Prezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPrezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego
Data publikacji: 2020
Archeion, 2020, 121, s. 82 - 101
https://doi.org/10.4467/26581264ARC.20.003.12960Autorzy
Prezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego
Przedmiotem niniejszej pracy jest próba zasygnalizowania najistotniejszych problemów wynikających z udostępniania szczególnej grupy materiałów archiwalnych, jakimi są nagrania dźwiękowe i wizyjne w kontekście potrzeb informacyjnych użytkowników, w tym na przykładzie uczniów i studentów. Autor wskazał na konkretne możliwości, jakie dają archiwom istniejące akty prawne, w tym ustawa o zasobie archiwalnym i archiwach (z późniejszymi zmianami) oraz ustawa o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Zwrócił również uwagę na konieczność dopasowania istniejących rozwiązań związanych z udostępnianiem materiałów audiowizualnych do rzeczywistych potrzeb użytkowników z sugestią, by odejść od rozwiązań proponujących jedynie możliwość prezentacji dźwięku i obrazu jako sprawy samej w sobie (czyli wyłącznie ich opisów), lecz uatrakcyjnić istniejące witryny, a przede wszystkim wejść w interakcję z użytkownikami. Autor dokonał również zestawienia propozycji archiwów państwowych w kontekście usług związanych z reprografią materiałów dźwiękowych i wizyjnych, jak i wskazał na niezgodność ofert usług z deklaracją ich wykonania. Autor nieco uwagi poświęcił ponadto kwestii wykorzystania materiałów audiowizualnych przez archiwa państwowe, dochodząc do wniosku, że ten szczególny rodzaj materiałów archiwalnych jest promowany stosunkowo słabo, a także wskazał na najpilniejsze potrzeby w sprawie zmian prawnych, umożliwiających archiwom wykorzystanie dźwięku i obrazu do realizacji ich statutowych zadań, odnoszących się do udostępniania i promocji zasobu archiwalnego, jak i budowania pozytywnego wizerunku archiwów.
Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz. Urz. WE L 167/10).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych wraz z załącznikiem do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych (Dz.U. 2011, nr 196, poz. 1161).
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (t.j.: Dz.U. 2019, poz. 553, 730, 2020).
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j: Dz.U. 2019, poz. 1231; Dz.U. 2020, poz. 288).
Zestawienie sumaryczne KN-1 działalność archiwalna według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r., https://www.archiwa.gov.pl/files/ zestawienie_sumaryczne_KN-1_2019.pdf [dostęp: 26.11.2020].
Prawo autorskie i prasowe. 23. wydanie, stan prawny 14 września 2018 r., Warszawa 2018.
Błaszczyk C., Propertarianistyczne teorie prawa autorskiego, Warszawa 2018.
Chojecka J., Archiwa otwarte. O obecności archiwów państwowych w przestrzeni publicznej w kontekście założeń, realizacji i efektów strategii archiwów państwowych na lata 2010–2020, „Archeion” 2019, t. 120, s. 122–135.
Golat R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Skrypty Becka, Warszawa 2016.
Howorka B., Prawo autorskie w pracy bibliotekarza, Nauka – Dydaktyka – Praktyka, Warszawa 2012.
Jabłońska M., Dokumentacja specjalna w archiwach. Opis tradycyjny i komputerowy, Toruń 2011.
Jabłońska M., Nowe wyzwania archiwów. Komunikacja społeczna i public relations, Toruń 2016.
Konstankiewicz M., Kompetencje w zakresie prawnych aspektów ochrony własności intelektualnej i dóbr osobistych w cyfrowym warsztacie archiwisty, [w:] Archiwistyka cyfrowa i nauki pomocnicze historii w edukacji archiwalnej. Problemy dydaktyki archiwistyki, Warszawa 2016, s. 34–40.
Konstankiewicz M., Kształtowanie podstaw prawnych działalności archiwalnej w Polsce na przełomie XX i XXI w., „Archeion” 2019, t. 120, s. 337–366.
Kowalczyk M., Cyfrowe państwo. Uwarunkowania i perspektywy, Warszawa 2019.
Kubiczek B., Prace Międzynarodowego Zespołu Badawczego nad realizacją tematu. Opracowanie naukowych zasad oceny archiwalnej dokumentacji audiowizualnej (fotografii, nagrań i filmów), „Archeion” 1984, t. 77, s. 257–261.
Kurosz K., Artystyczne wykonanie utworu. Prawa osobiste i majątkowe aktorów, muzyków i innych wykonawców, Warszawa 2014.
Łosowski J., Archiwistyka jako dyscyplina pomocnicza historii, [w:] Nauki pomocnicze historii. Teoria, metody badań, dydaktyka, red. A. Jaworska i R. Jop, Warszawa 2013, s. 21–36.
Menne-Hartitz A., Dostęp do archiwów, czyli przeformułowanie archiwalnego paradygmatu, „Archeion” 2002, t. 104, s. 68–96.
Niewęgłowski A., Obrót materiałami archiwalnymi – zagadnienia wybrane, „Archeion” 2014, t. 115, s. 45–72.
Paszkowski G., Nagrania dźwiękowe w archiwach, „Archeion” 1964, t. 41, s. 209–222.
Pęksa W., Prawo archiwalne – wprowadzenie do zagadnienia, [w:] Prawo archiwalne. Stan aktualny i perspektywy zmian. Materiały z międzynarodowej konferencji Toruń 20–21 kwietnia 2007 r., red. H. Robótka, Toruń 2007, s. 17–30.
Robótka H., Kilka refleksji na temat polskiego prawa archiwalnego, [w:] Prawo archiwalne. Stan aktualny i perspektywy zmian. Materiały z międzynarodowej konferencji Toruń 20–21 kwietnia 2007 r., red. H. Robótka, Toruń 2007, s. 31–42.
Rosa A., O społecznych rolach archiwów we współczesnym dyskursie archiwalnym w Polsce na marginesie dyskusji panelowej „Archiwa w przestrzeni publicznej”, „Archeion” 2019, t. 120, s. 149–167.
Targosz T., Włodarska-Dziurzyńska K., Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010.
Wojciechowski R., Prawo autorskie, [w:] Prawo autorskie i własności przemysłowej. Wybrane zagadnienia, red. R. Wojciechowski, Siedlce 2014, s. 67–124.
Wojdon J., Internetowe zasoby archiwów w nauczaniu historii – marzenia i rzeczywistość, „Archeion” 2004, t. 107, s. 333–353.
Woźniak W., Misja Narodowego Archiwum Cyfrowego – spojrzenie w przyszłość, „Archeion” 2012, t. 113, s. 87–100.
Zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego on-line, https://audiovis.nac.gov.pl/ [dostęp: 26.06.2020].
Strony internetowe: Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Narodowego Archiwum Cyfrowego w Warszawie, Archiwum Narodowego w Krakowie oraz archiwów państwowych w Białymstoku, Bydgoszczy, Częstochowie, Gdańsku, Gorzowie Wielkopolskim, Kaliszu, Katowicach, Kielcach, Koszalinie, Lesznie, Lublinie, Łodzi, Malborku, Olsztynie, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Płocku, Poznaniu, Przemyślu, Radomiu, Rzeszowie, Siedlcach, Suwałkach, Szczecinie, Toruniu, Warszawie, Wrocławiu, Zamościu i Zielonej Górze.
Informacje: Archeion, 2020, 121, s. 82 - 101
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Prezentacja nagrań audio i wideo w Internecie przez archiwa państwowe wobec wybranych problemów wynikających z poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych. Kilka uwag środowiska akademickiego
Online presentation of audio and video recordings by the state archives versus the issues related to respecting copyright and the related rights. Several comments of the academia
Archiwum Państwowe w Koszalinie, Marii Skłodowskiej-Curie 2, 75-803 Koszalin
Uniwersytet Pomorski w Słupsku
ul. Arciszewskiego 22A, 76-200 Słupsk, Polska, Polska
Publikacja: 2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
Polski