Jak powstawał Kopiec Kościuszki w Krakowie – jego dzieje w czasach Rzeczypospolitej Krakowskiej
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEJak powstawał Kopiec Kościuszki w Krakowie – jego dzieje w czasach Rzeczypospolitej Krakowskiej
Data publikacji: 2021
Krakowski Rocznik Archiwalny, 2017, XXIII, s. 45 - 63
https://doi.org/10.4467/12332135KRA.17.002.14656Autorzy
Jak powstawał Kopiec Kościuszki w Krakowie – jego dzieje w czasach Rzeczypospolitej Krakowskiej
W Krakowie 23 czerwca 1828 r. odbył się pogrzeb zmarłego rok wcześniej Tadeusza Kościuszki. Zwłoki Naczelnika uroczyście złożono w katedrze na Wawelu, a Senat Wolnego Miasta Krakowa postanowił go uczcić odpowiednim pomnikiem. Pojawiły się wśród rządzących Krakowem, jak i mieszkańców, liczne propozycje jego formy. Zdecydowano się usypać ku czci bohatera Mogiłę na wzgórzu św. Bronisławy, na wzór istniejących kopców Krakusa oraz Wandy. Stosowną uchwałę Senat podjął 19 lipca 1820 r. Została zainicjowana zbiórka potrzebnych funduszy oraz zaplanowano przebieg prac. Uroczysta inauguracja odbyła się 16 października 1820 r. Powołano Komitet Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki, który miał czuwać nad przebiegiem prac i stroną finansową przedsięwzięcia. Społeczeństwo aktywnie włączyło się w działania, które prowadzono nie bez trudności czy przykrych niespodzianek natury technicznej i budowlanej. Planowano założenie wokół Kopca osady, której mieszkańcy sprawowaliby opiekę nad Mogiłą, co nie zostało zrealizowane. 25 października 1823 r. odnotowano zakończenie prac nad budową Kopca Kościuszki. Uporządkowano przyległy teren, budując dogodną drogę. Prace konserwatorskie nad kopcem trwały, co się okazało konieczne, nieustannie. Władze austriackie po likwidacji Rzeczypospolitej Krakowskiej zaakceptowały istnienie Kopca, a w 1860 r. na jego wierzchołku umieszczono granitowy głaz z inskrypcją.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Wolnego Miasta Krakowa, sygn. WMK IV-7, WMK VI-2, WMK Okr. 22.
Archiwum Narodowe w Krakowie, Komitet Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki w Krakowie, sygn. 29/565/1/1 (dawna sygn. KPK 1), 29/565/2/3 (dawna sygn. KPK 3).
„Pszczółka Krakowska” 1820, t. 4; 1821, t. 1, t. 2.
Darowska z Mieroszewskich Helena: Dwa lata moich wspomnień z życia krakowskiego 1836–1837. W: Kapitan i dwie panny. Krakowskie pamiętniki z XIX wieku. Wyd. Irena Homola i Bolesław Łopuszański. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
Dodatek do Pamiętnika budowy pomnika Tadeusza Kościuszki wydanego w 1826 r. obejmujący sprawozdanie Komitetu pomnikiem tym zarządzającego, za czas do 1 lipca 1852 r. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1852.
Dodatek drugi do Pamiętnika budowy pomnika Kościuszki obejmujący czas od 1 lipca 1852 roku do końca roku 1878. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1878.
Grabowski Ambroży: Wspomnienia, t. 2. Wyd. Stanisław Estreicher. Biblioteka Krakowska nr 41. Kraków: Drukarnia „Czasu”, 1909.
Krakowskie miscellanea kulturalno-obyczajowe z listów Stanisława Wodzickiego (1818– 1824). Oprac. Renata Żurkowa. „Rocznik Biblioteki PAN w Krakowie” 1961/1962, R. 7/8, s. 187–234.
Lista imienna osób składających ofiary na pomnik Tadeusza Kościuszki, wydana przez Komitet zarządzający budową tegoż, od dnia 17 grudnia 1821 r. Kraków: druk. J. Maj, 1822.
Pamiętnik budowy pomnika Tadeusza Kościuszki przez Komitet zarządzający tąż budową wydany. Kraków: druk. J. Matecki, 1825.
Paszkowski Franciszek: Mowa miana przy założeniu podstawy mogiły, za pomnik Tadeuszowi Kościuszce na górze Bronisławy dnia 16go 1820. Kraków: druk. J. Matecki, 1820.
[Baranowski Walenty]: Opis sypania Kopca Kościuszki r. 1820 na górze świętej Bronisławy. Kraków: L. Anczyc i Spółka, 1880.
Bieniarzówna Janina, Małecki Jan M.: Dzieje Krakowa. T. 3: Kraków w latach 1796–1918. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1979.
Borowiejska-Birkenmajerowa Maria, Demel Juliusz: Działalność urbanistyczna i architektoniczna Senatu Wolnego Miasta Krakowa w latach 1815–1846. „Studia i Materiały do Teorii i Historii Architektury i Urbanistyki” 1963, R. 4, s. 46–149.
Frycz Jerzy: Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795– 1915. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.
Gordziałkowski Jan: Dzieje Komitetu Kopca Kościuszki (1820–1994). W: Kościuszce w hołdzie. Praca zbiorowa pod red. Mieczysława Rokosza. Biblioteka Krakowska nr 133. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, 1994.
Herbst Stanisław: Kościuszko Andrzej Tadeusz Bonawentura. W: PSB, t. 14. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968–1969, s. 430–440.
Kaźmierczak Jerzy: „Góry sypiemy na świadectwo krzywdy doznanej” – narodowa wymowa Kopca Kościuszki. „Rocznik Krakowski” 1997, R. 63, s. 67–87.
Korzon Tadeusz: Przedśmiertna męczarnia Kościuszki i żal pozgonny narodu. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Kościuszkowskiego, 1917.
Lewicki Karol: Dzieje kopca Kościuszki. Kraków: Wydawnictwo Komitetu Kopca Kościuszki, 1946.
Marosz Magdalena: Jak sypano Kopiec Tadeusza Kościuszki w Krakowie. Relacja Ambrożego Grabowskiego. W: Tadeusz Kościuszko. Historia, współczesność, przyszłość. Relacje i zależności. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 2017, s. 107–117.
Miłkowski Stanisław: Jak powstał Kopiec Kościuszki. Kraków: Stanisław Cyrankiewicz, 1821.
Rożek Michał: Kopiec Kościuszki w Krakowie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1981.
Sieńko Rafał, Bednarski Łukasz, Howiacki Tomasz: Historia zmagań o stan techniczny Kopca Kościuszki w Krakowie. W: Tadeusz Kościuszko. Historia, współczesność, przyszłość. Relacje i zależności. Red. naukowy Maria Jolanta Żychowska. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, 2017, s. 293–407.
Śmiałowski Eustachy: Pamiątka z Kopca Tadeusza Kościuszki. Kraków: drukarnia „Czasu”, 1893.
Żeleńska-Chełkowska Anna: Feliks Radwański senator Rzeczypospolitej Krakowskiej (1756–1826). Biblioteka Krakowska nr 123. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982.
Żeleńska-Chełkowska Anna: Radwański Feliks. W: PSB, t. 30. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich,1987, s. 19–22.
Żeleńska-Chełkowska Anna: Radwański Feliks junior. W: PSB, t. 30. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 22–23.
Informacje: Krakowski Rocznik Archiwalny, 2017, XXIII, s. 45 - 63
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Jak powstawał Kopiec Kościuszki w Krakowie – jego dzieje w czasach Rzeczypospolitej Krakowskiej
How Kościuszko Mound in Krakow was created – events during the Republic of Krakow
Historyk, Kraków
Publikacja: 2021
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 516
Liczba pobrań: 1055