac. W: Encyklopedia Krakowa. Kraków 2000, s. 947–948.

Świątek Szczepan: Spółdzielczość krakowska. W: Dzieje Krakowa. T. 4: Kraków w latach 1918–1939. Red. Janina Bieniarzówna, Jan M. Małecki. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997, s. 235–241.

Tutak Melania: Młyn Ziarno, czyli tak zwane lofty. W: Zabłocie – przewodnik. Kraków: Vis-à-vis/Etiuda, 2014, s. 25–31.

Wolny Bolesław: Wolni z placu Szczepańskiego. Opowieść rodzinna. „Krzysztofory” 2015, z. 33, Kraków, s. 257–278.

Worcell Henryk: Bisanzjum. „Odra” 1976, nr 12, s. 27–34.

Wyrozumska Bożena: Czy Jan Olbracht wygnał Żydów z Krakowa? „Rocznik Krakowski” 1993, R. 59, s. 5–11.

Wyrozumski Jerzy: Żydzi w średniowiecznym Krakowie. „Krzysztofory” 1998, z. 15, s. 6–13.

Zaremska Hanna: Żydzi w średniowiecznej Polsce. Gmina krakowska. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2011.

Zbroja Barbara: Edward Kreisler – zapomniany krakowski architekt. „Rocznik Krakowski” 2006, R. 72, s. 181–211.

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2019, XXV, s. 37 - 62

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Wokół placu Szczepańskiego – przedsiębiorstwa handlowe na przełomie XIX i XX w.

Angielski:

Around Szczepański Square – trading at the turn of the 19th and 20th centuries

Publikacja: 2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Iwona Kawalla-Lulewicz (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski