FAQ
logotyp Archiwum Narodowego w Krakowie

Krakowskie winiety papierów firmowych jako źródło historyczne (połowa XIX – początek XX w.). Zarys problematyki

Data publikacji: 25.11.2024

Krakowski Rocznik Archiwalny, 2023, XXIX, s. 43 - 61

https://doi.org/10.4467/12332135KRA.23.002.18610

Autorzy

Kamila Follprecht
Archiwum Narodowe w Krakowie
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0776-7576 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Krakowskie winiety papierów firmowych jako źródło historyczne (połowa XIX – początek XX w.). Zarys problematyki

Abstrakt

Od połowy XIX w. jako formę reklamowania oferowanych usług czy produktów zaczęto wprowadzać na szerszą skalę ozdobny papier firmowy, w winiecie którego umieszczano zazwyczaj podstawowe informacje: imię i nazwisko właściciela, nazwę firmy, a niekiedy datę jej powstania, adres siedziby firmy oraz ewentualnych oddziałów lub filii. Z czasem zaczęto też podawać nr telefonu, nr konta bankowego, możliwe formy płatności. Jako elementy ozdobne stosowano motywy ornamentalne, figury alegoryczne, atrybuty rzemiosł, wizerunki asortymentu, medali uzyskanych na prestiżowych konkursach, dyplomów, nagród czy certyfikatów, a także przedstawienia architektoniczne budynków i zespołów przemysłowych. Zachowane w zasobie Archiwum Narodowego w Krakowie zbiory papierów firmowych od połowy XIX w. do 1918 r. są datowane, co umożliwia śledzenie częstotliwości i charakteru wprowadzanych zmian, odzwierciedlających dzieje firmy. W artykule przedstawiono analizę papierów firmowych z winietami znanych firm Maurycego Barucha (1800–1874) i jego synów Emila (1832–1886) i Gustawa (1838–1907), działających w Podgórzu i Łagiewnikach. Na podstawie zachowanych papierów firmowych z winietami oraz reklam zaprezentowano także działającą w rynkowej kamienicy w Krakowie w latach 1878–1917 firmę blacharską Władysława Kosydarskiego (1851–1919).

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Narodowe w Krakowie:

Akta miasta Krakowa, sygn. 29/33/2803, 29/33/2807, 29/33/2808, 29/33/2821, 29/33/2822.

Akta miasta Podgórza, sygn. 29/53/38.

Cechy blacharzy w Krakowie i Kleparzu, sygn. 29/129/11, 29/129/35.

Drobne zbiory – zbiór szczątków, sygn. 29/690/44, 29/690/45.

Księgi gruntowe miasta Krakowa i dóbr tabularnych z obszaru Sądu Okręgowego w Krakowie, sygn. 29/465/547.

Sąd Okręgowy w Krakowie, sygn. 29/1989/20686, 29/1989/24449.

Spis ludności miasta Krakowa z r. 1880, sygn. 29/87/4.

Spis ludności miasta Krakowa z r. 1910, sygn. 29/90/7.

Spis ludności miasta Krakowa z r. 1921, sygn. 29/91/2.

Urząd Zdrowia w Krakowie, sygn. 29/83/155.

Varia 2 – zbiór akt i materiałów różnej proweniencji, sygn. 29/427/213-215, 29/427/277-282.

Zbiór fotograficzny, sygn. 29/670/3637, 29/670/3638, 29/670/7060.

Prasa

„Czasopismo Towarzystwa Technicznego Krakowskiego” 1892, Rok VI.

Druki ulotne

Cennik wyrobów blacharskich, przyrządów kąpielowych i dzwonków elektrycznych z fabryki krajowej W. Kosydarskiego w Krakowie, Magazyn i fabryka przy ul. Szewskiej 1. 21. Kraków: nakł. W. Kosydarskiego, druk. W. Korneckiego, (1883).

Druki urzędowe

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1878. R. 47. Kraków: W księgarni J. Czecha, 1878.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1888. R. 57. Kraków: W księgarni J. Czecha, nakł. Drukarni „Czasu”, 1888.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1889. R. 58. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1889.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1890. R. 59. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1890.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1892. R. 61. Kraków: Nakł. Drukarni „Czasu”, 1892.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1893. R. 62. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1893.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1896. R. 65. Kraków: W księgarni J. Czecha, nakł. Drukarni „Czasu”, 1896.

Józefa Czecha Kalendarz Krakowski na rok 1897. R. 66. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1897.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1906. R. 75. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1906.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1907. R. 76. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1907.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1910. R. 79. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1910.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1911. R. 80. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1911.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1912. R. 81. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1912.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1913. R. 82. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1913.

Kalendarz Krakowski Józefa Czecha na rok 1917. R. 86. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa. Nakł. Drukarni „Czasu”, 1917.

Skorowidz Rzeczypospolitej Polskiej i Księga adresowa miasta Krakowa 1926. Kraków: Gmina Stoł. Król. Miasta Krakowa i Towarzystwo Właścicieli Realności Wielkiego Krakowa Drukarnia „Grafia”, 1926.

Opracowania

Derkowska-Kostkowska Bogna: Bydgoszcz przemysłowa. Retro przewodnik – od warsztatu do fabryki. Bydgoszcz: Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury, 2018.

Ejchman Maria: Zbiór etykiet handlowych i przemysłowych Edwarda Szymczaka. Na marginesie wystawy w Muzeum Woli. „Almanach Muzealny” 2001, t. 3, s. 131–154.

Encyklopedia Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.

Encyklopedia wiedzy o książce. Red. Aleksander Birkenmajer. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.

Encyklopedia wiedzy o prasie. Red. Julian Maślanka. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976.

Follprecht Kamila: Galeria mieszkańców Rynku krakowskiego w XIX wieku. W: Nowakowski Andrzej: Czas. Rynek Główny w Krakowie. Kraków: Universitas. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych, 2020, s. 43–65.

Garlicki Stanisław: Sklepy Krakowa na początku XX wieku. Biblioteka Krakowska nr 149. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2008.

Jarzewicz Maciej, Makowska Urszula: Salb (mylnie Salba) Marcin. W: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.). Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 10. Warszawa: Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, 2016, s. 38–40.

Karolczak Kazimierz: Właściciele domów w Krakowie na przełomie XIX i XX wieku. Z badań nad dziejami Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1987.

Kawalla Iwona: Kupując oczami. Reklama w przedwojennym Krakowie. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2017.

Kiryk Feliks: Cechowe rzemiosło metalowe. Zarys dziejów do 1939 r. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Biuro Wydawnictw K.D.W., 1972.

Kiryk Feliks: Z dziejów wędrówek czeladników krakowskiego rzemiosła metalowego. „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny” 1970, z. 35, Prace Historyczne 5, s. 47–63.

Komorowski Waldemar, Sudacka Aldona: Rynek Główny w Krakowie. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum, 2008.

Kostuch Bożena: Krakowskie fabryki kafli w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. „Krzysztofory. Zeszyty Naukowe Muzeum Historycznego Miasta Krakowa” 2011, t. 29, s. 229–240.

Kozińska-Witt Hanna: Przedsiębiorczość jako działalność patriotyczna? Zakłady Baruchów i Włodzimirskich w Podgórzu i Łagiewnikach w drugiej połowie XIX w. „Res Gestae. Czasopismo Historyczne” 2021, t. 12, s. 91–125. DOI: 10.24917/24504475.12.6.

Krasucki Michał: Katalog warszawskiego dziedzictwa postindustrialnego. Warszawa: Fundacja Hereditas, 2009.

Kubica Grażyna: Krakowscy ewangelicy w kulturowym i społecznym krajobrazie miasta –od reformacji do połowy XIX wieku. Szkic z antropologii historycznej. W: Dziedzictwo reformacji. Wymiar społeczno-kulturowy. Red. Piotr Stawiński. „Studia Sociologica” 2017, t. 9, nr 2, s. 156–186.

Kudłacz Katarzyna: Winiety – tekturki reklamowe krakowskich atelier. W: Katalog winiet krakowskich zakładów fotograficznych w zbiorach Muzeum Historii Fotografii im. Walerego Rzewuskiego w Krakowie. Red. Katarzyna Kudłacz, Marta Miskowiec. Kraków: Muzeum Fotografii w Krakowie, 2008, s. 8–13.

Miasto pod Kopcem Kraka. Red. Elżbieta Firlet. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2016.

Partridge Agnieszka: Libanowie, Fränklowie, Kadenowie, Zuliani, Godziccy... Krakowskie rodziny działające w branży budowlanej na przełomie XIX i XX wieku. „Rocznik Krakowski”2017, R. 83, s. 185–208.

Pazdur Jan: Początki reklamy fabrycznej w Polsce. „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”1980, t. 28, nr 2, s. 211–221.

Salwiński Jacek: Krakowska kupiecka rodzina Fischerów od końca XVIII do końca XX wieku. „Rocznik Krakowski” 2001, R. 67, s. 49–78.

Salwiński Jacek: Maurycy Baruch, Gustaw Baruch. W: Krakowianie. Wybitni Żydzi krakowscy XIV–XX w. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2006, s. 83–85.

Strońska-Przybyła Joanna: „Reklama dźwignią handlu. Papiery firmowe śląskich zakładów” (maszyn. referatu).

Wawel-Louis Józef: Kupcy krakowscy w epoce przejściowej (1773–1846). Kraków: W Drukarni „Czasu” Fr. Kluczyckiego i Sp. pod zarządem J. Łakocińskiego, 1883.

Wawel-Louis Józef: Przechadzka kronikarza po Rynku Krakowskim. Kraków: Nakładem Drukarni „Czasu” Fr. Kluczyckiego i Sp. pod zarządem Józefa Łakocińskiego, 1890.

Ziółek Małgorzata: Krakowska rodzina Grosse’ów i jej firma handlowa w latach1859–1950. „Rocznik Krakowski” 1994, R. 60, s. 139–156.

Informacje

Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2023, XXIX, s. 43 - 61

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Krakowskie winiety papierów firmowych jako źródło historyczne (połowa XIX – początek XX w.). Zarys problematyki
Angielski: Kraków letterheads as a historical source (mid-19th century – early 20th century). Outline of the subjects

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-0776-7576

Kamila Follprecht
Archiwum Narodowe w Krakowie
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-0776-7576 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Archiwum Narodowe w Krakowie
ul. Rakowicka 22E, 31-510 Kraków, Polska

Publikacja: 25.11.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Kamila Follprecht (Autor) - 100%

Informacje o autorze:

Kamila Follprecht – historyk archiwista, dr, Archiwum Narodowe w Krakowie; zainteresowania badawcze: właściciele i mieszkańcy krakowskich nieruchomości od XVI do XX w., edytorstwo źródeł historycznych; e-mail: kfollprecht@ank.gov.pl

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski